Της Νένας Μαλλιάρα
Οι τράπεζες θα μπορέσουν να χρηματοδοτήσουν τις επιχειρήσεις, μόνο εφόσον εξυγιάνουν τους ισολογισμούς τους από τα κόκκινα δάνεια. Και στο πλαίσιο αυτό, θα είναι χρήσιμη η δημιουργία της εταιρείας διαχείρισης ενεργητικού (AMC) που έχει προτείνει η Τράπεζα της Ελλάδος, ανέφερε ο διοικητής της ΤτΕ, Γιάννης Στουρνάρας, μιλώντας σε διαδικτυακή συζήτηση που διοργάνωσε ο Σύνδεσμος ΑΕ και ΕΠΕ με θέμα “Επιχειρήσεις, Τράπεζες και Ανάπτυξη”.
Οι τράπεζες, όμως, είπε ο διοικητής της ΤτΕ, έχουν το πρόβλημα της πολύ χαμηλής κερδοφορίας, καθώς μεγάλο μέρος των κερδών τους είναι αναγκασμένο να κατευθύνεται σε προβλέψεις λόγω του υψηλού αποθέματος μη εξυπηρετούμενων δανείων. Ετησίως, είπε ο κ. Στουρνάρας, οι προβλέψεις για επισφαλή δάνεια αφαιρούν 200 μονάδες βάσης από τα κέρδη των τραπεζών.
Στο τέλος του α΄ εξαμήνου 2020, τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια ανέρχονταν σε περίπου 60 δισ. ευρώ ή ποσοστό 36% στο σύνολο των δανείων, όταν ο αντίστοιχος δείκτης στην υπόλοιπη ευρωζώνη κινείται στο 2,6%.
Επιπλέον, η πανδημική κρίση θα αφήσει πίσω της νέα μη εξυπηρετούμενα δάνεια, τα οποία η ΤτΕ έχει εκτιμήσει στα 8 – 10 δισ. ευρώ, αν και δεν υπάρχει ακόμη η ορατότητα για το τελικό ύψος τους. Ο διοικητής της ΤτΕ επεσήμανε ότι δάνεια άνω των 20 δισ. ευρώ, δηλ. ποσοστό 20% των ενήμερων δανείων ή 12,5% του συνόλου των δανείων, έχουν τεθεί από τις τράπεζες σε καθεστώς αναστολής πληρωμών.
Ο κ. Στουρνάρας επανέλαβε ότι για να εξυγιανθούν πλήρως οι τραπεζικοί ισολογισμοί από τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια θα βοηθήσει πολύ το σχήμα παροχής κρατικών εγγυήσεων “Ηρακλής”, ωστόσο αυτό δεν αρκεί. Σημαντικά θα βοηθήσει η σύσταση μιας εταιρείας διαχείρισης ενεργητικού, όπως έχει προτείνει η ΤτΕ, η οποία θα μπορούσε να αναλάβει όλα τα NPLs που δεν θα αναλάβει ο “Ηρακλής” και όσα επιπλέον δημιουργήσει η πανδημική κρίση. Ο κ. Στουρνάρας εκτίμησε ότι η AMC θα μπορούσε να αναλάβει δάνεια 40 δισ. ευρώ και εφόσον υιοθετηθεί ως λύση, “μπορούμε να ελπίζουμε στο τέλος του 2021 – αρχές του 2022 σε μονοψήφιο δείκτη NPE”. Ο κ. Στουρνάρας είπε ότι και πάλι αυτό δεν θα είναι αρκετό για να λυθεί το πρόβλημα των NPLs και υποστήριξε ότι σημαντικό ρόλο θα έχει να διαδραματίσει ο νέος πτωχευτικός νόμος, καθώς και πρωτοβουλίες για τα NPLs σε ευρωπαϊκό επίπεδο που θα συμπληρωθούν και με την Εγγύηση Καταθέσεων για την τραπεζική ενοποίηση.
Ο διοικητής της ΤτΕ είπε ότι η πρόταση της ΤτΕ για τη σύσταση AMC έχει υποβληθεί στην κυβέρνηση. Πρόκειται για ένα ογκώδες ντοκουμέντο που μελετούν οι σύμβουλοι της κυβέρνησης, όπως είπε, και “αναμένουμε την έγκριση ή την μη έγκριση”. Πανευρωπαϊκά, είπε ο κ. Στουρνάρας, ο επικεφαλής του SSM, Αντρέα Ένρια, έχει ταχθεί υπέρ ενός πανευρωπαϊκού δικτύου AMC (“λύση που θεωρώ ρεαλιστικότερη” είπε κ. κ. Στουρνάρας) ή μιας πανευρωπαϊκής AMC.
Η κρίση, τα μέτρα και οι χρηματοδοτήσεις
Αναφερόμενος στην εκτιμώμενη ανάπτυξη – τύπου W, όπως είπε με βάση τα ισχύοντα δεδομένα – ο διοικητής της ΤτΕ επεσήμανε ότι η κρίση είναι συμμετρική, αλλά με ασύμμετρες συνέπειες για την κάθε χώρα. “Στο πλαίσιο αυτό, κυβερνήσεις και κεντρικές τράπεζες σε παγκόσμιο επίπεδο έχουν προχωρήσει σε μία επεκτατική και δημοσιονομική πολιτική που βεβαίως θα αυξήσει το χρέος και τα δημόσια ελλείμματα. Αυτό που προέχει, όμως, είναι να κερδίσουμε τον πόλεμο με την πανδημία και μετά θα δούμε πώς θα πληρωθεί το κόστος του πολέμου αυτού”, είπε.
Όπως ανέφερε ο κ. Στουρνάρας, η ΕΚΤ μέσω του προγράμματος PEPP για την αντιμετώπιση της πανδημικής κρίσης, έχει ανοίξει τη στρόφιγγα για άπλετη παροχή ρευστότητας στις τράπεζες. Η ΕΚΤ αποδέχεται για την παροχή ρευστότητας και ομόλογα χωρίς επενδυτική βαθμίδα, ενώ παρέχει ακόμη μεγαλύτερη ευελιξία δανεισμού στις τράπεζες μέσω των προγραμμάτων TLTRO, όπου αυτές μπορούν να δανειστούν με – 1%, επιδοτώντας τις έτσι προκειμένου να χρηματοδοτήσουν την πραγματική οικονομία.
Μέσω του εποπτικού της σκέλους, του SSM, η ΕΚΤ έχει χαλαρώσει επίσης τους δείκτες για τα ελάχιστα απαιτούμενα εποπτικά κεφάλαια των τραπεζών, στο 11,5%.
Η ρευστότητα του ελληνικού τραπεζικού συστήματος πηγαίνει εξαιρετικά, καθώς έχουν ενισχυθεί και οι καταθέσεις, κυρίως των επιχειρήσεων. Η αύξηση των καταθέσεων από την αρχή του έτους ανέρχεται σε 12 δις. ευρώ, ενώ παράλληλα έχει βελτιωθεί σημαντικά και η πρόσβαση των τραπεζών για δανεισμό στο ευρωσύστημα. Στα τέλη Σεπτεμβρίου 2020 οι ελληνικές τράπεζες είχαν αντλήσει από το ευρωσύστημα ρευστότητα 39 δις. ευρώ από 7,6 δις. ευρώ που ήταν το ποσό αυτό τον Φεβρουάριο (ουσιαστικά, διευκρίνισε ο κ. Στουρνάρας, η αύξηση αυτή είναι η μισή, αφού κομμάτι του δανεισμού των τραπεζών μέσω repos στη διατραπεζική, έχει μεταφερθεί στο ευρωσύστημα).
Ο διοικητής της ΤτΕ αναφέρθηκε επίσης στην αύξηση της πιστωτικής επέκτασης. Τα υπόλοιπα δανείων προς επιχειρήσεις έχουν αυξηθεί κατά 8% σε ετήσια βάση, σύμφωνα με τα τελευταία επίσημα στοιχεία της ΤτΕ, και η μέση μηνιαία ροή χρηματοδοτήσεων σε επιχειρήσεις ανέρχεται σε 723 εκατ. ευρώ το διάστημα Μαρτίου – Σεπτεμβρίου, έναντι 110 εκατ. το 2019 (αύξηση πιστωτικής επέκτασης 6,5 φορές).
Η αύξηση της πιστωτικής επέκτασης είναι εντονότερη μετά τον Ιούλιο και την ενεργοποίηση της Ελληνικής Αναπτυξιακής Τράπεζας. Αφορά, ωστόσο, κυρίως τις μεγάλες επιχειρήσεις, αφού στις μικρές και μικρομεσαίες, ο ρυθμός πιστωτικής επέκτασης έχει γυρίσει μεν θετικός μετά από πολλά χρόνια, αλλά κινείται μόλις σε περίπου +1%. Η διαφορά στον ρυθμό πιστωτικής επέκτασης έχει να κάνει με το ότι οι μικρές και μικρομεσαίες επιχειρήσεις έχουν συγκριτικά με τις μεγάλες πολύ υψηλότερο ποσοστό μη εξυπηρετούμενων δανείων.
