Της Νένας Μαλλιάρα
Το νέο πλαίσιο αφερεγγυότητας είναι ένα σημαντικό βήμα εμπρός για την εξυγίανση των τραπεζών και τη μείωση των κόκκινων δανείων, ωστόσο, η αποτελεσματικότητά του θα εξαρτηθεί από την ποιότητα της εφαρμογής του. Η εφαρμογή του μηχανισμού εξωδικαστικής ρύθμισης των οφειλών πρέπει να παρακολουθείται στενά, ειδικά όσον αφορά στις πτυχές του που έχουν προληπτικό χαρακτήρα και στη δυνητική επίπτωση στην κουλτούρα πληρωμών, όπως επίσης και στη δυνατότητα των τραπεζών να αξιολογούν εγκαίρως τις αιτήσεις που θα υποβάλλονται από τους οφειλέτες.
Τα παραπάνω επισημαίνει η Έκθεση ενισχυμένης εποπτείας της Κομισιόν, αναφορικά με τις εξελίξεις στις μεταρρυθμίσεις στον τραπεζικό τομέα, δίνοντας έμφαση στην κρισιμότητα της εφαρμογής στην πράξη του νέου πτωχευτικού δικαίου που ψηφίστηκε από την ελληνική Βουλή.
Όπως αναφέρεται στην Έκθεση, ο νέος Κώδικας για τη ρύθμιση οφειλών και παροχή δεύτερης ευκαιρίας προβλέπει για την εφαρμογή του την έκδοση τουλάχιστον 53 υπουργικών αποφάσεων και οι ελληνικές Αρχές στοχεύουν να έχουν ολοκληρώσει τη διαδικασία μέχρι τα τέλη Δεκεμβρίου 2020. Σύμφωνα με την Έκθεση, πρόθεση των ελληνικών Αρχών είναι η υποβολή στους Θεσμούς προσχεδίου (αναφέρεται μέχρι τις 15 Νοεμβρίου) σχετικά με τις υπουργικές αποφάσεις για την επιδότηση δανείων, τον μηχανισμό αγοράς και επαναμίσθωσης των ακινήτων οφειλετών που θα πτωχεύουν και τον αλγόριθμο βάσει του οποίου θα γίνονται οι προτάσεις αναδιάρθρωσης των οφειλών.
Οι Αρχές, αναφέρει η Έκθεση ενισχυμένης εποπτείας, στοχεύουν να έχουν έτοιμη, μέχρι τα τέλη Νοεμβρίου 2020, την ηλεκτρονική πλατφόρμα μέσω της οποίας θα δρομολογηθούν οι διαδικασίες, έτσι ώστε αυτή να μπορέσει να “εκπαιδεύσει” και τους δικαστές, το προσωπικό των δικαστηρίων και τα νομικά ενδιαφερόμενα μέρη και όλο το πλαίσιο να είναι σε ετοιμότητα εφαρμογής τον Δεκέμβριο του 2020.
Επισημαίνοντας ότι η εφαρμογή του μηχανισμού εξωδικαστικής ρύθμισης οφειλών πρέπει να παρακολουθείται στενά, η Έκθεση τονίζει ότι η έμφαση πρέπει να δοθεί στο να διασφαλίσει ότι τα κίνητρα που παρέχονται σε οφειλέτες και πιστωτές του δημόσιου και ιδιωτικού τομέα, είναι καλά ισορροπημένα και οι ρυθμίσεις που επιτυγχάνονται μέσω του μηχανισμού είναι βιώσιμες μεσοπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα.
Επιπλέον, στενά θα πρέπει να παρακολουθούνται οι δημοσιονομικές και χρηματοοικονομικές επιπτώσεις της λειτουργίας του σχήματος αγοράς και επαναμίσθωσης των ακινήτων όσων πτωχεύουν και η μικρότερη περίοδος για την απαλλαγή από το χρέος η οποία προσδιορίζεται στο ένα έτος υπό συγκεκριμένες προϋποθέσεις, συνδυαστικά με την σύνθεση και την αξία της πτωχευτικής περιουσίας.
Είναι κρίσιμο όλο το νομικό πλαίσιο, συμπεριλαμβανομένης της δευτερογενούς νομοθεσίας, να είναι εγκαίρως έτοιμα για την εφαρμογή του νέου Κώδικα Αφερεγγυότητας, προκειμένου να διασφαλιστεί η επιτυχής λειτουργία του νέου πλαισίου και να αποφευχθούν μη σκόπιμες αρνητικές επιπτώσεις στο χρηματοπιστωτικό σύστημα και στην κουλτούρα πληρωμών.
Στην Έκθεση ενισχυμένης εποπτείας αναφέρεται και η έγκριση που δόθηκε από τους Θεσμούς στην παράταση του προγράμματος “Γέφυρα” για την επιδότηση των δανείων α΄ κατοικίας δανειοληπτών που πλήττονται από την πανδημική κρίση. Όπως αναφέρεται, τα τελευταία στοιχεία από τις ελληνικές Αρχές αναφέρουν ότι έχουν υποβληθεί στο πρόγραμμα 160.567 αιτήσεις, χαμηλότερες από τις εκτιμήσεις για 300.000 αιτήσεις, και οι Αρχές εκτιμούν ότι δεν θα υπάρξει ουσιαστικός δημοσιονομικός αντίκτυπος.
Εκκαθάριση υποθέσεων ν. Κατσέλη – Πλειστηριασμοί
Η Έκθεση ενισχυμένης εποπτείας αναφέρεται επίσης στην επιτάχυνση της εκκαθάρισης των εκκρεμών υποθέσεων του νόμου Κατσέλη, λέγοντας ότι οι ελληνικές Αρχές περιμένουν ότι ο επαναπροσδιορισμός των δικασίμων, η υποβολή όλων των σχετικών εγγράφων και τα γραπτά επιχειρήματα από τα εμπλεκόμενα μέρη θα έχουν ολοκληρωθεί μέχρι τις 15 Σεπτεμβρίου 2021. Αυτό θα επιτρέψει στις δικασίμους να έχουν ολοκληρωθεί μέχρι το τέλος Οκτωβρίου 2021 και οι δικαστικές αποφάσεις να έχουν εκδοθεί μέσα στην προθεσμία των 6 μηνών, δηλαδή μέχρι τα τέλη Απριλίου 2022. Όπως αναφέρεται, για την επιτάχυνση της εκκαθάρισης των εκκρεμών υποθέσεων του ν. 3869/2010, το Υπουργείο Δικαιοσύνης εξετάζει την πλήρωση των κενών στα δικαστήρια μέσω εσωτερικών αποσπάσεων προσωπικού.
Αναφορικά με τους πλειστηριασμούς, η Έκθεση ενισχυμένης εποπτείας αναφέρεται στην υιοθέτηση μέτρων για την αναβάθμιση της πλατφόρμας ηλεκτρονικών πλειστηριασμών και προσθέτει ότι άλλα θέματα που συνδέονται κυρίως με την αναπροσαρμογή της τιμής (σε επόμενους πλειστηριασμούς) και τη διαλειτουργικότητα της πλατφόρμας με άλλες βάσεις δεδομένων του Δημοσίου θα εξεταστούν, κατά διαβεβαίωση των ελληνικών Αρχών, στο πλαίσιο της αναθεώρησης του Κώδικα Πολιτικής Δικονομίας.
Ο αναθεωρημένος Κώδικας θα τεθεί σε εφαρμογή στην αρχή της επόμενης δικαστικής χρονιάς, τον Σεπτέμβριο του 2021.
Αναφορικά με την εκκαθάριση των υποθέσεων που αφορούν στις καταπτώσεις κρατικών εγγυήσεων (σε δάνεια που έχουν δώσει οι τράπεζες), η Έκθεση αναφέρει ότι έχει επιταχυνθεί ο έλεγχος και η πληρωμή αιτημάτων για το γ΄ τρίμηνο του 2020 και η πορεία των καταβολών βρίσκεται εντός στόχων για τα δάνεια φυσικών προσώπων και οριακά κάτω του στόχου για τα δάνεια επιχειρήσεων. Τα πιστωτικά ιδρύματα έχουν ήδη “φορτώσει” στο σύστημα που λειτουργεί από αρχές Ιουνίου 60.300 ηλεκτρονικούς φακέλους/αιτήματα και φαίνεται ότι όλα τα αιτήματα θα έχουν εκκαθαριστεί μέχρι το τέλος του 2020. Αρχές του 2021 θα ολοκληρωθούν και άλλες εργασίες για την αναθεώρηση του Κώδικα Πολιτικής Δικονομίας. Οι Αρχές έχουν δεσμευτεί να υποβάλουν αναφορά προόδου που θα συμπεριλαμβάνει και τους ηλεκτρονικούς πλειστηριασμούς, μέχρι τα τέλη Νοεμβρίου 2020.
Το ΤΧΣ
Τέλος, η Έκθεση ενισχυμένης εποπτείας αναφέρεται στο Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας , το οποίο “έχει υποστηρίξει τις συστημικές τράπεζες στην προετοιμασία των επικαιροποιημένων σχεδίων μείωσης των μη εξυπηρετούμενων δανείων που υποβλήθηκαν στον SSM και βοηθάει δύο από τις τέσσερις συστημικές τράπεζες να προχωρήσουν στον εταιρικό μετασχηματισμό τους (hive down) μαζί με μεγάλης κλίμακας τιτλοποιήσεων για μείωση των NPLs που θα λάβουν χώρα τους επόμενους μήνες”.
Το Ταμείο είναι στη διαδικασία επανεκτίμησης των προσδοκιών του ως μετόχου στις τράπεζες, παρακολουθώντας τις επιπτώσεις της πανδημίας στα μορατόρια πληρωμών και στον αντίκτυπο στην κερδοφορία, στην ποιότητα ενεργητικού, στην κεφαλαιακή θέση και στη ρευστότητα των τραπεζών, παράλληλα με τον εταιρικό μετασχηματισμό των τελευταίων. Η στρατηγική αποεπένδυσης του ΤΧΣ πρέπει να οριστικοποιηθεί στο κοντινό μέλλον, συμπεριλαμβανομένης της δυνητικής ανάμειξης των Αρχών στο τελικό στάδιο της αποεπένδυσης, της νομικής προστασίας των σωμάτων διοίκησης και του προσωπικού του ΤΧΣ και λαμβάνοντας υπόψη τις επιπτώσεις από τον εταιρικό μετασχηματισμό των τραπεζών.
