Παρατάσεις σε «Γέφυρα» και νέο πτωχευτικό νόμο εξαγγέλλει στη συνέντευξή του στην «Ημερησία» ο Γεώργιος Ζαββός, υφυπουργός Οικονομικών, αρμόδιος για τον Χρηματοπιστωτικό Τομέα, αναλύει τη λύση σύστασης «bad bank» και εξηγεί τις αλλαγές που θα έρθουν στο ΤΧΣ
Παρατάσεις που θα ψηφιστούν πολύ σύντομα στο πρόγραμμα «Γέφυρα» και το νέο πτωχευτικό νόμο εξαγγέλλει στη συνέντευξή του στην «Ημερησία» ο υφυπουργός Οικονομικών αρμόδιος για τον Χρηματοπιστωτικό Τομέα, κ. Γιώργος Ζαββός. Επιπλέον, επιχειρεί μια πρώτη ερμηνεία της πρόσφατης οδηγίας της Κομισιόν για κεφαλαιακές ενέσεις στις τράπεζες εν μέσω πανδημίας, ενώ δίνει το «στίγμα» των αλλαγών που έρχονται στην Τράπεζα Πειραιώς και τη λειτουργία του ΤΧΣ τους επόμενους μήνες.
- Κύριε υπουργέ, ας ξεκινήσουμε από το θέμα που έχει απασχολήσει την επικαιρότητα τα τελευταία 24ωρα. Θα δούμε παρατάσεις στο πρόγραμμα «Γέφυρα» για την προστασία της πρώτης κατοικίας και το νέο πτωχευτικό δίκαιο που έχει νομοθετική ισχύ από την αρχή του 2021;
Πράγματι, ισχύει ότι θα υπάρξουν παρατάσεις τόσο στη «Γέφυρα» όσο και στον Πτωχευτικό Νόμο. Σε ό,τι αφορά στην προστασία της πρώτης κατοικίας, θα δοθεί παράταση τριών μηνών χωρίς ωστόσο να αλλάξει το διάστημα της κρατικής επιδότησης που ανέρχεται σε εννέα μήνες, ούτε τους επιλέξιμους οφειλέτες που θα πρέπει να έχουν υποβάλλει επιτυχώς αίτηση στην ηλεκτρονική πλατφόρμα έως τις 31 Οκτωβρίου. Για το νέο πτωχευτικό δίκαιο, επεξεργαζόμαστε ολιγόμηνες παρατάσεις με διαφορετικές ημερομηνίες έναρξης εντός του 2021 για φυσικά και νομικά πρόσωπα.
- Ενα άλλο σημαντικό θέμα των τελευταίων ημερών είναι η οδηγία που εξέδωσε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή για κεφαλαιακή ενίσχυση των τραπεζών εξαιτίας του covid-19, η οποία δεν θα θεωρείται κρατική ενίσχυση και δεν θα ενεργοποιεί το «bailin». Μπορείτε να μας δώσετε την ερμηνεία αυτής της οδηγίας;
Καταρχάς να πω ότι πρόκειται για μια απόφαση-τομή της Κομισιόν η οποία στόχο έχει να δώσει ένα ηχηρό μήνυμα για στήριξη του τραπεζικού συστήματος εν μέσω της πανδημικής κρίσης. Θα ήθελα να επισημάνω τρία βασικά σημεία της απόφασης. Πρώτον, γίνεται αναφορά στο ιταλικό GACS και στον δικό μας «Ηρακλή» ως «market based solutions» για την εξυγίανση των τραπεζών οι οποίες θα πρέπει να συνεχιστούν. Θυμίζω ότι, πριν λίγες ημέρες, η Κομισιόν εξέδωσε απόφαση η οποία διευκολύνει ακόμη περισσότερο τις τιτλοποιήσεις NPEs, καθώς τις αποσυνδέει από την προϋπόθεση επενδυτικής βαθμίδας της χώρας -κάτι, βέβαια, που εμείς έχουμε ήδη επιτύχει στον «Ηρακλή». Το δεύτερο σημείο είναι ότι, σχετικά με τα θέματα των bad banks (AMCs), δεν έχει αλλάξει τίποτα, αφού εξακολουθούν να ισχύουν όλες οι υφιστάμενες διατάξεις της BRRD ως προς τις κρατικές ενισχύσεις και τα κουρέματα (bail in).
Καταλαβαίνουμε λοιπόν ότι, δυστυχώς, δεν δίνεται κανένα κίνητρο για σύσταση bad banks. Το τρίτο σημείο είναι ότι, για πρώτη φορά λόγω της κρίσης του covid-19, σε περίπτωση που δοθεί άμεση χρηματοδότηση από το κράτος σε μία τράπεζα για ενίσχυση της κεφαλαιακής της βάσης, της οποίας οι απώλειες μπορούν να αποδοθούν στον covid-19, τότε αναστέλλονται οι κανόνες της BRRD ως προς το bail in. Και αυτή είναι η μόνη εξαίρεση που δίνεται και, μάλιστα, με πολύ εξειδικευμένα κριτήρια. Ουσιαστικά, δηλαδή, επιβεβαιώνεται ότι η πανδημία συνιστά εξαιρετική συνθήκη όπως αυτή προβλέπεται από το υφιστάμενο πλαίσιο της BRRD που εφαρμόζεται από το 2016.
Γ. Ζαββός στο imerisia.gr: «O πρώτος κύκλος του Ηρακλή θα κλείσει τον Απρίλιο του 2021, έχοντας συμπληρώσει τους 18 μήνες σε διάρκεια και τα 32 δισ. ευρώ σε ύψος τιτλοποιημένων NPEs –ίσως και περισσότερων. Το θετικό είναι ότι, όταν έχεις κάνει κάτι ήδη μία φορά, το template υπάρχει και η επέκταση του προγράμματος είναι πιο ομαλή».
- Υπάρχει περίπτωση να χρειαστεί οι ελληνικές τράπεζες να ενεργοποιήσουν αυτή τη δυνατότητα; Να δούμε δηλαδή κρατικοποίηση τραπεζών εξαιτίας του covid-19;
Δεν μπορώ να σας πω εάν είναι πιθανό ή όχι αυτό, γνωρίζω όμως ότι έγινε μεγάλη προσπάθεια για να εξασφαλιστεί αυτή η ευνοϊκή πρόβλεψη και από τη Γερμανία και από την Ιρλανδία και από την Ολλανδία. Αυτό που μπορώ να σας πω ότι είτε χρειαστεί να κάνουν χρήση της εξαίρεσης δικές μας τράπεζες είτε τράπεζες άλλων κρατών, πρόκειται για μια άμεση, καθαρή λύση. Σε σύγκριση με λύσεις AMC που μπορεί να χρειαστούν έως και 10 χρόνια, με τη λύση αυτή το Δημόσιο δίνει τα χρήματα μέσα σε λίγους μήνες, παίρνει τη συμμετοχή του και ταυτόχρονα δίνεται το μήνυμα στην αγορά ότι παρέχεται στήριξη στο τραπεζικό σύστημα μέσω ενός κεφαλαιακού μαξιλαριού (capital buffer). Με τον τρόπο αυτό, η τράπεζα «καθαρίζει», η μετοχή της ανεβαίνει και το Δημόσιο αποεπενδύει παίρνοντας πίσω τα χρήματά του, όπως έγινε στις ΗΠΑ. Μακάρι να είχαμε από την αρχή αυτή τη λύση στη διάθεσή μας. Σε ό,τι αφορά αυτό που ρωτάτε για τις εγχώριες τράπεζες, πρέπει να λάβουμε σοβαρά υπόψη τις προϋποθέσεις, ότι δηλαδή η τράπεζα είναι αξιόχρεη (solvent) και οι απώλειες της κεφαλαιακής της βάσης να μπορούν να αποδοθούν στον covid-19 –όχι, δηλαδή, σε legacy προβλήματα με NPEs.
- Επομένως μιλάμε για μια δυνατότητα που μπορεί πράγματι να αξιοποιηθεί από τις τράπεζες της Ευρωζώνης ή περισσότερο στόχο έχει να δώσει το μήνυμα της στήριξης του χρηματοπιστωτικού τομέα στη δύσκολη συγκυρία της πανδημίας;
Είναι και τα δύο. Δηλαδή, από τη μία δίνεται το μήνυμα ότι εάν χρειαστεί, οι κυβερνήσεις είναι εδώ να στηρίξουν τις τράπεζες, δεδομένου ότι όμως θα πάρουν πίσω τα χρήματά τους. Πρέπει να διευκρινιστεί, πάντως, ότι η κρατική βοήθεια θα δοθεί υπό προϋποθέσεις στις τράπεζες, όπως ο περιορισμός της μη καταβολής μερισμάτων ή η υποχρέωσή τους να υποβάλλουν στέρεα σχέδια εξυγίανσης των ισολογισμών τους από το κύμα NPEs που θα προκαλέσει η πανδημία.
Γ. Ζαββός στο imerisia.gr: «Δεν υπάρχει χώρα από το 2013 έως σήμερα που να έχει δημιουργήσει AMC, παρότι τον Ιανουάριο του 2018 η Κομισιόν εξέδωσε το σχετικό blueprint το οποίο περιλαμβάνει όλες τις σχετικές προϋποθέσεις για σύσταση bad bank».
- Πώς βλέπετε τη λύση σύστασης ελληνικής badbank;
Δεν υπάρχει χώρα από το 2013 έως σήμερα που να έχει δημιουργήσει AMC, παρότι τον Ιανουάριο του 2018 η Κομισιόν εξέδωσε το σχετικό blueprint το οποίο περιλαμβάνει όλες τις σχετικές προϋποθέσεις για σύσταση bad bank. Τρία χρόνια αργότερα, καμία χώρα δεν το χρησιμοποίησε και τώρα η Κομισιόν επαναφέρει το θέμα χωρίς όμως να αλλάξει κάτι στο πλαίσιο λειτουργίας των AMCs. Το ιδανικό, κατά τη γνώμη μου, θα ήταν να είχε προχωρήσει η πρόταση του επικεφαλής του SSM Αντρέα Ενρία για σύσταση πανευρωπαϊκής bad bank, κάτι που δυστυχώς δεν έγινε. Μάλιστα, σε πρόσφατη συνέντευξή του στην ΕΡΤ, ο κ. Ενρία είχε τονίσει ότι η σύσταση εθνικών bad banks συνιστά παραβίαση των θεμελιωδών κανόνων της τραπεζικής ένωσης, αφού η μεθοδολογία του pricing θα διαφέρει από χώρα σε χώρα προκαλώντας στρέβλωση του ανταγωνισμού.
- Προχωράει η δημιουργία του Ηρακλή ΙΙ; Υπάρχει στήριξη από τους ευρωπαϊκούς θεσμούς;
Αυτή τη στιγμή βρίσκεται σε εξέλιξη ο πρώτος κύκλος του Ηρακλή, ο οποίος θα κλείσει τον Απρίλιο του 2021, έχοντας συμπληρώσει τους 18 μήνες σε διάρκεια και τα 32 δισ. ευρώ σε ύψος τιτλοποιημένων NPEs –ίσως και περισσότερων. Θυμίζω ότι για τις εν λόγω τιτλοποιήσεις παρέχονται από το Δημόσιο εγγυήσεις 12 δισ. ευρώ. Το θετικό είναι ότι, όταν έχεις κάνει κάτι ήδη μία φορά, το template υπάρχει και η επέκταση του προγράμματος είναι πιο ομαλή.
- Οπότε μπορεί να δούμε έναν νέο Ηρακλή αντίστοιχου μεγέθους; Εάν λάβουμε υπόψη και τα νέα NPEsπου θα προκαλέσει η πανδημία;
Δεν αποκλείεται. Εκτός από τα νέα NPEs, όμως, δεν πρέπει να παραβλέπουμε ότι παραμένει σημαντικός όγκος legacy NPEs. Όσον αφορά στο ύψος του Ηρακλή ΙΙ, θα πρέπει να λάβουμε υπόψη και τις τιτλοποιήσεις ύψους 13 δισ. ευρώ της Τράπεζας Πειραιώς, εφόσον το αποφασίσει. Ήδη, βάσει του προγράμματος εξυγίανσης που έχει ανακοινώσει, η τράπεζα δρομολογεί την τιτλοποίηση 5 δισ. ευρώ με κεφάλαια 1 δισ. ευρώ που θα αντλήσει με συγκεκριμένα capital actions που έχει εξαγγείλει. Πέραν τούτου, όμως, όταν το σενάριο εξελιχθεί προς την κατεύθυνση της αύξησης μετοχικού κεφαλαίου, προϋπόθεση είναι η περαιτέρω εξυγίανση του ισολογισμού της. Πρέπει να τονίσω εδώ ότι η εξυγίανση από τα κόκκινα δάνεια είναι προϋπόθεση για να μπορέσει κανείς να αντλήσει κεφάλαια από τις αγορές.
Συνεπώς, η Πειραιώς θα πρέπει να εφαρμόσει -το βασικότερο απ΄ όλα- ένα αξιόπιστο πρόγραμμα μείωσης κόκκινων δανείων, να δρομολογήσει τα capital actions που απαιτούνται και, εν τέλει, να εξασφαλίσει τους αναγκαίους πόρους για να χρηματοδοτήσει την τιτλοποίηση των υπόλοιπων NPEs ύψους 13 δισ. ευρώ που προανέφερα. Το πώς χρηματοδοτεί κανείς την τιτλοποίηση είναι πολύ ενδιαφέρον, καθώς μην ξεχνάτε ότι υπάρχει στενός σύνδεσμος με τους servicers, κάποιοι από τους οποίους είναι πολύ καλά κεφαλαιοποιημένοι και βοηθάνε καταλλήλως.
Γ. Ζαββός στο imerisia.gr: «Θα κάνουμε όπου χρειαστεί τις κατάλληλες αναθεωρήσεις του νομικού πλαισίου που διέπει τη λειτουργία του ΤΧΣ –το οποίο αποτελεί δημιούργημα ανάγκης της 10ετούς κρίσης– ώστε να παίξει κατάλληλα τον ρόλο του. Σύντομα θα συζητήσουμε τις αλλαγές αυτές».
- Πώς μπορούν οι servicers να βοηθήσουν τις τράπεζες;
Με πολλούς τρόπους, τόσο στα κεφάλαια όσο και στους όρους των τιτλοποιήσεων και σε αυτό παίζει σημαντικό ρόλο ότι έχουμε πλέον μια εμπεδωμένη αγορά πολύ σημαντικών servicers με επενδύσεις εκατοντάδων εκατομμυρίων από διεθνώς σημαντικούς παίκτες -ιδίως όσο η ιταλική αγορά «στεγνώνει». Ένα παράδειγμα, είναι η παροχή καλύτερων όρων τιτλοποίησης από τους servicers, αφού ουσιαστικά για τα επόμενα χρόνια θα υπάρχει ένα «tango» μεταξύ τραπεζών και servicers στη χώρα μας.
- Σε πρόσφατη παρέμβασή σας στη Βουλή αναφερθήκατε στη δρομολόγηση μεταρρυθμίσεων με στόχο τη σταδιακή αποεπένδυση του Δημοσίου από τις τράπεζες. Πώς θα γίνει αυτό;
Ο στρατηγικός στόχος της κυβέρνησης είναι η αποεπένδυση και αυτό θα γίνει με στρατηγικό τρόπο τόσο στην Τράπεζα Πειραιώς όσο και στις υπόλοιπες τράπεζες. Σε αυτό το πλαίσιο, θα κάνουμε όπου χρειαστεί τις κατάλληλες αναθεωρήσεις του νομικού πλαισίου που διέπει τη λειτουργία του ΤΧΣ –το οποίο αποτελεί δημιούργημα ανάγκης της 10ετούς κρίσης– ώστε να παίξει κατάλληλα τον ρόλο του. Πλέον ο ρόλος του είναι τελείως διαφορετικός και πρέπει να δούμε πώς θα συνοδεύσει κατάλληλα το τραπεζικό σύστημα ώστε σταδιακά ο ρόλος του να εκλείψει. Σύντομα θα συζητήσουμε τις αλλαγές αυτές στον ρόλο του Ταμείου.
- Σε ποιες αλλαγές αναφέρεστε;
Είναι τέσσερα τα θέματα που θα εξετάσουμε όσον αφορά στο ΤΧΣ. Πρώτον, ο ρόλος του όσον αφορά στα άμεσα ζητήματα της Τράπεζας Πειραιώς και ποια σχέση θα πρέπει να έχει όσον αφορά στην ΑΜΚ, αν θα παίξει κάποιον ρόλο και ποιες ρυθμιστικές δικλείδες θα απαιτηθούν. Δεύτερον, θα πρέπει τους όρους βάσει των οποίων γίνεται ο διορισμός των μελών των διοικητικών συμβουλίων στις τράπεζες και αυτές τις ημέρες εξετάζουμε ακριβώς αυτό το ζήτημα. Τρίτον, κατά πόσο πρέπει να αναθεωρηθεί η εσωτερική αρχιτεκτονική του Ταμείου, δηλαδή η σχέση μεταξύ Γενικού Συμβουλίου και Εκτελεστικής Επιτροπής, η οποία ενδέχεται να επιδέχεται κάποιων βελτιώσεων. Τέταρτον, θα δούμε μαζί με τους Εταίρους μας ποιος μπορεί να είναι ο ρόλος του Ταμείου τα επόμενα χρόνια.
