Του Δημήτρη Κατσαγάνη
Τρεις είναι οι βασικοί παράγοντες που θα καθορίσουν τον προϋπολογισμό των ασφαλιστικών οργανισμών για το 2021, σύμφωνα το τελικό σχέδιο του προϋπολογισμού για το 2021, τον οποίο παρουσίασε την Παρασκευή 20/11 ο Υπουργός Οικονομικών, κ. Χρήστος Σταϊκούρας.
Ο πρώτος παράγοντας είναι η μείωση των εισφορών των μισθωτών του ιδιωτικού τομέα κατά 3 μονάδες από την 1/1/2021, η οποία αναμένεται να φέρει μείωση των εσόδων των Ταμείων, αν και συνολικά αναμένεται αύξησή τους (λόγω της πρόβλεψης για αύξηση της απασχόλησης) κατά 6,6% ή 926 εκατ. ευρώ.
Ο δεύτερος είναι η πρόβλεψη για αύξηση των δαπανών κατά 499 εκατ. ευρώ ή 1,7% ιδίως λόγω της επικείμενης νέας εκκαθάρισης των εκκρεμών αιτήσεων συνταξιοδότησης.
Ο τρίτος παράγοντας θα είναι η αύξηση των δαπανών για κοινωνικά επιδόματα κατά 567 εκατ. ευρώ ή 14%.
Συνολικά, προς τα πάνω αναθεώρηση των εκτιμήσεων για φέτος για τους ασφαλιστικούς οργανισμούς (Ασφαλιστικά Ταμεία, ΟΑΕΔ, ΕΟΠΥΥ, ΟΠΕΚΑ και ΝΑΤ) για φέτος αλλά προς το χειρότερο το 2021 προβλέπει το τελικό σχέδιο του προϋπολογισμού για το 2021, σε σχέση με το προσχέδιο το οποίο παρουσίασε στις αρχές του περασμένου μήνα.
Συγκεκριμένα, το εν λόγω σχέδιο προβλέπει πλεόνασμα 176 εκατ. ευρώ φέτος έναντι προηγούμενης (στο προσχέδιο) εκτίμησης για πλεόνασμα μόλις 2 εκατ. ευρώ. Ωστόσο, το 2021 το πλεόνασμα αναμένεται να φτάσει στα 754 εκατ. ευρώ έναντι προηγούμενης εκτίμησης (στο προσχέδιο) για πλεόνασμα 1,065 δισ. ευρώ.
Φυσικά, οι τελευταίες -όπως και οι προηγούμενες- προβλέψεις για το 2020 είναι πολύ πίσω, λόγω της κορονο-κρίσης, από εκείνες που είχαν περιληφθεί στην εισηγητική έκθεση του φετινού προϋπολογισμού που παρουσιάστηκε πέρσι τέτοιο καιρό και οι οποίες προέβλεπαν πλεόνασμα 1,799 δισ. ευρώ.
Συνεπώς, η απόκλιση μεταξύ των περσινών προβλέψεων και της φετινής πραγματοποίησης ανέρχεται στα 1,623 δισ. ευρώ. Ακόμα μεγαλύτερη, όμως, είναι η αρνητική απόκλιση σε ταμειακή βάση, καθώς αυτή φτάνει 1,993 δισ. ευρώ.
Πιο αναλυτικά, πρώτα-πρώτα σε σχέση με τα ασφαλιστικά-συνταξιοδοτικά ταμεία (e-ΕΦΚΑ, μετοχικά ταμεία), σύμφωνα με το τελικό σχέδιο του προϋπολογισμού του 2021, το ισοζύγιο των ασφαλιστικών ταμείων για το 2021 προβλέπεται να παρουσιάσει πλεόνασμα ύψους 418 εκατ. ευρώ, μειωμένο κατά 283 εκατ. ευρώ έναντι των εκτιμήσεων για το οικονομικό έτος 2020.
Ειδικότερα, στο σκέλος των εσόδων εκτιμάται ότι θα σημειωθεί μείωση ύψους 1,085 δισ. ευρώ. Αυτό οφείλεται κατά κύριο λόγο στη μείωση της κρατικής χρηματοδότησης κατά 1,978 δισ. ευρώ, δεδομένου ότι εντός του 2020 ο e-ΕΦΚΑ επιχορηγήθηκε με το ποσό των 1,4 δισ. ευρώ για την εφάπαξ καταβολή των αναδρομικών των συντάξεων. Επιπλέον, μειωμένες κατά 632 εκατ. ευρώ σε σχέση με το 2020 αναμένεται να είναι και οι έκτακτες μεταβιβάσεις που λαμβάνει ο e-ΕΦΚΑ για την κάλυψη των ασφαλιστικών εισφορών των εργαζομένων που πλήττονται από την πανδημία Covid-19, λόγω της ανάγκης εφαρμογής λιγότερων μέτρων ανάσχεσης της πανδημίας εντός του 2021.
Αντίθετα, εκτιμάται ότι οι ασφαλιστικές εισφορές, συμπεριλαμβανομένων των εσόδων από ρυθμίσεις οφειλών, θα είναι αυξημένες κατά 1,088 δισ. ευρώ, ενόψει της αναμενόμενης επανεκκίνησης της οικονομικής δραστηριότητας και της ενίσχυσης της απασχόλησης.
Οι δαπάνες εκτιμάται ότι το 2021 θα παρουσιάσουν μείωση κατά 1,046 δισ. ευρώ σε σχέση με το τρέχον έτος, απεικονίζοντας από τη μία τις μειωμένες μεταβιβάσεις προς τρίτους λόγω της καταβολής των αναδρομικών των συντάξεων εντός του 2020 και από την άλλη την αύξηση της συνταξιοδοτικής δαπάνης κατά 499 εκατ. ευρώ, η οποία κυρίως οφείλεται στην εκκαθάριση εκκρεμών αιτήσεων συνταξιοδότησης εντός του 2021.
Σχετικά με τον Οργανισμό Απασχόλησης Εργατικού Δυναμικού (ΟΑΕΔ), το ισοζύγιό του για το 2021 εκτιμάται ότι θα ανέλθει σε πλεόνασμα ύψους 91 εκατ. ευρώ, έναντι της εκτίμησης για έλλειμμα ύψους 720 εκατ. ευρώ το 2020, παρουσιάζοντας βελτίωση κατά 811 εκατ. ευρώ
Το έλλειμμα για το 2020 οφείλεται στην υλοποίηση και χρηματοδότηση παρεμβάσεων για την προστασία των ανέργων που επλήγησαν από την πανδημία Covid-19 εκτιμώμενου ύψους 932 εκατ. ευρώ.
Ως προς το σκέλος των εσόδων, οι ασφαλιστικές εισφορές για το 2021, συμπεριλαμβανομένων των εσόδων από τη ρύθμιση οφειλών, αναμένεται να είναι μειωμένες κατά 650 εκατ. ευρώ σε σχέση με το 2020. Η μείωση αυτή οφείλεται κυρίως στην εφαρμογή από 1/1/2021 του μέτρου της μείωσης κατά τρεις ποσοστιαίες μονάδες των ασφαλιστικών εισφορών των μισθωτών του ιδιωτικού τομέα με συνολικό κόστος 816 εκατ. ευρώ (συμπεριλαμβανομένης και της απώλειας στον e-ΕΦΚΑ), στο πλαίσιο των παρεμβάσεων για την αντιμετώπιση των συνεπειών της πανδημίας Covid-19.
Για την αναπλήρωση των εσόδων αυτών, έχει προβλεφθεί στον προϋπολογισμό του Υπουργείου Εργασίας & Κοινωνικών Υποθέσεων έτους 2021 ισόποση (816 εκατ. ευρώ) μεταβίβαση προς τους Οργανισμούς Κοινωνικής Ασφάλισης και ειδικότερα: το ποσό των 571,2 εκατ. ευρώ θα δοθεί ως επιχορήγηση προς τον ΟΑΕΔ, καλύπτοντας την καθαρή απώλεια εσόδων για τον Οργανισμό, ενώ ποσό ύψους 244,8 εκατ. ευρώ που θα έπρεπε να επιστραφεί από τον ΟΑΕΔ στον e-ΕΦΚΑ ως κοινωνικός πόρος του άρθρου 42 του ν. 3863/10 θα δοθεί απευθείας ως επιχορήγηση στον e-ΕΦΚΑ.
Στο σκέλος των δαπανών προβλέπεται ότι θα παρουσιαστεί μείωση κατά 972 εκατ. ευρώ σε σχέση με το 2020, κυρίως λόγω της ανάγκης εφαρμογής λιγότερων μέτρων στήριξης των ανέργων εντός του 2021 εξαιτίας της αναμενόμενης ανάσχεσης της πανδημίας. Εκτιμάται ωστόσο ότι η δαπάνη για την εφαρμογή ενεργητικών πολιτικών απασχόλησης θα είναι αυξημένη κατά 47 εκατ. ευρώ.
Το ισοζύγιο του Οργανισμού Προνοιακών Επιδομάτων και Κοινωνικής Αλληλεγγύης (ΟΠΕΚΑ) και του Ναυτικού Απομαχικού Ταμείου (ΝΑΤ) για το οικονομικό έτος 2020 εμφανίζεται αρνητικό κατά 68 εκατ. ευρώ, λόγω κάλυψης της δαπάνης σχολικών γευμάτων από επιχορηγήσεις προηγούμενων ετών προς τον Οργανισμό. Για το 2021 προβλέπεται ότι το ισοζύγιο θα είναι αρνητικό κατά 4 εκατ. ευρώ, παρουσιάζοντας βελτίωση ύψους 64 εκατ. ευρώ σε σχέση με το 2020.
Για το 2021 προβλέπεται η συνέχιση της καταβολής των προνοιακών παροχών και οικονομικών ενισχύσεων που έχουν ήδη νομοθετηθεί και υλοποιούνται, όπως:
·η παροχή σε ανασφάλιστους υπερήλικες,
·το επίδομα κοινωνικής αλληλεγγύης ανασφάλιστων υπερηλίκων,
·το επίδομα παιδιού,
·το ελάχιστο εγγυημένο εισόδημα,
·η επιδότηση στέγασης,
·οι προνοιακές παροχές σε χρήμα σε άτομα με αναπηρία,
·η χορήγηση επιδόματος ύψους 2.000 ευρώ για κάθε νέο παιδί που γεννιέται και
·λοιπά προγράμματα και δράσεις που αφορούν προνοιακές πολιτικές.
Επιπρόσθετα, στο πλαίσιο των παρεμβάσεων για την αντιμετώπιση των συνεπειών της πανδημίας Covid-19 στην ελληνική οικονομία, προβλέπεται η υλοποίηση του Προγράμματος “ΓΕΦΥΡΑ” που αφορά στην επιδότηση της πρώτης κατοικίας για δανειολήπτες που επλήγησαν από την πανδημία ύψους 108 και 280 εκατ. ευρώ για τα έτη 2020 και 2021 αντίστοιχα, ενώ παράλληλα ο ΟΠΕΚΑ αναλαμβάνει την καταβολή του επιδόματος στέγασης που θεσπίζει ο κώδικας διευθέτησης οφειλών και παροχής δεύτερης ευκαιρίας σε δανειολήπτες, με δημοσιονομικό κόστος 100 εκατ. ευρώ για το 2021.
