Η συμφωνία ανοίγει τον δρόμο για τη σε συλλογικό επίπεδο πραγματική δικαστική προστασία των καταναλωτών, σε ολόκληρη την ΕΕ, όταν βλάπτονται από τις παραβιάσεις των κανόνων της ΕΕ από τους εμπόρους
Επιμέλεια: Γεώργιος Π. Κανέλλος
Η συλλογική υπεράσπιση των δικαιωμάτων των καταναλωτών προχώρησε ένα περαιτέρω βήμα.
Συγκεκριμένα, μετά τη συμφωνία του Ιουνίου του 2020 με το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, το Συμβούλιο των Υπουργών της ΕΕ ενέκρινε την Τετάρτη, 4-11-2020, τη θέση του σε πρώτη ανάγνωση σχετικά με το σχέδιο οδηγίας για τις αντιπροσωπευτικές αγωγές για την προστασία των συλλογικών συμφερόντων των καταναλωτών εντός της ΕΕ.
Βάσει της οδηγίας, τα κράτη μέλη πρέπει να θεσπίσουν ένα σύστημα αντιπροσωπευτικών αγωγών για την προστασία των συλλογικών συμφερόντων των καταναλωτών από παραβιάσεις του ενωσιακού δικαίου. Η οδηγία προβλέπει τόσο αγωγές παράλειψης όσο και μέτρα επανόρθωσης.
Εξουσιοδοτεί τους νομιμοποιούμενους φορείς που έχουν οριστεί ειδικά για τον σκοπό αυτό από τα κράτη μέλη να ασκούν αγωγές παράλειψης και/ή να διεκδικούν επανόρθωση, συμπεριλαμβανομένης της αποζημίωσης ή της αντικατάστασης, για λογαριασμό ομάδας καταναλωτών που έχει ζημιωθεί από έμπορο ο οποίος φέρεται να έχει παραβιάσει μία από τις νομικές πράξεις της ΕΕ που ορίζονται στο παράρτημα της οδηγίας. Οι νομικές αυτές πράξεις καλύπτουν τομείς όπως οι χρηματοπιστωτικές υπηρεσίες, τα ταξίδια και ο τουρισμός, η ενέργεια, η υγεία, οι τηλεπικοινωνίες και η προστασία των δεδομένων.
Στην οδηγία γίνεται διάκριση μεταξύ νομιμοποιούμενων φορέων που δικαιούνται να ασκούν αγωγές στο κράτος μέλος στο οποίο έχουν οριστεί («εγχώριες αντιπροσωπευτικές αγωγές») και των νομιμοποιούμενων φορέων που δικαιούνται να ασκούν αγωγές σε οποιοδήποτε άλλο κράτος μέλος («διασυνοριακές αντιπροσωπευτικές αγωγές»). Όσον αφορά τις εγχώριες αγωγές, ο νομιμοποιούμενος φορέας θα πρέπει να πληροί τα κριτήρια που ορίζονται στο δίκαιο του κράτους μέλους στο οποίο έχει οριστεί, ενώ για τις διασυνοριακές αγωγές θα πρέπει να πληροί τα εναρμονισμένα κριτήρια που ορίζονται στην οδηγία.
Ως εγγύηση κατά της καταχρηστικής άσκησης αγωγών, η οδηγία προβλέπει σαφείς κανόνες, με τον καταλογισμό των δικαστικών εξόδων σε βάρος του ηττηθέντος διαδίκου σε μια αντιπροσωπευτική αγωγή επανόρθωσης. Επιπλέον, για την αποφυγή συγκρούσεων συμφερόντων, επιβάλλει στους νομιμοποιούμενους φορείς ορισμένες απαιτήσεις διαφάνειας, ιδίως όσον αφορά τη χρηματοδότησή τους από τρίτους.
Η οδηγία θα ισχύει για αντιπροσωπευτικές αγωγές που ασκούνται κατά ή μετά την ημερομηνία εφαρμογής της.
Δήλωση
Η Christine Lambrecht, ομοσπονδιακή Υπουργός Δικαιοσύνης και Προστασίας του Καταναλωτή της Γερμανίας δήλωσε τα εξής: “Χάρη στην ενιαία αγορά, οι καταναλωτές της ΕΕ έχουν μέχρι στιγμής επωφεληθεί από ευρύ φάσμα ποιοτικών προϊόντων, ανταγωνιστικών τιμών και υψηλών προτύπων ασφάλειας. Η σημερινή συμφωνία ανοίγει τον δρόμο για τη χορήγηση στους καταναλωτές, σε ολόκληρη την ΕΕ, του δικαιώματος να αναζητήσουν συλλογικά πραγματική δικαστική προστασία, όταν οι παραβιάσεις των νόμων της ΕΕ από τους εμπόρους βλάπτουν τους καταναλωτές.”
Επόμενα στάδια
Με βάση τη συμφωνία σε πρώιμη δεύτερη ανάγνωση που επιτεύχθηκε τον περασμένο Ιούνιο, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο αναμένεται να εγκρίνει τη θέση του Συμβουλίου σε πρώτη ανάγνωση πριν από το τέλος του έτους. Στη συνέχεια, η οδηγία θα θεωρηθεί ότι έχει εγκριθεί επίσημα. Η παρούσα οδηγία αρχίζει να ισχύει την εικοστή ημέρα από τη δημοσίευσή της στην Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Τα κράτη μέλη θα έχουν στη διάθεσή τους 24 μήνες από την έναρξη ισχύος της οδηγίας για να τη μεταφέρουν στο εθνικό τους δίκαιο, καθώς και 6 επιπλέον μήνες για να αρχίσουν να εφαρμόζουν τις συγκεκριμένες διατάξεις.
Ιστορικό
Η οδηγία προτάθηκε από την Επιτροπή τον Απρίλιο του 2018 στο πλαίσιο της δέσμης της με τίτλο «Νέα συμφωνία για τους καταναλωτές», σκοπός της οποίας ήταν η εξασφάλιση δίκαιων και διαφανών κανόνων για τους καταναλωτές της ΕΕ. Η οδηγία για την καλύτερη επιβολή και τον εκσυγχρονισμό των κανόνων της ΕΕ για την προστασία των καταναλωτών, η οποία προτάθηκε επίσης στο πλαίσιο της ίδιας δέσμης, εκδόθηκε στις 27 Νοεμβρίου 2019.
