Ως προπομπός για μειώσεις συντάξεων λειτουργεί η πρόσφατη έκθεση του ΟΟΣΑ για τις κοινωνικές δαπάνες, καθώς επισημαίνει ότι η Ελλάδα -όπως και η Ιταλία- έχουν τις υψηλότερες συνταξιοδοτικές δαπάνες. Η μεταρρύθμιση του συνταξιοδοτικού εντάσσεται και στο προσχέδιο του Εθνικού Σχεδίου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας για την εκταμίευση των κονδυλίων του Ευρωπαϊκού Ταμείου Ανάκαμψης
Ως προπομπός για μειώσεις συντάξεων λειτουργεί η πρόσφατη έκθεση του ΟΟΣΑ για τις κοινωνικές δαπάνες, καθώς επισημαίνει ότι η Ελλάδα -όπως και η Ιταλία- έχουν τις υψηλότερες συνταξιοδοτικές δαπάνες.
«Εξορθολογισμός» της συνταξιοδοτικής δαπάνης
Σύμφωνα με την έκθεση, οι κοινωνικές δαπάνες στην Ελλάδα είναι πάνω από το μέσο όρο των χωρών του ΟΟΣΑ, 24% του ΑΕΠ (στοιχεία του 2019) έναντι 19,9%, με τη μερίδα του λέοντος, το 15,5% του ΑΕΠ, να καλύπτει τις συντάξεις για συντάξεις. Η αντίστοιχη συνταξιοδοτική δαπάνη της Ιταλίας είναι 15,6%.
Την ίδια ώρα ο μέσος όρος της συνταξιοδοτικής δαπάνης για τις χώρες μέλη του ΟΟΣΑ είναι στο 7,8% με μεγάλες χώρες της Ευρώπης όπως η Γαλλία η συνταξιοδοτική δαπάνηση να ανέρχεται στο 13,6%.
Αυτό που αξίζει να σημειωθεί ότι το ύψος των συνταξιοδοτικών δαπανών έναντι του συνόλου των κοινωνικών δαπανών ήταν από τα επιχειρήματα που χρησιμοποιήθηκαν στο όνομα του «εξορθολογισμού» για τις παρεμβάσεις στο ασφαλιστικό την περίοδο των μνημονίων και οδήγησαν σε μειώσεις των συντάξεων.
Ουσιαστικά αυτό που επισημαίνεται τώρα με την έκθεση του ΟΟΣΑ φωτογραφίζει και την κατεύθυνση των επόμενων πιθανών παρεμβάσεων στην κατεύθυνση της μείωσης των συντάξεων αλλά και της ενίσχυσης ιδιωτικών συνταξιοδοτικών προγραμμάτων για να μειωθούν οι δημόσιες δαπάνες για το συνταξιοδοτικό.
Κύριες και επικουρικές συντάξεις
Μέσα σε αυτό το πλαίσιο παραδόθηκε στην κυβέρνηση η τελική έκθεση Πισσαρίδη η οποία δεν περιορίζεται στο να εισηγείται παρεμβάσεις στις επικουρικές συντάξεις, αλλά και στις κύριες συντάξεις, καθώς το ασφαλιστικό κατέχει κεντρική θέση στην έκθεση της επιτροπής Πισσαρίδη, θέτοντας ως στρατηγικό στόχο της «μεταρρύθμισης» αυτό που έγινε και με τις προηγούμενες παρεμβάσεις, δηλαδή τη «σταδιακή αποκλιμάκωση της συνταξιοδοτικής δαπάνης ως ποσοστού του ΑΕΠ και τη μείωση της επιχορήγησης από τον κρατικό προϋπολογισμό ως ποσοστό των συνολικών δαπανών του»
Πιο συγκεκριμένα προτείνει την πλήρη κεφαλαιοποίηση της επικουρικής ασφάλισης, την αναπροσαρμογή των κανόνων υπολογισμού της ανταποδοτικής κύριας σύνταξης ανάλογα με την ηλικία συνταξιοδότησης, τον εξορθολογισμό των κανόνων αναγνώρισης πλασματικών χρόνων ασφάλισης στην κατεύθυνση του περιορισμού και της κατάργησης των πρόωρων συντάξεων.
Η βασική πρόταση της τελικής έκθεσης της επιτροπής Πισσαρίδη για το ασφαλιστικό παραμένει η άμεση κεφαλαιοποίηση της επικουρικής ασφάλισης.
«Δεδομένης της καθυστέρησης της ανάπτυξης του κεφαλαιοποιητικού πυλώνα στη χώρα, η μεταρρύθμιση της επικουρικής πρέπει να προχωρήσει τάχιστα και με επαρκώς ευρύ πεδίο εφαρμογής. Συμπληρωματικά προς την παραπάνω αλλαγή, είναι ιδιαίτερα σημαντική η μεταρρύθμιση της επαγγελματικής και ιδιωτικής ασφάλισης» τονίζεται χαρακτηριστικά.
Κεφαλαιοποιητικό σύστημα
Αξίζει να σημειωθεί ότι στο προσχέδιο του Εθνικού Σχεδίου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας που παρουσίασε ο αναπληρωτής υπουργός Οικονομικών Θόδωρος Σκυλακάκης, εντάσσεται η μεταρρύθμιση του συνταξιοδοτικού.
Συγκεκριμένα στο κεφάλαιο 3.1 αναφέρεται: «Επιπλέον η μεταρρύθμιση του του συνταξιοδοτικού συστήματος μέσω της καθιέρωσης ενός κεφαλαιοποιητικού συστήματος για επικουρικές συντάξεις, θα ευθυγραμμίσει καλύτερα τις εισφορές με τις παροχές και θα προωθήσει τις αποταμιεύσεις, τις επενδύσεις, την παραγωγικότητα και τη μακροπρόθεσμη ανάπτυξη».
Εικότερα επισημαίνεται ότι «η μετάβαση από ένα μη κεφαλαιοποιητικό σύστημα μεικτών προκαθορισμένων παροχών και νοητά καθορισμένων εισφορών σε ένα πλήρως κεφαλαιοποιητικό σύστημα πληρωμών παρακράτησης στην πηγή «pay-as-you-earn». Ευθυγραμμίζοντας καλύτερα τις εισφορές με τις παροχές, η ως άνω μεταρρύθμιση θα ενισχύσει την εμπιστοσύνη στο δημόσιο συνταξιοδοτικό σύστημα, θα αποθαρρύνει τις άτυπες μορφές απασχόλησης και θα έχει θετικές συνέπειες στη συμμετοχή του εργατικού δυναμικού, στην αποταμίευση και στη δημιουργία κεφαλαίου».
Στις ασφαλιστικές οι ευρωπϊκοί πόροι
Ουσιαστικά το Εθνικό Σχέδιο Ανάκαμψης περιλαμβάνει τις δράσεις και μεταρρυθμίσεις που θα υποβάλλει η Ελλάδα στην ΕΕ προκειμένου να λάβει έγκριση για την εκταμίευση των κονδυλίων του Ευρωπαϊκού Ταμείου Ανάκαμψης.
Από τα παραπάνω συνάγεται το συμπέρασμα ότι οι ένα μέρος των ευρωπαϊκών κεφαλαίων θα κατευθυνθούν στη μεταρρύθμιση του ασφαλιστικού και κατά πάσα πιθανότητα στη χρηματοδότηση του κόστους για τα ασφαλιστικά ταμεία της μετατροπής των επικουρικών συντάξεων σε «ατομικούς κουμπαράδες», πράγμα που σημαίνει ότι μέρος των χρημάτων από το Ταμείο Ανάκαμψης θα διοχευτευθούν σε ιδιωτικές -κατά κύριο λόγο ξένες- ασφαλιστικές εταιρείες που θα εμπλακούν στον κλάδο της επικουρικής ασφάλισης.
