Ανώτατες πηγές του Υπουργείου Οικονομικών, αλλά και του τραπεζικού κλάδου, διαβεβαιώνουν το imerisia.gr ότι κανένα σπίτι δεν θα βγει στο «σφυρί» το 2021, εφόσον ο οφειλέτης αξιοποιήσει μια από τις τρείς διαθέσιμες λύσεις
Στόχος της κυβέρνησης είναι κανείς οφειλέτης να μην δει την πρώτη κατοικία του να βγαίνει στο «σφυρί» το 2021, εν μέσω της πανδημίας ή της συνεπαγόμενης οικονομικής κρίσης, και για τον λόγο αυτό ενεργοποιήθηκαν τους τελευταίους μήνες τρία σημαντικά εργαλεία: το πρόγραμμα «Γέφυρα», ο νέος πτωχευτικός νόμος και η πλατφόρμα επαναπροσδιορισμού οφειλής για όσους είχαν υπαχθεί στην προστασία του ν. Κατσέλη.
Ανώτατες πηγές του Υπουργείου Οικονομικών, αλλά και του τραπεζικού κλάδου, διαβεβαιώνουν το imerisia.gr ότι κανένα σπίτι δεν θα βγει στο «σφυρί» το 2021, εφόσον ο οφειλέτης αξιοποιήσει μια από τις τρείς διαθέσιμες λύσεις για να ρυθμίσει την οφειλή του (στεγαστικό ή επιχειρηματικό δάνειο) με την τράπεζα ή τον servicer. Σε κάθε περίπτωση, πάντως, θεωρείται μάλλον απίθανο να ενεργοποιηθεί ο μηχανισμός των ηλεκτρονικών πλειστηριασμών το 2021, ιδίως μετά την παράταση που δόθηκε στην εφαρμογή του νέου πτωχευτικού πλαισίου. Τραπεζικές πηγές αναφέρουν μάλιστα ότι θα διεξαχθούν «πολύ λίγοι πλειστηριασμοί» -οι οποίοι δεν θεωρείται πιθανό να αφορούν την πρώτη κατοικία.
Ας δούμε τα «όπλα» που έχουν στη διάθεσή τους οι ευάλωτοι δανειολήπτες:
Πρόγραμμα «Γέφυρα»
Ο πρώτος πυλώνας της προστασίας της πρώτης κατοικίας είναι το πρόγραμμα «Γέφυρα», το μεταβατικό πρόγραμμα του υπουργείου Οικονομικών το οποίο «γεφύρωσε» το αποτυχημένο πλαίσιο του νόμου 4605/2019 με τον νέο πτωχευτικό κώδικα που θα τεθεί σε λειτουργία στα μέσα του 2021. Έως τις 31 Οκτωβρίου, που ήταν η καταληκτική προθεσμία για την υποβολή αιτήσεων, 160.000 οφειλέτες κατέθεσαν αίτημα ένταξης στο προστατευτικό καθεστώς επικαλούμενοι δυσχέρεια πληρωμής λόγω της πανδημίας. Σε αυτούς περιλαμβάνονταν τόσο «κόκκινοι» όσο και ενήμεροι οφειλέτες που όμως παρουσίαζαν αποδεδειγμένη αδυναμία πληρωμής λόγω της τρέχουσας υγειονομικής κρίσης.
Στα τέλη Νοεμβρίου ξεκίνησε η καταβολή της κρατικής επιδότησης επί της μηνιαίας δόσης για τους οικονομικά ευάλωτους, ενώ μόλις πριν λίγες ημέρες το υπουργείο Οικονομικών έδωσε παράταση τριών μηνών (έως τις 31/3/2021) στους οφειλέτες για τη ρύθμιση των οφειλών τους με τις τράπεζες ή τους servicers. Παράταση δόθηκε, επίσης, και σε όσους δικαιούχους βρίσκονται σε καθεστώς αναστολής δόσεων (moratorium) προκειμένου να ξεκινήσει η κρατική ενίσχυση να καταβάλλεται το αργότερο την 1η Απριλίου. Η διάρκεια της προστασίας για τους πληγέντες από την πανδημική κρίση έχει διάρκεια εννέα μηνών, το οποίο σημαίνει ότι θα λήξει το νωρίτερο στις 31 Μαρτίου και το αργότερο στις 31 Δεκεμβρίου.
Νέος Πτωχευτικός Νόμος
Τη σκυτάλη της προστασίας για την πρώτη κατοικία θα πάρει την 1η Ιουνίου 2021 το νέο πλαίσιο για την πτώχευση ιδιωτών και επιχειρήσεων, το οποίο ενώ θεσπίστηκε ως νόμος του κράτους με νομοθετική ισχύ από τις αρχές του νέου έτους, στην πράξη θα τεθεί σε ισχύ πέντε μήνες αργότερα, σύμφωνα με πρόσφατη απόφαση του ΥΠΟΙΚ, καθώς εκκρεμούν 53 κοινές υπουργικές αποφάσεις. Ο νέος πτωχευτικός κώδικας δίνει δύο δυνατότητες στους υπερχρεωμένους οφειλέτες: είτε να ρυθμίσουν τα δάνεια με ενέχυρο πρώτη κατοικία μέσω του εξωδικαστικού μηχανισμού, είτε να κηρύξουν πτώχευση μέσω της διαδικασίας δεύτερης ευκαιρίας.
Η πρώτη ρύθμιση παρέχει στους δανειολήπτες -ιδίως όσους έχουν οφειλές σε τράπεζες, servicers και Δημόσιο- να ρυθμίσουν μέσα από μία μοναδική πλατφόρμα το σύνολο των οφειλών τους σύμφωνα με το ύψος του χρέους και το επίπεδο διαβίωσής τους. Για τους οικονομικά ευάλωτους προβλέπεται κρατική επιδότηση της δόσης του στεγαστικού δανείου.
Σε περίπτωση που η λύση αυτή δεν ευοδωθεί, ο οφειλέτης οδηγείται στη λύση της απαλλαγής χρεών, γνωστή ως «δεύτερη ευκαιρία». Τα νοικοκυριά και οι επιχειρήσεις έχουν τη δυνατότητα να απαλλαγούν από το σύνολο των χρεών τους αρκεί να παραιτηθούν από τυχόν περιουσιακά στοιχεία που έχουν στην κατοχή τους. Προκειμένου να αποτραπούν οι εξώσεις των υπερχρεωμένων νοικοκυριών, ο νέος νόμος προβλέπει παραμονή στην κατοικία έναντι μισθώματος βάσει των τιμών αγοράς και δυνατότητα επαναγοράς της κατοικίας μετά από 15 έτη συνεπούς καταβολής των μισθωμάτων.
Πλατφόρμα νόμου Κατσέλη
Μια νέα νομοθετική ρύθμιση που προωθήθηκε στα τέλη του 2020 αναγκάζει όσους οφειλέτες έχουν υποβάλει αίτηση για προστασία της πρώτης κατοικίας βάσει του νόμου Κατσέλη να υποβάλλουν εκ νέου δικαιολογητικά προκειμένου να κατοχυρώσουν την προστασία της κατοικίας τους. Ο λόγος αυτής της ρύθμισης είναι η -κατά γενική ομολογία- ασυλία που απολαμβάνουν οι στρατηγικοί κακοπληρωτές αναμένοντας την εκδίκαση της υπόθεσής τους ακόμη και έως το… 2032. Η νέα διάταξη αναγκάζει όσους θέλουν να προστατέψουν την κατοικία τους να υποβάλουν αίτηση επαναπροσδιορισμού προκειμένου να γίνει διασταύρωση των φορολογικών και τραπεζικών τους στοιχείων, αφού αποδέχονται άρση της προστασίας προσωπικών δεδομένων για τον σκοπό αυτό.
Σύμφωνα με ασφαλείς πληροφορίες του imerisia.gr, στον ένα περίπου μήνα λειτουργίας της νέας πλατφόρμας έχουν υποβληθεί μόλις 800 αιτήσεις. Μια ερμηνεία -βάσει της συμπεριφοράς των οφειλετών και σε άλλες πλατφόρμες διαχείρισης του ιδιωτικού χρέους- είναι ότι οι αιτήσεις υποβάλλονται τις τελευταίες ημέρες της προθεσμίας, η οποία στη συγκεκριμένη περίπτωση ποικίλει και εξαρτάται από την ημερομηνία κατάθεσης της αίτησης ρύθμισης. Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις του ΥΠΟΙΚ, το ύψος των οφειλών που εμπίπτουν σε αυτή την κατηγορία ανέρχονται σε 7,7 δισ. ευρώ και αντιστοιχούν σε 37.000 οφειλέτες περίπου. Οι εκτιμήσεις του τραπεζικού κλάδου μιλούν περίπου για 10.000 στρατηγικούς κακοπληρωτές οι οποίοι δεν αναμένεται να υποβάλουν αίτηση στη νέα πλατφόρμα, συνεπώς η κατοικία τους θα οδηγηθεί σε ρευστοποίηση, εκτός εάν έρθουν σε διακανονισμό με τον πιστωτή τους (τράπεζα ή servicer).
