Του Λεωνίδα Στεργίου
Σε αναθεώρηση του στρατηγικού σχεδιασμού για τη μείωση των “κόκκινων” δανείων και των κινδύνων στο χρηματοπιστωτικό σύστημα προχωρά η Ευρωπαϊκή Ένωση, σε συνεργασία με την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ), τον SSM και τον Ενιαίο Φορέα Εκκαθάρισης (SRB).https://84bd41ce826ff79fe281d59af9d15580.safeframe.googlesyndication.com/safeframe/1-0-37/html/container.html
Κι ενώ η αγορά προετοιμάζεται για τον Ηρακλή ΙΙ, Κομισιόν και ΔΝΤ προτείνουν ένα παράλληλο σχήμα με Ηρακλή και “κακή τράπεζα”. Η τελευταία, η οποία θα στηρίζεται στην πρόταση της Τράπεζας της Ελλάδος (ΤτΕ), μπορεί να είναι είτε μία πανευρωπαϊκή είτε ένα δίκτυο εθνικών “κακών” τραπεζών όπως προκρίνει ο SSM.
Η ελληνική κυβέρνηση (όπως και οι υπόλοιπες ευρωπαϊκές) θα κληθεί να λάβει απόφαση για το κατάλληλο σχήμα λαμβάνοντας υπόψη ότι οι τράπεζες θα πρέπει να μειώνουν τα “κόκκινα” δάνεια και την αναβαλλόμενη φορολογία στα κεφάλαιά τους, βελτιώνοντας την ποιότητα των κεφαλαίων τους.
Οι τρεις αλλαγές
Η ανατροπή έρχεται από την απόφαση της Ε.Ε. να αντικατασταθούν οι ποσοτικοί στόχοι για τη μείωση των κόκκινων δανείων μέχρι το 2024 από ποιοτικούς δείκτες για τα κεφάλαια των τραπεζών. Δεύτερον, αναθεωρούνται οι στόχοι για τις ελάχιστες απαιτήσεις σε ίδια κεφάλαια και υποχρεώσεις (MREL), κάτι το οποίο είναι απαραίτητο για την προστασία του χρηματοπιστωτικού συστήματος, όπως, για παράδειγμα, σε περίπτωση ρευστοποίησης ή εκκαθάρισης μιας τράπεζας. Τρίτον, εξετάζεται το πώς θα χειριστεί η Κομισιόν τις κρατικές ενισχύσεις την περίοδο της πανδημίας.
Μιλώντας στο “K” και το Capital.gr ο διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος, κ. Γιάννης Στουρνάρας, αφού έθιξε την αβεβαιότητα για το ύψος των κόκκινων δανείων μέχρι τη λήξη της πανδημίας, υπογράμμισε ότι “θα πρέπει να αντιμετωπίσουμε και το πρόβλημα των μη εξυπηρετούμενων δανείων αλλά και το πρόβλημα της ποιότητας των κεφαλαίων, λόγω της υψηλής συμμετοχής απαιτήσεων από αναβαλλόμενη φορολογία (DTC) στα κεφάλαιά τους. Κι αυτό ειδικά τώρα που η Ε.Ε. και οι αρμόδιοι θεσμοί της προχωρούν στην αναθεώρηση του πλαισίου για την αντιμετώπιση και των δύο προβλημάτων”.
Το “καμπανάκι” από ΔΝΤ
Μάλιστα, το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο (ΔΝΤ) προειδοποιεί για την ποιότητα των κεφαλαίων των ελληνικών τραπεζών, παρά το γεγονός ότι έχουν πετύχει τους στόχους για την επάρκειά τους και ότι οι τιτλοποιήσεις 32 δισ. μέσω Ηρακλή θα μειώσουν σημαντικά τα κόκκινα δάνεια. Η ανησυχία του ΔΝΤ στηρίζεται στο γεγονός ότι η Ελλάδα συνεχίζει να παρουσιάζει το υψηλότερο ποσοστό κόκκινων δανείων (35% ως προς το σύνολο των χορηγήσεων έναντι ευρωπαϊκού μέσου όρου 2,7%), ενώ το 60% των κοινών κεφαλαίων (CET 1) αντιπροσωπεύει απαιτήσεις από αναβαλλόμενη φορολογία (DTC).
Πρόκειται για δυνατό “καμπανάκι” κινδύνου, καθώς το ποσοστό αυτό στα κοινά κεφάλαια μεταφράζεται σε περίπου 100% των κεφαλαίων πρώτης διαβάθμισης (Tier 1), ειδικά αν συνεχίσουν οι ελληνικές τράπεζες να “καίνε” κεφάλαια και μάλιστα προκαταβολικά μέσω των τιτλοποιήσεων του Ηρακλή. Διότι πωλούν σήμερα τιτλοποιημένα δάνεια σε χαμηλότερη από τη λογιστική τιμή τους. Η διαφορά κοστίζει τώρα, ενώ η είσπραξη εσόδων από τις εταιρείες διαχείρισης θα γίνει σε βάθος χρόνου.
Στο ζύγι τα υπέρ και τα κατά
Ο αντίλογος εδώ είναι ότι “το ΔΝΤ δεν αναφέρει ποιο θα ήταν το δημοσιονομικό κόστος μιας λύσης τύπου AMC (κακή τράπεζα) για τον Έλληνα φορολογούμενο ούτε αν θα ήταν συμβατή με την ισχύουσα ευρωπαϊκή νομοθεσία περί κρατικών ενισχύσεων και την BRRD, καθώς και σε ποιο βαθμό συμβιβάζεται με τον Ηρακλή και πόσα χρόνια θα χρειαζόταν να υλοποιηθεί”, επισημαίνουν στο “Κ” και το Capital.gr πηγές του υπουργείου Οικονομικών. Οι ίδιες πηγές συμπληρώνουν ότι η συμβολή του Ηρακλή ήταν καταλυτική για τη μείωση του κινδύνου στα κεφάλαια των τραπεζών, γεγονός που δίνει στις τράπεζες τη δυνατότητα να αυξήσουν τη ρευστότητα για να χρηματοδοτήσουν την πραγματική οικονομία και να βελτιώσουν την ποιότητα των κεφαλαίων τους και μάλιστα με μικρό κόστος. Αυτό εξασφαλίζεται τόσο με την εγγύηση του Δημοσίου (συνολικής αξίας 12 δισ.) για τις ομολογίες υψηλής διαβάθμισης (senior notes) όσο και από το χαμηλό κόστος του ασφάλιστρου κινδύνου (CDS). Οι τράπεζες πληρώνουν προμήθεια στο κράτος για την εγγύηση. Έτσι, ο Ηρακλής διασφαλίζει ρευστότητα και διαφάνεια, δηλαδή δύο ζωτικής σημασίας παραμέτρους για την προσέλκυση επενδύσεων, ιδιαίτερα σε μια περίοδο όπου αναμένεται εισροή κεφαλαίων από τα ευρωπαϊκά ταμεία.
Από την άλλη πλευρά, το ΔΝΤ επισημαίνει ότι με την “κακή τράπεζα”, βάσει του σχεδίου της ΤτΕ, το Δημόσιο θα λάβει έσοδα από την έκδοση senior ομολόγων, προμήθειες από την τιτλοποίηση και ένα ετήσιο ποσοστό επιστροφής με τη μορφή διαγραφής της αναβαλλόμενης φορολογίας. Το τελευταίο θα γίνει σταδιακά μέχρι τη λήξη των τιτλοποιήσεων από την “κακή τράπεζα”. Έτσι, οι ελληνικές τράπεζες θα μπορούν ταυτόχρονα να μειώνουν τα κόκκινα δάνεια (NPEs) και τον αναβαλλόμενο φόρο από τα κεφάλαιά τους.
Οι πηγές του ΥΠΟΙΚ διευκρινίζουν ότι “το ΔΝΤ προτείνει για την Ελλάδα -πλέον του Ηρακλή- να εξεταστεί και η πρόταση της Τράπεζας της Ελλάδος για τη δημιουργία “κακής τράπεζας” (AMC)”. Αξίζει όμως να σημειωθεί ότι ο Πρόεδρος του Εποπτικού Συμβουλίου της ΕΚΤ, κ. Αντρέα Ενρία, είπε ότι ο Ηρακλής αποτελεί αποτελεσματική λύση και ετάχθη με πρόσφατη συνέντευξή του υπέρ μιας Ευρωπαϊκής AMC (με Ευρωπαϊκή χρηματοδότηση, εγγυήσεις και αποτιμήσεις) αλλά κατά μιας εθνικής AMC “που θα ωφελούσε τις τράπεζες μιας χώρας από καλύτερες συνθήκες από ό,τι οι τράπεζες άλλης χώρας. Αυτό θα ήταν αντίθετο με τις αρχές της τραπεζικής ένωσης”.
Σημειώνεται ότι και στην περίπτωση του Ηρακλή αναμένεται έσοδο για το Δημόσιο ύψους 1,5 δισ. ευρώ εντός 10ετίας από την προμήθεια της εγγύησης των 12 δισ. Η κρατική αυτή εγγύηση αφορά μόνο τα τιτλοποιημένα δάνεια υψηλής διαβάθμισης (senior). Όπως εξηγούν οι πηγές του ΥΠΟΙΚ, η εγγύηση του Δημοσίου στους τίτλους υψηλής διαβάθμισης (senior notes) ενεργοποιείται όταν έχει πωληθεί το 50%+1 των ομολόγων χαμηλής διαβάθμισης (junior notes), καθώς και κάποιοι από τους τίτλους μεσαίας διαβάθμισης (mezzanine notes). “Ο όρος αυτός συνιστά μια ισχυρή δικλίδα ασφαλείας για την εγγύηση του ελληνικού Δημοσίου”, ανέφεραν. Αφού αποπληρωθούν τα senior τιτλοποιημένα δάνεια, θα ξεκινήσει η αποπληρωμή εκείνων της μεσαίας διαβάθμισης (mezzanine) και στο τέλος της χαμηλής διαβάθμισης (junior). Έτσι, τραπεζικά στελέχη εκτιμούν ότι τα αποτελέσματα της τιτλοποίησης κόκκινων δανείων του Ηρακλή θα τα δούμε ενδεχομένως το 2024 ή 2025, ενώ το υπ. Οικονομικών νωρίτερα, δηλαδή μέχρι τα τέλη του 2020. Το υπ. Οικονομικών προβλέπει ότι μέσω του Ηρακλή υπολογίζεται ότι τρεις από τις τέσσερις συστημικές τράπεζες θα μειώσουν τα κόκκινα δάνεια σε μονοψήφια ποσοστά από το 2021 και στη συνέχεια θα φθάσουν πολύ κοντά στον ευρωπαϊκό μέσο όρο στα τέλη του 2022.
Οι μεγαλύτερες προβλέψεις που είχαν λάβει οι τράπεζες λειτουργούν θετικά. Ωστόσο, αυτό δεν σημαίνει ότι οι προβλέψεις δεν αποτελούν κεφάλαιο και επηρεάζουν την κεφαλαιακή διάρθρωση και την κερδοφορία. Ούτε οι επιδοτήσεις από το πρόγραμμα-“γέφυρα” μέχρι τον νέο πτωχευτικό μπορεί θα θεωρηθεί ως μόνιμη θεραπεία. Τα μορατόρια των 20 δισ. και η “γέφυρα” κρατούν πολλά δάνεια “πράσινα”, αλλά προσωρινά, τη στιγμή που η Κομισιόν επανεξετάζει τις επιδοτήσεις αυτές που κρίθηκαν αναγκαίες λόγω της πανδημίας.
Ετοιμάζεται ο Ηρακλής ΙΙ
Όλα αυτά δεν σημαίνουν ότι δεν θα έχουμε νέο Ηρακλή ύστερα από την ολοκλήρωση του υφιστάμενου στο β’ τρίμηνο του 2021. Ήδη, το υπουργείο Οικονομικών έχει ξεκινήσει την προετοιμασία για τον Ηρακλή ΙΙ προκειμένου οι τράπεζες να ενταχθούν άμεσα και χωρίς εκκρεμότητες και αβεβαιότητες σε έναν δεύτερο γύρο μείωσης των κόκκινων δανείων.
Ο Ηρακλής ΙΙ αναμένεται να αφορά τιτλοποιήσεις ύψους περίπου 32 δισ. ευρώ, όσο δηλαδή ο υφιστάμενος Ηρακλής, με στόχο τη μείωση των μη εξυπηρετούμενων δανείων (ως προς το σύνολο των χορηγήσεων) σε μονοψήφιο ποσοστό (από περίπου 36% που είναι σήμερα). Στόχος είναι ο Ηρακλής ΙΙ να είναι έτοιμος πριν από τη λήξη του Ηρακλή Ι, εντός του α’ τριμήνου του 2021.
Υπενθυμίζεται ότι ο Ηρακλής Ι ολοκληρώνεται με την τιτλοποίηση κόκκινων δανείων ύψους 7 δισ. από την Πειραιώς και 6,1 δισ. ευρώ από την Εθνική. Πρώτη στον Ηρακλή εντάχθηκε η Eurobank με τιτλοποιήσεις κόκκινων δανείων 7,5 δισ. ευρώ και ακολούθησε η Alpha Bank με 10,8 δισ. ευρώ. Ωστόσο, μέχρι στιγμής, μόνο οι τιτλοποιήσεις της Eurobank έχουν ολοκληρωθεί, ενώ οι υπόλοιπες αναμένονται μέχρι το β’ τρίμηνο του 2021.
https://www.capital.gr/oikonomia/3502071/trapezes-iraklis-kai-bad-bank-gia-ta-kokkina-daneia
