Πέτρος Γ. Ραπανάκης
Οικονομολόγος πτυχιούχος ΑΒΣΠ – Σύμβουλος επιχειρήσεων σε θέματα εργατικής νομοθεσίας & ανθρώπινου δυναμικού.
1. Η εξ αποστάσεως εργασία (τηλεργασία) σε ποσοστό 50%, εφαρμόζεται υποχρεωτικά για τον μήνα Νοέμβριο από τις επιχειρήσεις οποιαδήποτε Περιφερειακής Ενότητας της χώρας μόνο στις περιπτώσεις όπου μπορεί να παρασχεθεί (η τηλεργασία)
Σύμφωνα με τις διατάξεις της ΚΥΑ 44921/1377/ 2020 (ΦΕΚ Β 4830/2.11.2020) με τίτλο «Επέκταση, σε όλη την Επικράτεια, της ισχύος των έκτακτων και προσωρινών μέτρων του άρθρου 235 του ν. 4727/2020, ως προς την οργάνωση του τόπου και του χρόνου εργασίας για την αποσυμφόρηση των μέσων μαζικής μεταφοράς και του τόπου εργασίας», Επιχειρήσεις – εργοδότες που εδρεύουν ή έχουν υποκατάστημα σε οποιαδήποτε Περιφερειακή Ενότητα της χώρας, υποχρεούνται, για τον μήνα Νοέμβριο, να εφαρμόζουν το σύστημα της εξ αποστάσεως παροχής εργασίας στους εργαζομένους τους, σε όποιες περιπτώσεις η εργασία τους μπορεί να παρασχεθεί με αυτό το σύστημα, σε ποσοστό πενήντα τοις εκατό (50%) επί του συνολικού αριθμού των εργαζομένων αυτών. Για την ορθή τήρηση της ανωτέρω διάταξης, οι επιχειρήσεις – εργοδότες οφείλουν εντός εικοσιτετραώρου από τη δημοσίευση της παρούσας στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως, ήτοι μέχρι τις 3.11.2020, να προαναγγείλουν στο Πληροφοριακό Σύστημα «ΕΡΓΑΝΗ» του Υπουργείου Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων την εξ αποστάσεως εργασία ποσοστού πενήντα τοις εκατό (50%) των εργαζομένων τους, για τους οποίους μπορεί να εφαρμοστεί το μέτρο αυτό, πριν την έναρξη της εργασίας τους, συμπληρώνοντας το Έντυπο 4.1 «ΔΗΛΩΣΗ ΕΞ ΑΠΟΣΤΑΣΕΩΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ – ΕΝΤΥΠΟ ΕΙΔΙΚΟΥ ΣΚΟΠΟΥ» της παρ. 2 του άρθρου 4 της από 11-3-2020 Πράξης Νομοθετικού Περιεχομένου (Α΄ 55), η οποία κυρώθηκε με το άρθρο 2 τουν. 4682/2020 (Α΄ 76). Σε περίπτωση παράβασης της υποχρέωσης του προηγούμενου εδαφίου επιβάλλεται πρόστιμο τριών χιλιάδων (3.000) ευρώ στην επιχείρηση-εργοδότη, κατόπιν σχετικού ελέγχου από το Σώμα Επιθεώρησης Εργασίας του Υπουργείου Εργασίας. Σε κάθε περίπτωση συνεχίζουν να ισχύουν οι διατάξεις του π.δ. 88/1999 (Α΄ 94), καθώς και η υποχρέωση του εργοδότη για προαναγγελία του χρόνου υπερεργασίας και νόμιμης υπερωριακής απασχόλησης, πριν την πραγματοποίησή τους, στο ΠΣ «ΕΡΓΑΝΗ» του Υπουργείου Εργασίας. Η ως άνω προσαρμογή του ωραρίου των εργαζομένων δεν μεταβάλλει το είδος της σύμβασης εργασίας των εργαζομένων αυτών.
Με βάση σχετικές διευκρινίσεις του Υπουργείου Εργασίας το σύστημα εφαρμόζεται υποχρεωτικά για τον μήνα Νοέμβριο, από τις επιχειρήσεις οποιαδήποτε Περιφερειακής Ενότητας της χώραςμόνο στις περιπτώσεις όπου η εργασία μπορεί να παρασχεθεί από τους εργαζομένους εξ αποστάσεως σε ποσοστό 50% επί του συνολικού αριθμού των εργαζομένων που μπορούν να απασχοληθούν με το σύστημα αυτό.
Εξαιρούνται:
- τα σχολεία και γενικώς οι εκπαιδευτικές δομές του υπουργείου Παιδείας,
- τα νοσοκομεία και γενικώς οι δομές παροχής υπηρεσιών υγείας,
- οι φαρμακαποθήκες,
- οι επιχειρήσεις υπεραγορών τροφίμων και
- οι ταχυμεταφορές.
Για τον σκοπό της διάταξης, που είναι η αποσυμφόρηση των μέσων μαζικής μεταφοράς και των χώρων εργασίας, κατά τον υπολογισμό του 50%, λαμβάνεται υπόψη ο αριθμός των πραγματικά απασχολουμένων στις εγκαταστάσεις της επιχείρησης, των οποίων η εργασία μπορεί να παρασχεθεί εξ αποστάσεως, κατά το μήνα Νοέμβριο.
Ευνόητο είναι ότι δεν λαμβάνονται υπόψη κατά τον υπολογισμό του 50%, οι εργαζόμενοι των οποίων οι συμβάσεις τελούν σε αναστολή, καθώς και οι εργαζόμενοι που τελούν σε κάθε είδους νόμιμη άδεια (όπως μητρότητας, ασθένειας κ.ά.).
Στο πλαίσιο των ανωτέρω εκτεθέντων, οι εργαζόμενοι, για παράδειγμα, με την ειδικότητα του αποθηκάριου, του τεχνικού ηλεκτρονικών υπολογιστών δικαιολογείται απολύτως τεκμηριωμένα να μην τεθούν σε καθεστώς παροχής εξ αποστάσεως εργασίας. Για τους λοιπούς υπαλλήλους, είναι κατ’ αρχήν στην κρίση και στο βαθμό αξιολόγησης του εργοδότη αν και πόσους θα θέσει σε εξ αποστάσεως εργασία. Σε τυχόν έλεγχο όμως, ο εργοδότης που δεν έχει θέσει, κατά τα ανωτέρω, το 50% του συνολικού αριθμού των υπαλλήλων του σε καθεστώς τηλεργασίας, είναι δυνατόν να κληθεί δώσει γραπτές εξηγήσεις που να στοιχειοθετούν ότι η φύση και το αντικείμενο της εργασίας των υπαλλήλων της επιχείρησης του δεν μπορεί να παρασχεθεί εξ αποστάσεως. Στην περίπτωση αυτή αν οι γραπτές εξηγήσεις δεν κριθούν ικανοποιητικές και δεν γίνουν αποδεκτές, το προβλεπόμενο σχετικό πρόστιμο ανέρχεται σε ποσόν ύψους τριών χιλιάδων (3.000) ευρώ.
Διευκρινίζεται ότι το σύστημα της εξ αποστάσεως παροχής εργασίας σε όποιες περιπτώσεις η εργασία τους μπορεί να παρασχεθεί με αυτό το σύστημα, προβλέφθηκε αρχικά για τους εργαζομένους της Περιφέρειας Αττικής, σε ποσοστό σαράντα τοις εκατό (40%) επί του συνολικού αριθμού των εργαζομένων αυτών και αφορούσε το χρονικό διάστημα από 25.9.2020 έως 4.10.2020.
Στη συνέχεια, με την ΚΥΑ 40000/1269 (ΦΕΚ 4316/Β/2.10.2020), δόθηκε παράταση σχετικά με την υποχρέωση εφαρμογής των έκτακτων και προσωρινών μέτρων της τηλεργασίας καθώς επίσης και του ευέλικτου (κλιμακωτού) ωραρίου, όσον αφορά το χρόνο έναρξης και λήξης της εργασίας των εργαζομένων στην Περιφέρεια Αττικής, κατά τα οριζόμενα στο άρθρο 235 του Ν. 4727/2020, μέχρι την 31η Οκτωβρίου 2020.
Εξάλλου, με την διάταξη αυτή του άρθρου 235 του Ν.4727/2020, καθίσταται δυνατόν με έκδοση υπουργικής απόφασης, να παρατείνεται η ισχύς των ως άνω έκτακτων μέτρων, να διαφοροποιείται το ποσοστό των εργαζόμενων που απασχολούνται εξ αποστάσεως, καθώς και να επεκτείνονται τα μέτρα αυτά της συγκεκριμένης διάταξης και σε άλλες περιοχές της Επικράτειας.
Ειδικότερα στη διάταξη του άρθρου αυτού ορίζεται ότι «γ) Το παρόν ισχύει, εντός της Περιφέρειας Αττικής, από τη δημοσίευση του παρόντος στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως έως τις 4 Οκτωβρίου 2020. Με κοινή απόφαση των Υπουργών Οικονομικών, Ανάπτυξης και Επενδύσεων, Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων και Υγείας είναι δυνατόν: γα) η ισχύς του παρόντος να παραταθεί για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα ή και να επεκταθεί και σε άλλες περιοχές της Επικράτειας, γβ) να διαφοροποιηθεί το ποσοστό της περ. α) και γγ) να καθορισθούν άλλα ειδικότερα ζητήματα για την εφαρμογή του παρόντος».
2. Εφαρμογή ευέλικτου (κλιμακωτού) ωραρίου έναρξης και λήξης της εργασίας για κάθε εργαζόμενο οποιαδήποτε Περιφερειακής Ενότητας της χώρας
Σύμφωνα με τις διατάξεις της ΚΥΑ 44921/1377/ 2020 (ΦΕΚ Β 4830/2.11.2020), το ωράριο εργασίας των εργαζομένων σε επιχειρήσεις – εργοδότες του ιδιωτικού τομέα, που εδρεύουν ή έχουν υποκατάστημα σε οποιαδήποτε Περιφερειακή Ενότητα της χώρας, προσαρμόζεται, υποχρεωτικά, για τον μήνα Νοέμβριο, κατά την έναρξη και λήξη του με τρόπο ώστε ανά μισή ώρα και εντός διώρου να προσέρχονται και να αποχωρούν οι εργαζόμενοι σε σχέση με την έναρξη και τη λήξη, αντίστοιχα, του ωραρίου τους. Για το χρονικό διάστημα εφαρμογής της διάταξης αυτής αναστέλλεται η υποχρέωση του εργοδότη να καταχωρεί στο ΠΣ «ΕΡΓΑΝΗ» του Υπουργείου Εργασίας κάθε αλλαγή ή τροποποίηση του ωραρίου ή της οργάνωσης του χρόνου εργασίας των εργαζομένων. Σε κάθε περίπτωση συνεχίζουν να ισχύουν οι διατάξεις του Π.Δ. 88/1999, καθώς και η υποχρέωση του εργοδότη για προαναγγελία του χρόνου υπερεργασίας και νόμιμης υπερωριακής απασχόλησης, πριν την πραγματοποίησή τους, στο ΠΣ «ΕΡΓΑΝΗ» του Υπουργείου Εργασίας. Η ως άνω προσαρμογή του ωραρίου των εργαζομένων δεν μεταβάλλει το είδος της σύμβασης εργασίας των εργαζομένων αυτών.
Επισημαίνεται ότι το σύστημα του ευέλικτου (κλιμακωτού) ωραρίου, όσον αφορά το χρόνο έναρξης και λήξης της εργασίας των εργαζομένων, κατά τα οριζόμενα στο άρθρο 235 του Ν. 4727/2020, προβλέφθηκε αρχικά για τους εργαζομένους της Περιφέρειας Αττικής και αφορούσε πρώτη φάση το χρονικό διάστημα από 25.9.2020 έως 4.10.2020. Στη συνέχεια, με την ΚΥΑ 40000/1269 2020, δόθηκε παράταση σχετικά με την υποχρέωση εφαρμογής των έκτακτων και προσωρινών μέτρων της τηλεργασίας καθώς επίσης και του ευέλικτου ωραρίου, όσον αφορά το χρόνο έναρξης και λήξης της εργασίας των εργαζομένων στην Περιφέρεια Αττικής, μέχρι την 31η Οκτωβρίου 2020. Το ευέλικτο (κλιμακωτό) ωράριο έναρξης και λήξης της εργασίας εφαρμόζεται πλέον υποχρεωτικά για τον μήνα Νοέμβριο, για κάθε εργαζόμενο οποιαδήποτε Περιφερειακής Ενότητας της χώρας.
