Του Τάσου Δασόπουλου
Μετά τα μέσα του έτους, το Υπουργείο Οικονομικών θα προχωρήσει στηνσταδιακή μείωση των ταμειακών διαθεσίμων έως και 8,7 δισ. ευρώ, καλύπτοντας κατά ένα μέρος τις δανειακές ανάγκες ύψους 16,3 δισ. για το 2021, δίνοντας παράλληλα και ένα σήμα στις αγορές για “επιστροφή στην κανονικότητα”.
Δεδομένο είναι ότι της μείωσης των ταμειακών διαθεσίμων θα πρέπει να προηγηθεί η ύφεση της πανδημίας και η πλήρης λειτουργία της οικονομίας, ώστε να είναι εφικτός ο στόχος για ανάπτυξη 4,8% του ΑΕΠ. Το τμήμα των διαθεσίμων που θα χρησιμοποιηθεί θα είναι μέρος από τα 15,7 δισ. ευρώ που αποτελούν το “κλειδωμένο” από τον ESM κομμάτι του λεγόμενου “μαξιλαριού”. Τα χρήματα αυτά έχουν επιτόκιο κοντά στο 0% και μπορούν να χρησιμοποιηθούν υπό προϋποθέσεις μόνο για τη διευθέτηση του χρέους.
Καταβλήθηκαν ως τελευταία δόση του δανείου των 86 δισ. ευρώ που εξασφάλισε η Ελλάδα με το τρίτο μνημόνιο και ειδικότερα από το υπόλοιπο των 24,1 δισ. του δανείου που δεν πήρε η Ελλάδα έως το 2018.
Η συμφωνία για την καταβολή τους ήταν ότι παρέχονται με πρώτο στόχο να καλύψουν όποια δυσκολία θα είχε η χώρα στον δανεισμό από τις αγορές. Το 2020, η Ελλάδα δανείστηκε συνολικά 12 δισ. ευρώ από τις αγορές, με ιστορικά χαμηλά επιτόκια. Ωστόσο το χρέος, λόγω των αναγκών που δημιούργησε η πανδημία, αυξήθηκε στο 208,9% του ΑΕΠ φτάνοντας τα 340 δισ. ευρώ. Το 2021 θα μειωθεί μεν ως ποσοστό του ΑΕΠ στο 199,6% αλλά θα αυξηθεί ως απόλυτο μέγεθος στα 343,2 δισ. ευρώ.
Η χρήση του “μαξιλαριού” θα έχει δύο στόχους, που άπτονται της ελάφρυνσης του δημοσίου χρέους. Ο πρώτος είναι να μειωθεί το υπόλοιπο των εντόκων γραμματίων του δημοσίου (δηλαδή του βραχυπρόθεσμου δανεισμού) κατά 1,8 δισ., με στόχο να βελτιωθεί η μέση περίοδος ωρίμανσης και αποπληρωμής του από τα 20 χρόνια που είναι σήμερα. Ο δεύτερος είναι να εξυπηρετηθεί μέρος των τοκοχρεολυσίων ύψους 10,6 δισ. ευρώ που θα πρέπει να πληρώσει η Ελλάδα τον επόμενο χρόνο και του πρωτογενούς ελλείμματος των 8,1 δισ., με ένα δάνειο με σχεδόν μηδενικό επιτόκιο. Έτσι, θα μειωθούν οι χρηματοδοτικές ανάγκες αποπληρωμής του χρέους τα επόμενα χρόνια. Τα επιχειρήματα είναι αρκετά ισχυρά ώστε ο ESM να δώσει την έγκρισή του για τη χρήση μέρους του “μαξιλαριού”.
Βήμα προς την κανονικότητα
Εκτός από την ουσία της χρήσης των διαθεσίμων, η κίνηση που θα γίνει εμπεριέχει και έναν συμβολισμό, αφού η χρήση του “μαξιλαριού” θα δώσει το μήνυμα ότι η Ελλάδα κάνει άλλο ένα βήμα προς την κανονικότητα.
Ότι δηλαδή, με δεδομένο ότι το 2020 δεν είχε πρόβλημα να δανειστεί από την αγορές με ευνοϊκούς όρους, μειώνει σταδιακά το “μαξιλάρι” και αρχίζει να εξαρτά όλο και περισσότερο την κάλυψη των δανειακών της αναγκών από τις αγορές.
Εκμεταλλευόμενη και τη συμμετοχή της στο έκτακτο πρόγραμμα αγοράς ομολόγων της ΕΚΤ (PEPP), που συμπιέζει τις αποδόσεις των ομολόγων και είναι βέβαιο πια ότι θα διαρκέσει τουλάχιστον ως το 2022, αλλά και τις πολύ χαμηλές ετήσιες χρηματοδοτικές ανάγκες του χρέους της μέχρι και το 2032, θα περιμένει να αναβαθμιστεί στην επενδυτική βαθμίδα, ώστε να επανέλθει πλήρως δίπλα στους Ευρωπαίους εταίρους της σε ό,τι αφορά τους όρους δανεισμού.
