Αν κρίνει κάποιος από τις μεγαλύτερες τράπεζες, μετά δυσκολίας θα καταλάβαινε ότι η Ευρώπη βρίσκεται στο μέσον μίας συνεχώς επιδεινούμενης πανδημίας.
Δέκα από τις μεγαλύτερες τράπεζες της Ευρώπης έβαλαν στην άκρη για κάλυψη επισφαλών δανείων στο τρίτο τρίμηνο τα λιγότερα χρήματα από τότε που ξέσπασε η πανδημία του Covid-19, συνολικά 7,2 δισ.δολάρια, δηλ. το ένα πέμπτο από τα 36,7 δισ.δολάρια του πρώτου εξαμήνου. Την ίδια στιγμή, οι τράπεζες, συμπεριλαμβανομένης της ισπανικής Banco Santander, πιέζουν τις ρυθμιστικές αρχές για να αρχίσουν να καταβάλουν ξανά μερίσματα, ενώ κάποιες άλλες, μεταξύ των οποίων η Deutsche Bank, ανοίγουν το δρόμο για μεγαλύτερα μπόνους στους traders της αγοράς ομολόγων που έφεραν και τα μεγάλα έσοδα.
Η εικόνα αυτή που σχηματίζουν οι πιστωτικοί όμιλοι της Ευρώπης έρχεται σε αντίθεση με την επιδείνωση των συνθηκών στη γηραιά ήπειρο όπου τα κρούσματα του κορωνοϊού αυξάνονται με δραματικό ρυθμό και επιβάλονται περιορισμοί που απειλούν να αποσυντονίσουν την ανάκαμψη της οικονομίας. Σε μία μάλιστα περίοδο που το χρήμα των φορολογουμένων χρησιμοποιείται για να αντισταθμίσει τον αντίκτυπο από τα lockdowns στην οικονομία, τα οποία θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε χρεοκοπίες επιχειρήσεων και να αφανίσουν εκατομμύρια θέσεις εργασίας, η παραφωνία αυτή ενέχει τον κίνδυνο να οδηγήσει τους τραπεζίτες σε μετωπική σύγκρουση με τις ρυθμιστικές αρχές.
«Βρισκόμαστε σε μία άκρως αρνητική κατάσταση γεμάτη αβεβαιότητα και σίγουρα δεν είναι η κατάλληλη στιγμή για να άρουμε τους περιορισμους στην καταβολή μερισμάτων. Υπάρχει αντίθεση στον τρόπο που οι τράπεζες ζητούν ευελιξία στο ρυθμιστικό πλαίσιο και στις προβλέψεις τους για επισφάλειες, ενώ την ίδια στιγμή ζητούν να επιτραπούν η εκ νέου καταβολή μερισμάτων και τα μεγάλα μπόνους. Barclays, Standard Chartered and HSBC Holdings επικαλέστηκαν την οικονομική τους ευρωστία για να αρχίσουν να πληρώνουν και πάλι μερίσματα από το επόμενο έτος. Οι ελβετικές UBS and Credit Suisse θέλουν να ενισχύσουν τις αποδόσεις των μετόχων τους το 2021, δεσμευόμενες για επαναγορά ιδίων μετοχών αξίας άνω των 3 δισ.δολαρίων από κοινού.
Οπως και οι ευρωπαϊκές τράπεζες, έτσι και οι 10 κορυφαίες αμερικανικές υποβάθμισαν το σύνολο των προβλέψεών τους για επισφαλή δάνεια στα 6,5 δισ.στο τρίτο τρίμηνο από 76,3 δισ.στο πρώτο εξάμηνο. Ενώ οι πιστωτικοί όμιλοι υποστηρίζουν ότι έχουν επαρκές κεφάλαιο, οι επενδυτές δεν πείθονται, κάτι που αποτυπώνεται στην πτώση των τραπεζών και στις δύο πλευρές του Ατλαντικού. Στην Ευρώπη, οι τράπεζες είναι οι χειρότερα πληγείσες μετά τον κλάδο ενέργειας.
Αφού κατηγορήθηκαν τα μέγιστα για την απληστία τους στην χρηματοπιστωτική κρίση του 2008, οι τραπεζίτες ζήτησαν στη διάρκεια της πανδημίας να είναι μέρος της λύσης δανείζοντας τις επιχειρήσεις που παρέλυσαν από την κρίση. Οι ρυθμιστικές αρχές έδωσαν στις τράπεζες άνευ προηγουμένου «ανάσα» από πλευράς χαλάρωσης του ρυθμιστικού πλαισίου, επιτρέποντάς τους να απελευθερώσουν κεφάλαιο προκειμένου να απορροφήσουν ζημίες ή να χρηματοδοτήσουν δάνεια.
Η αύξηση των αποθεμάτων στη διάρκεια του πρώτου τριμήνου και η ελαφρά ανάκαμψη της οικονομικής δραστηριότητας στη διάρκεια του καλοκαιριού φαίνεται ότι ενθάρρυναν τις τράπεζες να αναθεωρήσουν πτωτικά τις προβλέψεις τους για επισφαλή δάνεια. Ομως, οι προκλήσεις παραμένουν πολλές. «Είναι θέμα χρόνου η ποιότητα ενεργητικού των τραπεζών να επιδεινωθεί. Το δεύτερο κύμα της πανδημίας σε συνδυασμό με νέα μέτρα στήριξης θα αυξήσουν και πάλι τις ζημίες των τραπεζών», προειδοποίησε πρόσφατα ο διοικητής της κεντρικής τράπεζας της Ισπανίας, Πάμπλο Χερνάντες ντε Κος. «Οι τράπεζες φαίνεται ότι βρίσκονται σε εξαιρετικά καλή κατάσταση αυτή τη στιγμή, επειδή οι κυβερνήσεις έχουν επωμιστεί το μεγαλύτερο βάρος της κρίσης», επισημαίνει από την πλευρά του ο Γιεργκ ντε Βράις-Χάιπεν, στέλεχος της Allianz Global Investors.
Από την πλευρά τους, οι τράπεζες αντιτείνουν ότι κάνουν απλώς τη δουλειά τους και ότι οι ρυθμιστικές αρχές που θέλουν να τις τιμωρήσουν κάνουν τα πράγματα πολύ χειρότερα υπονομεύοντας την εμπιστοσύνη των επενδυτών. «Από τότε που άρχισε η πανδημία, έχουμε αυξήσει τις χορηγήσεις δανείων, παρέχουμε ρευστότητα σε όλους τους κλάδους. Συνεχίσαμε να παρουσιάζουμε θετικά αποτελέσματα και βάσει αυτών ζητάμε από την ΕΚΤ να μας επιτρέψει να πληρώνουμε μερίσματα», αναφέρει ο διευθύνων σύμβουλος της Santander Χοσέ Αντόνιο Αλβάρεζ. Μολονότι τα μπόνους αντιπροσωπεύουν πολύ μικρότερη αναλογία στις εκροές κεφαλαίου τραπεζών σε σχέση με τα μερίσματα, αποτελούν ένα ιδιαίτερα αμφιλεγόμενο θέμα από την κρίση του 2008. Ο αντιπρόεδρος της BlackRock Φίλιπε Χιλντεμπραντ αναφέρει ότι οι τραπεζίτες δεν είναι τυφλοί όσον αφορά στην κρίση και στις μελλοντικές προκλήσεις, όμως οι περιορισμοί που επιβάλονται στην κοινωνία από τις κυβερνήσεις θα σταματήσουν την υγειονομική κρίση και συνέπεια δεν θα αφήσουν να μετατραπεί και σε χρηματοπιστωτική κρίση.
