Αποδυνάμωση των δεσμών ανάμεσα στα κρατικά ομόλογα και στις τράπεζες, παρατηρείται τα τελευταία χρόνια, σύμφωνα με έκθεση του Αγκελο Ρανάλντο, καθηγητή χρηματοοικονομικών και συστημικού κινδύνου στο University of St.Gallen και του Γενς Ειζενσκμιντ, οικονομολόγου της ΕΚΤ σε θέματα νομισματικής πολιτικής. Οι δύο συντάκτες της έκθεσης αποδίδουν το μεγαλύτερο βαθμό απεξάρτησης ανάμεσα σε κρατικα ομόλογα και τράπεζες στο πρόγραμμα αγοράς ομολόγων της ΕΚΤ.
Πρόκειται για μία σχέση, γνωστή ως doom loop, που κατέστησε τον χρηματοπιστωτικό κλάδο της Ευρώπης ιδιαίτερα εκτεθειμένο στις ρευστοποιήσεις των αγορών κρατικού χρέους. Μία άνοδος των αποδόσεων των κρατικών ομολόγων μίας χώρας βάζει τις τράπεζές της σε κίνδυνο επειδή συνήθως διακρατούν σημαντική ποσότητα χρέους. Αυτοί ακριβώς οι φόβοι «χτύπησαν κόκκινο» στη διάρκεια της κρίσης χρέους της Ευρωζώνης το 2011 και τώρα τελευταία πάλι στην κρίση του κορωνοϊού που οδήγησε σε άνοδο των ομολογιακών αποδόσεων το Μάρτιο.
Η έκθεση, η οποία δεν έχει ακόμη δημοσιευθεί, εξετάζει τα spreads στα συμβόλαια πιστωτικού κινδύνου (CDS) για κυβερνήσεις και τράπεζες την περίοδο από τον Ιανουάριο του 2014 έως το Δεκέμβριο του 2016. Καταλήγει στο συμπέρασμα ότι ο βαθμός εξάρτησης ανάμεσα στα δύο μέρη και οι πιστωτικοί κίνδυνοι έχουν μειωθεί κατά 80% από το 2015, όταν η ΕΚΤ άρχισε να εφαρμόζει πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης (QE).
Πριν από το QE, η σχέση μεταξύ κρατικών ομολόγων και τραπεζών ήταν ιδιαίτερα ισχυρή για την περιφέρεια της Ευρωζώνης (Ελλάδα, Ιταλία, Ιρλανδία, Πορτογαλία και Ισπανία) παρά για τον «πυρήνα», αναφέρει ο Ρανάλντο, αναφερόμενος σε χώρες όπως Γερμανία, Γαλλία και Ολλανδία. Μετά το πρόγραμμα αγοράς ομολόγων, ο κίνδυνος περιορίστηκε σημαντικά και στην ευρωπεριφέρεια.
Οι ανησυχίες εστιάζονται τώρα ειδικά στις ιταλικές τράπεζες, οι οποίες διακρατούν περίπου το 20% του υπό διαπραγμάτευση ιταλικού κρατικού χρέους αξίας 2,1 τρισ.ευρώ. Οιαδήποτε ξαφνική αύξηση των αποδόσεων, όπως συνέβη το Μάρτιο, θα ασκούσε πιέσεις στους ισολογισμούς των τραπεζών που διακρατούν ομόλογα, κάτι που με τη σειρά του θα έπληττε τις μετοχές και τα CDS. To χάος του Μαρτίου αντιμετωπίστηκε από το έκτακτο πρόγραμμα αγοράς ομολόγων για την αντιμετώπιση της πανδημίας που έθεσε σε ισχύ η ΕΚΤ. Τώρα, με τα προγράμματα, ύψους 3,5 τρισ.ευρώ, για τη στήριξη της οικονομίας της Ευρωζώνης, η ΕΚΤ έχει καταλήξει να διακρατεί περίπου το 25% των ιταλικών κρατικών ομολόγων, ποσοστό που θα συνεχίσει να αυξάνεται.
