Σε λίφτινγκ του θεσμικού πλαισίου περί διευθέτησης του χρόνου εργασίας αναμένεται να προχωρήσει το υπουργείο Εργασίας με το νέο εργασιακό νομοσχέδιο που θα έρθει μέσα στο πρώτο τρίμηνο του 2021.Το νέο νομοσχέδιο θα περιέχει σημαντικές βελτιώσεις για την διευθέτηση του χρόνου εργασίας στον ιδιωτικό τομέα .Η διευθέτηση του χρόνου εργασίας θεσπίστηκε για πρώτη φορά στην Ελλάδα από το 1990.
Τι προβλέπει τώρα η διευθέτηση του χρόνου εργασίας
Σε επιχειρήσεις στις οποίες εφαρμόζεται συμβατικό ωράριο εργασίας έως σαράντα (40) ωρών εβδομαδιαίως, επιτρέπεται για μία χρονική περίοδο (περίοδος αυξημένης απασχόλησης) ο εργαζόμενος να απασχολείται δύο (2) ώρες την ημέρα επιπλέον των οκτώ (8) ωρών δηλαδή μπορεί να εργάζεται έως 10 ώρες την ημέρα υπό την προϋπόθεση ότι οι επιπλέον των σαράντα (40) ώρες εργασίας την εβδομάδα αφαιρούνται από τις ώρες εργασίας μιας άλλης χρονικής περιόδου (περίοδος μειωμένης απασχόλησης). Επιπλέον δίνεται η δυνατότητα αντί της μειώσεως των ωρών εργασίας, να χορηγείται στον εργαζόμενο ρεπό ή συνδυασμός μειωμένων ωρών εργασίας και ρεπό. Το χρονικό διάστημα των περιόδων αυξημένης και μειωμένης απασχόλησης δεν υπερβαίνει συνολικά τους έξι (6) μήνες σε διάστημα δώδεκα (12) μηνών (περίοδος αναφοράς).
Aυτό σημαίνει για παράδειγμα πως ένας εργαζόμενος μπορεί να απασχολείται 10 ώρες ημερησίως για 5 μέρες μια εβδομάδα και 6 ώρες την ημέρα για 5 μέρες, κάποια άλλη εβδομάδα εντός 6μήνου. Έτσι θα έχει δουλέψει 50 ώρες την μια εβδομάδα και 30 την δεύτερη, ο μέσος όρος των οποίων είναι 40 ώρες.
Γιατί η διευθέτηση του χρόνου έμεινε 30 χρόνια στα χαρτιά;
Η διευθέτηση του χρόνου εργασίας έμεινε ανεφάρμοστη 30 χρόνια, καθώς όπως έχει οριστεί από την προηγούμενη νομοθεσία για μπορεί να υπάρξει συμψηφισμός των υπερωριών θα πρέπει να υπάρξει συμφωνία του εργοδότη με συνδικαλιστική οργάνωση εφόσον ο εργαζόμενος είναι μέλος της συνδικαλιστικής οργάνωσης ή συμφωνία του εργοδότη και του συμβουλίου των εργαζομένων ή συμφωνία του εργοδότη και ένωσης προσώπων. Ένα από τα μεγαλύτερα εμπόδια της εφαρμογής της διευθέτησης του χρόνου εργασίας είναι πως σε πολλές επιχειρήσεις ειδικά μικρότερες δεν υπάρχει καν συμβούλιο εργαζομένων ή ένωση προσώπων, με αποτέλεσμα να μην μπορεί εξ ορισμού να εφαρμοστεί.
Οπότε από τη στιγμή που δεν μπορεί να εφαρμοστεί το ευέλικτο ωράριο εάν ο εργαζόμενος υπεργασθεί θα πρέπει και να πληρωθεί. Εργαζόμενος που απασχολείται πενθήμερο δηλαδή 40 ώρες την εβδομάδα, είναι υποχρεωμένος να προσφέρει μέχρι και πέντε ώρες πρόσθετης εργασίας την εβδομάδα κατ΄απαίτηση του εργοδότη. Η πρόσθετη αυτή εργασία αμοίβεται με το ημερομίσθιο προσαυξημένο κατά 20%.
Εάν ισχύει το εξαήμερο σύστημα εργασίας, τότε η υπερεργασία μπορεί να φτάσει μέχρι 8 ώρες, πάλι με πρόσθετη αμοιβή το ημερομίσθιο προσαυξημένο κατά 20%.
Ποια είναι τα σενάρια που εξετάζονται
Κύριος στόχος του υπουργείου Εργασίας είναι να μπορέσει η ευελιξία του ωραρίου να εφαρμοστεί. Έτσι εξετάζεται το σενάριο που θα δίνει την δυνατότητα στον εργοδότη να μπορεί να προσφύγει στο Ανώτατο Συμβούλιο Εργασίας, αν δεν είναι εφικτό να υπογραφεί επιχειρησιακή σύμβαση. Εάν τελικά υιοθετηθεί αυτή η εκδοχή ,η διαδικασία θα παραμείνει περίπλοκη και χρονοβόρα.
Το δεύτερο σενάριο που εξετάζεται είναι να ακολουθηθεί το μοντέλο της Κύπρου όπου ο συμψηφισμός των υπερωριών θα γίνεται μετά από συμφωνία εργαζόμενου και εργοδότη πιθανόν σε επίπεδο ατομικής σύμβασης .Με αυτόν τον τρόπο η επιχείρηση θα μπορεί να μοιράζει τις ώρες απασχόλησης του εργαζόμενου ανάλογα με τις ανάγκες της ενώ θα πρέπει να λαμβάνει υπόψιν και την επιθυμία του εργαζόμενου για τον τρόπο κατανομής των ωρών εργασίας του. Ο εργαζόμενος θα πληρώνεται υπερωρίες εφόσον ο μέσος όρος των ωρών εργασίας του και όχι ο εβδομαδιαίος θα ξεπερνά τις 40 ώρες(πενθήμερη εργασία). Με αυτόν τον τρόπο μια επιχείρηση εφόσον έχει οργανώσει έξυπνα και με επιτυχία το ωράριο των εργαζομένων της ,ανάλογα των αναγκών της δεν θα χρειάζεται να απασχολεί το προσωπικό της πέραν των 40 ωρών. Αυτό θα έχει ως συνέπεια να μην πληρώνει υπερωρίες γεγονός που αυτόματα μεταφράζεται σε μια έμμεση μείωση του μισθολογικού της κόστους.
Επιπλέον στο ίδιο νομοσχέδιο αναμένεται εξίσωση των επιτρεπόμενων υπερωριών σε όλο το φάσμα της οικονομίας. Το ανώτατο όριο υπερωριακής απασχόλησης των εργαζομένων σε βιομηχανικές, βιοτεχνικές επιχειρήσεις, εκμεταλλεύσεις και εργασίες, έχει καθοριστεί στις 48 ώρες ανά 6μηνο. Στους υπόλοιπους κλάδους της οικονομίας, για παράδειγμα στο εμπόριο και την παροχή υπηρεσιών, το ανώτατο όριο υπερωριακής απασχόλησης είναι έως 2 ώρες ημερησίως και έως 120 ώρες το έτος.
