Του Λεωνίδα Στεργίου
Στον “πάγο” μπαίνουν “κόκκινα δάνεια” άνω των 40 δισ. ευρώ, λόγω της αβεβαιότητας από τον νέο πτωχευτικό κώδικα, της αλλαγής στρατηγικής για τη διαχείριση των μη εξυπηρετούμενων δανείων στην Ευρωπαϊκή Ένωση, ενώ ρευστή παραμένει η επίπτωση από την πανδημία.
Για τις τράπεζες το ερώτημα είναι το πότε και πώς θα “καούν” κεφάλαια για ένα “κόκκινο” δάνειο. Τώρα ή με την εφαρμογή του νέου πτωχευτικού; Η απάντηση στο ερώτημα αυτό είναι κρίσιμη, καθώς, σύμφωνα με απόφαση του τελευταίου Eurogroup, Κομισιόν, ΕΚΤ και SRB αναθεωρούν τους ποσοτικούς στόχους για τα “κόκκινα” δάνεια, δίνοντας στο εξής μεγαλύτερη έμφαση στην ποιότητα των κεφαλαίων των τραπεζών και στην περίοδο και την “ανοχή” για τις έκτακτες κρατικές ενισχύσεις λόγω της πανδημίας. Επίσης, στην πρόσφατη έκθεση του ΔΝΤ γίνεται ιδιαίτερη αναφορά στις ελληνικές τράπεζες λόγω του υψηλού ποσοστού των απαιτήσεων από αναβαλλόμενη φορολογία (DCT) στα κεφάλαιά τους (CET 1) που φτάνει το 60%.
Τα διλήμματα
Για τις τράπεζες, “ρύθμιση” μέσω της τιτλοποίησης σημαίνει ότι “καθαρίζουν” σήμερα τον ισολογισμό τους, “καίγοντας” προκαταβολικά κεφάλαια λόγω της χαμηλότερης τιμής πώλησης στην εταιρεία διαχείρισης. Οι μεγαλύτερες προβλέψεις που είχαν λάβει οι τράπεζες και το πρόγραμμα “Γέφυρα” βοηθούν αλλά δεν εξαφανίζουν το πρόβλημα για τους εξής λόγους:
Πρώτον, η τιτλοποίηση σήμερα ενός “κόκκινου” δανείου που θα μπορούσε να ρυθμιστεί καλύτερα με τον νέο πτωχευτικό σημαίνει ότι η τράπεζα πουλά ένα χαρτοφυλάκιο σε χαμηλότερη τιμή από ό,τι θα μπορούσε αργότερα. Εάν το “κόκκινο” δάνειο μπει στη “Γέφυρα” θα γίνει “πράσινο”, επηρεάζοντας θετικά την αξία και την ποιότητα του χαρτοφυλακίου. Εάν μέσω πτωχευτικού γίνει πιο βιώσιμο και παραμένει στην τράπεζα θα έχει επίσης διαφορετικό αντίκτυπο στην αξία, τον κίνδυνο και την ποιότητα των κεφαλαίων της.
Για τον λόγο αυτό, άλλωστε, οι μέχρι σήμερα τιτλοποιήσεις που έχουν ανακοινωθεί στο πλαίσιο του Ηρακλή δεν αφορούν σε στεγαστικά (21 δισ.) και μάλιστα με ενέχυρο πρώτη κατοικία. Οι τιτλοποιήσεις αποτελούνται κυρίως από δάνεια με εξασφαλίσεις (επιχειρηματικά, καταναλωτικά) και αρκετές οφειλές από πιστωτικές κάρτες (χωρίς εξασφάλιση).
Όμως, και για τον δανειολήπτη το σημείο αυτό θέλει προσοχή, καθώς με το νέο πτωχευτικό θα πρέπει να ρυθμίσει το σύνολο των οφειλών του (τράπεζες, εφορία, ταμεία, κλπ) και όχι μόνο τα δάνεια ή μόνο πχ τις κάρτες του. Βέβαια, ο δανειολήπτης μπορεί να ζητήσει ρύθμιση από την τράπεζα ή την εταιρεία διαχείρισης τώρα και να προχωρήσει σε νέα ρύθμιση με τον πτωχευτικό αργότερα (για το σύνολο των οφειλών του).
Δεύτερον, οι τιτλοποιήσεις μειώνουν τα “κόκκινα” δάνεια για τις τράπεζες. Για τους δανειολήπτες, το χρέος παραμένει το ίδιο με τη διαφορά ότι αντί να χρωστά στην τράπεζα, θα οφείλει στην εταιρεία διαχείρισης. Έτσι, το ύψος των κόκκινων δανείων παραμένει στα 100 δισ. για την πραγματική οικονομία. Αντίθετα, ο πτωχευτικός νόμος μπορεί να οδηγήσει σε μείωση των χρεών για τους δανειολήπτες.
Τρίτον, πόσο επιπλέον θα επιβαρυνθούν οι ισολογισμοί των τραπεζών από νέα “κόκκινα” δάνεια και τι είδους δάνεια θα είναι αυτά. Ήδη σήμερα βρίσκονται σε μορατόρια δάνεια 20 δισ. Τράπεζες και υπ. Οικονομικών εκτιμούν ότι λόγω πανδημίας το ύψος τους θα φτάσει κοντά στα 25 δισ. ευρώ. Η Τράπεζα της Ελλάδος προβλέπει ότι το σύνολο των κόκκινων δανείων θα αυξηθεί κατά 10 δισ. τουλάχιστον μέχρι το τέλος της πανδημίας, δηλαδή μέχρι να εμβολιαστεί περίπου το 80% του πληθυσμού.
Τέταρτον, πόσο θα επηρεαστεί η εισπραξιμότητα τιτλοποιημένων κόκκινων δανείων από τις εταιρείες διαχείρισης. Ηδη, λόγω της πανδημίας, έχει μειωθεί η εισπραξιμότητα κόκκινων δανείων από τις εταιρείες διαχείρισης κατά 20%, σύμφωνα με τραπεζικά στελέχη.
