Εκτοξεύθηκαν οι νέες οφειλές που μεταβιβάστηκαν στο ΚΕΑΟ το 6μηνο Απρίλιος – Σεπτέμβριος. Τι περιλαμβάνει η δέσμη των πρόσφατων διατάξεων για οφειλές προς e-ΕΦΚΑ, απολεσθείσες ρυθμίσεις ασφαλιστικών χρεών και κλειστές επιχειρήσεις
Με ένα «βουνό» νέων χρεών, συνολικού ύψους 1,2 δις ευρώ, προικοδοτεί η πανδημία του κορoνοιού τα ασφαλιστικά Ταμεία.
Οι νέες οφειλές που μεταβιβάστηκαν από τον ΕΦΚΑ στο Κέντρο Είσπραξης Ασφαλιστικών Οφειλών (ΚΕΑΟ) το 6μηνο Απρίλιος – Σεπτέμβριος προέρχονται από 132.679 οφειλέτες και αθροίζονται σε 1,208 δις. ευρώ (κύριες οφειλές και πρόσθετα τέλη).
Και μπορεί το Γ’ τρίμηνο, να πρόσθεσε στον θηριώδη λογαριασμό του ΚΕΑΟ 60.478 οφειλέτες με οφειλές ύψους 313, 89 εκατομμυρίων ευρώ, ωστόσο η «μερίδα του λέοντος» είχε έρθει νωρίτερα, όταν το Β’ τρίμηνο προστέθηκαν 72.201 οφειλέτες με οφειλές ύψους 895 εκατομμυρίων ευρώ.
Σημειώνεται πως οι οφειλές αυτές δεν αφορούν τα κορoνοχρέη της πρώτης καραντίνας, τα οποία έχουν μεταχρονολογηθεί έως 30 Απριλίου 2021 και θα ρυθμιστούν σε 12 άτοκες ή 24 έντοκες μηνιαίες δόσεις με επιτόκιο 2,5%. Αυτές οι οφειλές που ανέρχονται σε τουλάχιστον 316 εκατομμύρια ευρώ, δεν έχουν καταστεί ληξιπρόθεσμες, αφού πήραν παράταση για να πληρωθούν από το δεύτερο 6μηνο του 2021. Συνεπώς δεν έχουν μεταφερθεί στο ΚΕΑΟ.
Πέραν αυτών των οφειλών, στα τέλη Σεπτεμβρίου το ΚΕΑΟ μετρούσε ποσά κύριας οφειλής και πρόσθετων τελών κατά την ένταξη 30,977 δις ευρώ. Πρόκειται για το άθροισμα των χρεών προς τα πρώην Ταμεία, όπως αυτό διαμορφώνεται κατά την στιγμή που οι οφειλές μεταβιβάζονται από τον ΕΦΚΑ στο ΚΕΑΟ και πριν τις επιπλέον προσαυξήσεις των όποιων πρόσθετων καθυστερήσεων.
Το ίδιο υπόλοιπο ήταν 30,663 δισ. στα τέλη Ιουνίου και 29,768 δισ. στα τέλη Μαρτίου. Στις 31 Δεκεμβρίου του 2019 το ίδιο υπόλοιπο (ποσά κύριας οφειλής και πρόσθετων τελών κατά την ένταξη) ήταν 29,673 δις.
Το τρίτο τρίμηνο, οι περισσότερες νέες οφειλές ήρθαν από ελεύθερους επαγγελματίες (28.599 οφειλέτες πρ. ΟΑΕΕ) και αυτοαπασχολούμενους (19.757 τ.ΕΤΑΑ). Αντίθετα, οι νέες οφειλές προς το πρώην ΙΚΑ προήλθαν από 10.287 εργοδότες. Αντίστοιχη ήταν η εικόνα του δεύτερου τριμήνου, με πρωταγωνιστές τους αγρότες, καθώς εντάχθηκαν 33.241 νέες οφειλές από ασφαλισμένους του τ.ΟΓΑ, όπως επίσης 12.465 οφειλέτες από τον τ.ΟΑΕΕ, , 9.792 οφειλέτες από το τ.ΕΤΑΑ και μόλις 5.078 οφειλέτες από το τ. ΙΚΑΕΤΑΜ/e-ΕΦΚΑ Μισθωτών.
Ανεξάρτητα από το τι ισχύει κατά την ένταξη, το κρίσιμο μέγεθος που αποτυπώνει τον όγκο του χαρτοφυλακίου των χρεών προς τα Ταμεία είναι το τρέχον υπόλοιπο, το οποίο όμως μεταβάλλεται καθημερινά, από:
- Νέες εντάξεις οφειλετών, οι οποίοι εντάσσονται για πρώτη φορά στο ΚΕΑΟ με το σύνολο των οφειλών τους για όλα τα έτη.
- Διαβίβαση νέων οφειλών και πρόσθετα τέλη για τους οφειλέτες που είναι ήδη ενταγμένοι στο ΚΕΑΟ
- Καταβολές ποσών από τους οφειλέτες (δόσεις ρύθμισης, έναντι καταβολή, εξόφληση)
- Μείωση οφειλών λόγω επανυπολογισμού
- Διαγραφές, μειώσεις, συμψηφισμοί οφειλών και εκπτώσεις προσαυξήσεων λόγω ρυθμίσεων
Στο τέλος Σεπτεμβρίου το τρέχον υπόλοιπο διαμορφώθηκε στα 37,395 δις. ευρώ αυξημένο κατά 392, 67 εκατ. ευρώ σε σύγκριση με το αμέσως προηγούμενο 3μηνο. Αξιοσημείωτο είναι πως η μεταβολή προέρχεται αποκλειστικά από την αύξηση των πρόσθετων τελών κατά 395,8 εκατ. ευρώ, καθώς οι κύριες οφειλές σημείωσαν μείωση κατά 3,1 εκατ. ευρώ. Η αύξηση των συνολικών οφειλών οφείλεται στις νέες εντάξεις οφειλετών (60.478 οφειλέτες με συνολικές οφειλές ύψους 313,9 εκατ. ευρώ), καθώς και στη δημιουργία νέων οφειλών και στην αύξηση των πρόσθετων τελών για τους οφειλέτες που είναι ήδη ενταγμένοι στο ΚΕΑΟ.
Η αντίστοιχη εικόνα ήταν πολύ χειρότερη το Β’ τρίμηνο. Το συνολικό τρέχον υπόλοιπο στο ΚΕΑΟ στις 31/3/2020 ήταν 36,315 δις. ευρώ και μέχρι τα τέλη Ιουνίου είχε αυξηθεί κατά 687,26 εκατομμύρια ευρώ. Σε αυτή την περίπτωση, το συνολικό χρέος αυξήθηκε ως εξής :
- Κατά 264,03 εκατομμύρια αυξήθηκαν οι κύριες οφειλές και
- Κατά 423,23 εκατομμύρια αυξήθηκαν τα πρόσθετα τέλη.
Αν δει κανείς την εικόνα του πρώτου τριμήνου του 2020 θα διαπιστώσει πως στο ΚΕΑΟ μεταφέρθηκαν νέες οφειλές ύψους μόλις 95,63 εκατομμυρίων ευρώ από 38.131 ασφαλισμένους – οφειλέτες. Ωστόσο το τρέχον υπόλοιπο αυξήθηκε και στο πρώτο τρίμηνο δραματικά, καθώς το συνολικό χρέος στις 31/12/2019 ήταν 35,383 δισ. ευρώ και αυξήθηκε κατά 931,94 εκατομμύρια ευρώ, αύξηση η οποία ήταν:
- Κατά 559,75 εκατομμύρια από κύριες οφειλές και
- Κατά 372,18 εκατομμύρια από πρόσθετα τέλη.
Αύξηση των εισπράξεων
Από την άλλη μεριά, στο τρίτο τρίμηνο του 2020, παρατηρήθηκε –όπως επισημαίνει και το Γραφείο Προυπολογισμού του Κράτους στη Βουλή – αύξηση των εισπράξεων κατά 55,3 εκατ. ευρώ σε σχέση με το προηγούμενο τρίμηνο, παρά τα μέτρα αντιμετώπισης των επιπτώσεων του COVID-19 (όπως είναι η παράταση της προθεσμίας καταβολής των δόσεων ρύθμισης για συγκεκριμένες κατηγορίες οφειλετών) που επιδρούν αρνητικά στις συνολικές εισπράξεις.
Αύξηση παρουσίασε επίσης από την αρχή του έτους ο αριθμός των μητρώων των οφειλετών κατά 38.564 (από τα οποία 8.731 μητρώα προστέθηκαν εντός του τρίτου τριμήνου του έτους), με αποτέλεσμα ο συνολικός αριθμός των μητρώων με οφειλές σε ασφαλιστικά ταμεία να διαμορφώνεται στο τέλος του τρίτου τριμήνου του 2020 σε 2.045.871 μητρώα.
Το μεγαλύτερο μέρος της αύξησης των μητρώων (κατά 20.393) προέρχεται από την κατηγορία οφειλής μέχρι 50 ευρώ, ενώ μείωση κατά 10.536 παρουσιάζει ο αριθμός των μητρώων που αφορά σε οφειλές από 50 έως 500 ευρώ.
Σε ετήσια βάση παρατηρείται σημαντική αύξηση στις συνολικές οφειλές κατά περίπου 1,8 δις ευρώ, η οποία οφείλεται τόσο στην αύξηση των πρόσθετων τελών (κατά 1,2 δις ευρώ), όσο και στην αύξηση των κύριων οφειλών κατά 623,5 εκατ. ευρώ. Αναλυτικότερα, στην κατηγορία οφειλής μεταξύ 500 και 10.000 ευρώ, στην οποία καταγράφεται το μεγαλύτερο μέρος (58%) των μητρώων, παρατηρείται η μεγαλύτερη αύξηση κύριων οφειλών προς τα ασφαλιστικά ταμεία (κατά 492,1 εκατ. ευρώ). Αντίθετα, στην κατηγορία οφειλής μεταξύ 10.000 και 100.000 ευρώ, στην οποία συγκεντρώνεται περίπου το μισό από το σύνολο των κύριων οφειλών (44%), διαπιστώνεται μείωση του ύψους των κύριων οφειλών (κατά 460,4 εκατ. ευρώ)
Όσον αφορά στις ρυθμίσεις, οι ενεργές και ολοκληρωμένες ρυθμίσεις των 120 δόσεων έφταναν στο τέλος του Σεπτεμβρίου τις 459.157 για οφειλές 4,090 δις. ευρώ έναντι 447.332 για οφειλές 4,028 δις. ευρώ στο τέλος Ιουνίου.
Οι νέες ρυθμίσεις
Στο μεταξύ, νέα εγκύκλιος του Κέντρου Είσπραξης Ασφαλιστικών Οφειλών «κλειδώνει» την δέσμη των πρόσφατων νομοθετικών διατάξεων που αφορούν στις κορωνο-οφειλές προς τον e-ΕΦΚΑ, τις απολεσθείσες ρυθμίσεις ασφαλιστικών χρεών και τις κλειστές με κρατική εντολή επιχειρήσεις κατά το δεύτερο lockdown.
Αναφορικά με την επανένταξη στις χαμένες ασφαλιστικές ρυθμίσεις -για παράδειγμα αυτή των 120 δόσεων- η εγκύκλιος αναφέρει πως σύμφωνα και με την σχετική διάταξη, απαραίτητη προϋπόθεση για την επανένταξη ήταν η καταβολή της δόσης του μηνός Νοεμβρίου, η οποία έπρεπε να πληρωθεί μέχρι την τελευταία εργάσιμη ημέρα του ίδιου μήνα. Με την αναβίωση της ρύθμισης η προθεσμία καταβολής όλων των επόμενων δόσεων παρατάθηκε κατά το πλήθος των ανεξόφλητων δόσεων της ρύθμισης κατά την ημέρα της αναβίωσης. Η νέα ευκαιρία επανένταξης αφορούσε ασφαλισμένους πληττόμενους τον περασμένο Απρίλιο, που έλαβαν «πάγωμα» της ρύθμισής τους για 3 μήνες, αλλά έχασαν από τον Ιούνιο έως και τον Οκτώβριο την ρύθμισή τους, για παράδειγμα την ρύθμιση των 120 δόσεων.
Η νέα ευκαιρία επανένταξης αφορούσε ασφαλισμένους πληττόμενους τον περασμένο Απρίλιο, που έλαβαν «πάγωμα» της ρύθμισής τους για 3 μήνες, αλλά έχασαν από τον Ιούνιο έως και τον Οκτώβριο την ρύθμισή τους, για παράδειγμα την ρύθμιση των 120 δόσεων.
Αντίστοιχα, για τους κλειστούς με κρατική εντολή κατά το δεύτερο lockdown του Νοεμβρίου, οι οποίοι όμως είχαν ενεργή ασφαλιστική ρύθμιση τον Οκτώβριο, δίνεται ένας μήνας «ανάσα» για την διάσωση των ρυθμίσεων, ώστε η δόση που έληξε τέλη Νοεμβρίου να καταβληθεί έως 31 Δεκεμβρίου. Τη μεταχρονολόγηση της μιας δόσης δικαιούνται μόνο οι κλειστές με κρατική εντολή επιχειρήσεις και όχι οι πληττόμενες. Σε περίπτωση που εργαζόμενοι των εν λόγω επιχειρήσεων, μέρος ή όλοι, τίθενται σε καθεστώς αναστολής σύμβασης και ο εργοδότης τους απολύσει, καθώς και στην περίπτωση που κατά την ολοκλήρωση του μέτρου οι επιχειρήσεις δεν διατηρούν τον ίδιο αριθμό θέσεων εργασίας, η παράταση παύει αυτοδικαίως, και οι οφειλές επιβαρύνονται με τόκους και προσαυξήσεις από την ημερομηνία που αυτές κατέστησαν απαιτητές.
Με την ίδια εγκύκλιο συγκεκριμενοποιείται το πλαίσιο της ρύθμισης των 12 άτοκων και 24 έντοκων δόσεων (επιτόκιο 2,5%) στην οποία θα μπορούν να ενταχθούν το 2021 τα χρέη της πρώτης καραντίνας:
- Ληξιπρόθεσμες οφειλές επιχειρήσεων από εισφορές Φεβρουαρίου, Μαρτίου και Απριλίου
- Ληξιπρόθεσμες οφειλές αυτοαπασχολούμενων και ελεύθερων επαγγελματιών Φεβρουαρίου, Μαρτίου, Απριλίου και Μαΐου καθώς και τυχόν δόσεων από συμπληρωματική εκκαθάριση ασφαλιστικών εισφορών προηγούμενων ετών
Το ποσό της μηνιαίας δόσης δεν μπορεί να είναι μικρότερο των 50 ευρώ, ενώ η αίτηση για την υπαγωγή υποβάλλεται μέχρι την 31η Ιουλίου 2021 στις Ηλεκτρονικές Υπηρεσίες ΚΕΑΟ αφού καταστούν ληξιπρόθεσμες οι παραπάνω οφειλές και διαβιβαστούν στο ΚΕΑΟ Σε οποιοδήποτε στάδιο της ρύθμισης ο οφειλέτης δύναται να εξοφλήσει εφάπαξ τις υπόλοιπες δόσεις των ρυθμισμένων οφειλών.
Το χαρτοφυλάκιο των «παγωμένων» χρεών προς τα Ταμεία, που διαμορφώθηκε στην περίοδο της ανοιξιάτικης καραντίνας περιέχει χρέη τουλάχιστον 316 εκατομμυρίων ευρώ. Το 71%, δηλαδή τα 225 εκατομμύρια ευρώ αφορούν σε αναστολές ασφαλιστικών οφειλών επιχειρήσεων, δηλαδή εργοδοτικές και εργατικές εισφορές που αφορούν σε μισθωτούς απασχολούμενους, έως την απαγόρευση λειτουργίας των επιχειρήσεων ή έως την αναστολή συμβάσεων εργασίας. Τα υπόλοιπα 91 εκατομμύρια ευρώ, δηλαδή το 28,8% αφορούν σε ατομικές ασφαλιστικές οφειλές ελεύθερων επαγγελματιών και αυτοαπασχολούμενων.
