της Νένας Μαλλιάρα
Το επόμενο βήμα στη στρατηγική της κυβέρνησης για τον μετασχηματισμό του ελληνικού τραπεζικού συστήματος, δρομολογούν οι αποφάσεις του SSM, μέσα στον Νοέμβριο, για την πληρωμή των CoCos της Τράπεζας Πειραιώς.
Πρόκειται για την αλλαγή του νόμου που διέπει τη σύσταση του Ταμείου Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας (ν. 3864/2010) που μπαίνει στο “μικροσκόπιο” του Υπουργείου Οικονομικών, προκειμένου, εντός του 2021, το Ταμείο να μπορεί να εκπληρώσει επωφελώς τον ρόλο του στην ιδιωτικοποίηση του τραπεζικού τομέα, στόχο που έχει θέσει εξαρχής η κυβέρνηση.
Σύμφωνα με τις πληροφορίες του Capital.gr, η αλλαγή του νόμου του ΤΧΣ που θα εκπονηθεί το αμέσως προσεχές διάστημα, θα αφορά πέντε σημεία:
Τους όρους και προϋποθέσεις πρόσληψης των μελών των διοικητικών συμβουλίων των τραπεζών. Ο νόμος του ΤΧΣ περιλαμβάνει πρόσθετα κριτήρια για την αξιολόγηση των μελών των Δ.Σ. των τεσσάρων ελληνικών συστημικών τραπεζών, τα οποία συμφωνήθηκαν μεταξύ των ελληνικών αρχών και των τραπεζών το φθινόπωρο του 2015 (με τον ν. 4346/2015), στο πλαίσιο του τρίτου προγράμματος οικονομικής προσαρμογής για την Ελλάδα.
Ο νόμος αυτός που ψηφίστηκε μετά τις ανακεφαλαιοποιήσεις των τραπεζών το 2015 (οι ανακεφαλαιοποιήσεις αυτές επέβαλαν και την ίδρυση του Ταμείου Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας) στόχευε στην αποκαθήλωση των παλαιών διοικήσεων των τραπεζών, στις οποίες χρεώθηκε η αποτυχία ανάκαμψης του τραπεζικού κλάδου ύστερα από τη διεθνή κρίση του 2008 και τρεις ανακεφαλαιοποιήσεις μέχρι το 2015.
Ο νόμος αυτός ζητούσε να πληρούνται, για καθένα μέλος, τουλάχιστον τα ακόλουθα:
α) τουλάχιστον δέκα (10) χρόνια εμπειρίας σε ανώτερες διευθυντικές θέσεις στους τομείς της τραπεζικής, της ελεγκτικής, της διαχείρισης κινδύνων ή διαχείρισης επισφαλών περιουσιακών στοιχείων, εκ των οποίων, ειδικά για τα μη εκτελεστικά μέλη, τρία (3) χρόνια ως μέλος διοικητικού συμβουλίου σε πιστωτικό ίδρυμα ή επιχείρηση του χρηματοπιστωτικού τομέα ή σε διεθνές χρηματοπιστωτικό ίδρυμα.
β) Μη άσκηση ή ανάθεση κατά τα τελευταία τέσσερα (4) χρόνια πριν το διορισμό, σημαντικού δημόσιου λειτουργήματος
γ) Ειδικά για τους 3 εμπειρογνώμονες (ανεξάρτητα μη εκτελεστικά μέλη στο Δ.Σ. που είναι ξένοι) εμπειρία τουλάχιστον δεκαπέντε (15) ετών σε αντίστοιχα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα, εκ των οποίων τουλάχιστον τρία (3) χρόνια ως μέλη διεθνούς τραπεζικού ομίλου που δεν δραστηριοποιείται στην ελληνική αγορά. Τα μέλη αυτά δεν πρέπει να είχαν οποιαδήποτε σχέση με πιστωτικά ιδρύματα λειτουργούντα στην Ελλάδα κατά τα προηγούμενα δέκα (10) χρόνια. Σημειώνεται ότι τα προαναφερθέντα ανεξάρτητα μη εκτελεστικά μέλη προεδρεύουν σε όλες τις επιτροπές του Δ.Σ.
δ) Τουλάχιστον ένα (1) μέλος του Δ.Σ. να έχει σχετική εξειδίκευση και διεθνή εμπειρία τουλάχιστον πέντε (5) ετών στη διαχείριση των κινδύνων ή τη διαχείριση των μη εξυπηρετούμενων δανείων.
Όπως εκτιμάται, το πλαίσιο εταιρικής διακυβέρνησης που διαμορφώθηκε υπό συνθήκες άκρας δυσπιστίας για το ελληνικό τραπεζικό σύστημα το 2015, δεν μπορεί να συνεχίσει να υφίσταται, δεδομένου ότι και οι ελληνικές τράπεζες βρίσκονται πλέον σε εντελώς διαφορετική και καλύτερη κατάσταση, ενώ έχουν να αντιμετωπίσουν και νέες προκλήσεις (ιδίως ψηφιοποίηση και πράσινη ανάπτυξη). Στις προκλήσεις αυτές, τα Δ.Σ. των τραπεζών δεν μπορεί να είναι “αποστειρωμένα” και χωρίς μέλη που θα μπορούν να τους προσδώσουν τις αναγκαίες δεξιότητες και εμπειρίες για καλύτερη συνολική εικόνα του επιχειρηματικού γίγνεσθαι, των τάσεων και των αναγκών της διεθνούς αγοράς.
Η στρατηγική αποεπένδυσης του ΤΧΣ
Την ανάγκη διαμόρφωσης στρατηγικής αποεπένδυσης του ΤΧΣ από τις τέσσερις συστημικές τράπεζες.
Το Ταμείο διανύει ήδη τον δέκατο χρόνο από τη σύστασή του (σημειώνεται ότι αρχικά ο χρόνος ζωής του ΤΧΣ προβλεπόταν μέχρι το 2017, τον Οκτώβριο του 2015 παρατάθηκε ως το 2020 και αργότερα μέχρι το 2022) χωρίς να έχει υλοποιηθεί όλο αυτό το διάστημα κάποια ανοιχτή συζήτηση ή στοχοθεσία, πόσω μάλλον ενεργή αναζήτηση επενδυτών για την ολική αποεπένδυση του Ταμείου από τις τέσσερις συστημικές τράπεζες και τη μεγιστοποίηση της πώλησης των συμμετοχών του.
Στο ίδιο πλαίσιο, ουδέποτε υποβλήθηκαν στο Υπουργείο Οικονομικών προτάσεις για ζωτικά θέματα των τραπεζών όπως π.χ. οι τιτλοποιήσεις, ο αναβαλλόμενος φόρος ή τα CoCos της Τρ. Πειραιώς, τα οποία θα πρέπει να αντιμετωπιστούν τώρα, δρομολογώντας τις τελικές κινήσεις εξυγίανσης των τραπεζών στον περιορισμένο χρόνο που απομένει μέχρι την εκπνοή του ΤΧΣ το 2022.
Στο πλαίσιο της αναγκαίας στρατηγικής αποεπένδυσης και με ορατή την αύξηση μετοχικού κεφαλαίου στην Τρ. Πειραιώς το 2021, θα πρέπει να τροποποιηθούν διατάξεις για τη συμμετοχή του ΤΧΣ σε ανακεφαλαιοποιήσεις.
Ζητούμενο είναι να δοθεί στο ΤΧΣ μεγαλύτερη ευελιξία ώστε να μπορεί να καλύψει μία μελλοντική αύξηση μετοχικού κεφαλαίου, σε συγκεκριμένο ποσοστό (π.χ. 30% – 50% που θα οριστεί κατόπιν διαπραγμάτευσης με την DGComp) και ο ρόλος του να μην εξαντλείται στην αρχική πρόβλεψη του νόμου (που θέλει το ΤΧΣ να συμβάλλει κεφαλαιακά στις τράπεζες σε περίπτωση κεφαλαιακής ανάγκης και στο μέρος που αυτή δεν καλύπτεται από ιδιώτες).
Η τροποποίηση του νόμου του ΤΧΣ προβλέπει και την επανεξέταση του ρόλου, των αρμοδιοτήτων, των δεξιοτήτων των μελών και της συνεργασίας των δύο οργάνων διοίκησης του Ταμείου: της Εκτελεστικής Επιτροπής και του Γενικού Συμβουλίου.
Τέλος, θα πρέπει να εξεταστεί ποιο θα είναι το μέλλον του ΤΧΣ, καθώς μετά το πέρας του 2022 δεν πρόκειται να υπάρξει παράταση ζωής του Ταμείου. Την ίδια στιγμή, ενδέχεται να παραμένουν συμμετοχές στις τράπεζες και θα πρέπει να ανοίξει συζήτηση με τον ESM για ένα διάδοχο σχήμα του ΤΧΣ.
Το σχήμα αυτό θα πάρει τη σκυτάλη για την επόμενη φάση αλλαγών στις τράπεζες, στο περιβάλλον που θα έχει διαμορφώσει πανευρωπαϊκά ο απόηχος της πανδημικής κρίσης και οι μεταρρυθμίσεις του Ταμείου Ανάκαμψης.
https://www.capital.gr/oikonomia/3493767/epi-tapitos-mpainei-i-allagi-tou-nomou-tou-txs
