Του Λεωνίδα Στεργίου
Από μία δεξαμενή 33 δισ. ευρώ αναμένεται να δημιουργηθεί η νέα γενιά κόκκινων δανείων ως αποτέλεσμα της πανδημίας, σύμφωνα με εκτιμήσεις και στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδος. Η κεντρική τράπεζα, όπως έχει δηλώσει και ο διοικητής της, προβλέπει τα νέα κόκκινα δάνεια να ανέλθουν στα 10 δισ. ευρώ. Ωστόσο, επισημαίνεται ότι ακόμα οι επιπτώσεις από την πανδημία δεν έχουν αποτυπωθεί πλήρως και ενδεχομένως τα νέα κόκκινα δάνεια να ξεπεράσουν τα 10 δισ. μέχρι το τέλος της που οριοθετείται χρονικά από την ΤτΕ όταν εμβολιαστεί το 80% του πληθυσμού.
Σύμφωνα με στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδος, το σύνολο των δανείων, στα οποία έχει εφαρμοστεί οποιασδήποτε μορφής ρύθμισης ή διευκόλυνσης, συμπεριλαμβανομένων εκείνων που εξυπηρετούνται κανονικά, ανέρχεται σε 33 δισ. ευρώ. Το ποσό αυτό εκτιμάται ότι θα αυξηθεί περαιτέρω μέχρι το τέλος της πανδημίας.
Από τα ίδια στοιχεία προκύπτει ότι για την περίοδο Ιανουαρίου Σεπτεμβρίου 2020, στο 20,9% των μακροχρόνιων ρυθμίσεων και στο 59,4% των βραχυχρόνιων ρυθμίσεων η καθυστέρηση εμφανίζεται μόλις ένα τρίμηνο μετά την εφαρμογή της ρύθμισης. Επομένως, τα νέα κόκκινα δάνεια του τελευταίου τριμήνου του 2020 θα τα δούμε εντός του πρώτου τριμήνου του 2021. Επίσης, οι αναλύσεις της ΤτΕ δείχνουν ότι τα ποσοστά αυτά αυξάνονται σε 35,1% και 82,2%, αντίστοιχα, εντός ενός έτους. Σύμφωνα με την Τράπεζα της Ελλάδος, ένα σημαντικό ποσοστό των δανείων αυτών λόγω πανδημίας θα γίνουν κόκκινα και το σύνολό τους ίσως ξεπεράσει το ποσό των 10 δισ. ευρώ.
Ήδη, το 27% των κόκκινων δανείων έχει χαρακτηριστεί από τις τράπεζες ως “αβέβαιης είσπραξης” αλλά δεν είχαν καταγγελθεί μέχρι τα τέλη του γ’ τριμήνου 2020. Ένα μέρος πέρασε στα κόκκινα δάνεια αλλά ένα μεγάλο κομμάτι διατηρείται “πράσινο” με τα μέτρα στήριξης, τις αναστολές, τις εννεάμηνες επιδοτήσεις, τις άτυπες καθυστερήσεις λόγω πανδημίας κλπ. Το 13% των μη εξυπηρετούμενων δανείων προέρχεται από φυσικά και νομικά πρόσωπα που έχουν αιτηθεί νομική προστασία (ν. 3869/2010 και 4307/2014, αντίστοιχα). Δηλαδή, κάνοντας χρήση της προηγούμενης πτωχευτικής διαδικασίας. Εκτιμάται ότι το νέο πτωχευτικό πλαίσιο του οποίου η πρώτη φάση ξεκινά την 1η Μαρτίου με πλήρη εφαρμογή από 1η Ιουλίου, θα αυξήσει τις αιτήσεις για ολική ρύθμιση των υποχρεώσεων προς τράπεζες και Δημόσιο, αλλά και τις αιτήσεις για πτώχευση (νοικοκυριών και επιχειρήσεων). Επιπλέον, το 17,4% των καταναλωτικών έχουν υπαχθεί σε καθεστώς νομικής προστασίας, ενώ το αντίστοιχο ποσοστό για τα στεγαστικά δάνεια είναι 27,1%.
Σημειώνεται ότι άτυπη ρύθμιση μπορεί να περιλαμβάνει περιπτώσεις όπως: μονομερής απόφαση του δανειολήπτη να πληρώνει όσο μπορεί και όποτε μπορεί, χωρίς να έχει έρθει σε επίσημη συμφωνία με την τράπεζα ή απλώς να έχει μιλήσει τηλεφωνικά στο πλαίσιο των κλήσεων από εισπρακτικές. Άλλος τρόπος είναι να έχει ρυθμίσει με κάποιον τρόπο η τράπεζα το δάνειο, πχ μειώνοντας τη δόση και αυξάνοντας τη διάρκεια ή προτείνοντας μία χαμηλότερη δόση λχ για ένα έτος και επαναφορά σε υψηλότερη δόση αργότερα.
Από τα μέχρι τώρα δεδομένα προκύπτει ότι το ελληνικό τραπεζικό σύστημα ακολουθεί τις τάσεις των υπόλοιπων ευρωπαϊκών, με κάποιες αποκλίσεις σε ό,τι αφορά σε υποκατηγορίες δανείων όπως για παράδειγμα αυτοκινήτων, στεγαστικών κλπ., όπως προκύπτει από πρόσφατα στοιχεία του European Datawarehouse. Στην Ελλάδα παρατηρείται μεγαλύτερη συνέπεια στην πληρωμή στεγαστικών δανείων και γενικότερα χορηγήσεων με εξασφάλιση ακίνητης περιουσίας όπως καταναλωτικά ακόμα και επιχειρηματικά. Αντίθετα, σε δάνεια χωρίς εξασφάλιση, όπως πιστωτικές κάρτες, καταναλωτικά ή γραμμές πίστωσης, σημειώνονται μεγαλύτερες καθυστερήσεις και πολλές μορφές “άτυπης” ρύθμισης.
