Σε αναβάθμιση των προβλέψεών του για τους εφετινούς ρυθμούς ανάπτυξης της παγκόσμιας οικονομίας προχωρεί το ΔΝΤ, επικαλούμενο την έγκριση των εμβολίων και την ελπίδα αυτές να οδηγήσουν σταδιακά προς την πολυπόθητη ανοσία. Προειδοποιεί ωστόσο ότι η ανάκαμψη θα είναι άνιση, με την ψαλίδα μεταξύ οικονομιών να ανοίγει και κάνει λόγο για επίμονες ανησυχίες, όπως η έξαρση των κρουσμάτων σε πολλές χώρες και η προοπτική νέων lockdown. Ηχηρό είναι το καμπανάκι για την Ευρωζώνη, για την οποία ρίχνει τον εφετινό πήχυ ανάκαμψης κατά 1 μονάδα.
Η παγκόσμια οικονομία υπολογίζεται ότι συρρικνώθηκε 3,5% το 2020 και αναμένεται να ανακάμψει με ρυθμούς 5,5% φέτος και 4,2% το 2022. Η εκτίμηση για την περσινή χρονιά είναι βελτιωμένη κατά 0,9 μονάδα σε σχέση με την εκτίμηση του περασμένου Οκτωβρίου, όταν γινόταν λόγος για συρρίκνωση 4,4%. Και πάλι είναι η βαθύτερη ύφεση εν καιρώ ειρήνης από την περίοδο της Μεγάλης Ύφεσης τη δεκαετία του 1930. Η εκτίμηση για το 2021 είναι βελτιωμένη κατά 0,3 μονάδα, ενώ για το 2022 παραμένει σταθερή. Όπως εξηγεί η επικεφαλής οικονομολόγος του ΔΝΤ, Gita Gopinath, «εξαιτίας της μερικής φύσης της ανάκαμψης περισσότερες από 150 οικονομίες προβλέπεται να έχουν κατά κεφαλήν εισόδημα χαμηλότερο των επιπέδων του 2019 το 2021. Ο αριθμός αυτός δε περιορίζεται ελαφρά μόνο στις 110 οικονομίες το 2022». Συνολικά υπολογίζεται ότι η αθροιστική απώλεια ΑΕΠ για την περίοδο 2020-2025 σε σχέση με τα προ πανδημίας εκτιμώμενα επίπεδα θα είναι 22 τρισ. δολάρια.
Η αναβάθμιση των εφετινών ρυθμών ανάπτυξης της παγκόσμιας οικονομίας αντανακλά κατά κύριο λόγο τις βελτιωμένες προσδοκίες για τις ΗΠΑ και την Ιαπωνία, αλλά και την ισχυρή ανάκαμψη της Κίνας και άλλων αναδυόμενων οικονομιών. Ταχύτητα ανεβάζει και το παγκόσμιο εμπόριο, το οποίο αναμένεται να αναπτυχθεί φέτος με ρυθμούς 8% και το 2022 κατά 6%. Πιο αργή θα είναι η ανάκαμψη των υπηρεσιών, καθώς οι διασυνοριακές τουριστικές ροές και τα επιχειρηματικά ταξίδια θα εξακολουθούν να βρίσκονται υπό πίεση τουλάχιστον έως ότου μειωθούν σημαντικά τα κρούσματα ανά τον πλανήτη.
Το ΔΝΤ εκτιμά ότι οι ΗΠΑ θα αναπτυχθούν φέτος με ρυθμούς 5,1%, υπερκαλύπτοντας έτσι το χαμένο έδαφος του 2020 (-3,5%). Για το 2022 υπολογίζει ότι θα κατεβάσουν ταχύτητα στο 2,5%. Η εκτίμηση για την εφετινή χρονιά είναι βελτιωμένη κατά 2 μονάδες, γεγονός που αποδίδεται στο άκρως δυναμικό σχέδιο τόνωσης, που ετοιμάζεται να προωθήσει η κυβέρνηση Μπάιντεν. Για το 2022 ο πήχυς πέφτει ελαφρά (0,4 μονάδα). Στη ζώνη του ευρώ οι προοπτικές είναι σαφώς πιο σκοτεινές. Ύστερα από συρρίκνωση 7,2% το 2020 η νομισματική ένωση αναμένεται να ανακάμψει με ρυθμούς μόλις 4,2% φέτος έναντι αρχικών προσδοκιών για ανάπτυξη 5,2%. Πάντως για το 2022 ο πήχυς ανεβαίνει κατά μισή μονάδα στο 3,6%.
Η Γερμανία η μεγαλύτερη οικονομία του ευρώ προβλέπεται να αναπτυχθεί 3,5% φέτος και 3,1% την επόμενη χρονιά, ύστερα από ύφεση 5,4% πέρυσι. Η γαλλική οικονομία, που συρρικνώθηκε 9% πέρυσι, υπολογίζεται ότι θα ανακάμψει 5,5% φέτος και 4,1% το 2022. Για την Ιταλία που πέρυσι συρρικνώθηκε 9,2%, ο πήχυς πέφτει φέτος στο 3%. Το 2022 αναμένεται να ανεβάσει ταχύτητα στο 3,6%. Υποβάθμιση των εκτιμήσεων και για την Ισπανία που υπολογίζεται ότι το 2020 είδε το ΑΕΠ της να κάνει βουτιά 11,1%. Το ΔΝΤ υπολογίζει ότι φέτος θα αναπτυχθεί με ρυθμούς 5,9% έναντι προηγούμενης εκτίμησης για 7,2%. Το 2022 αναμένεται να δει το ΑΕΠ της να μεγεθύνεται κατά 4,7%.
Επίμονες ανηυχίες και τρία ερωτήματα
Η έξαρση των κρουσμάτων από τα τέλη του 2020 και η εμφάνιση νέων, πιο μεταδοτικών στελεχών του νέου κορωνοϊού, τα νέα lockdown, αλλά και τα προβλήματα στη διανομή των εμβολίων λειτουργούν ως αντίβαρο στα θετικά νέα, σημειώνει το ΔΝΤ στην έκθεσή του. «Πολλά μένουν ακόμη να γίνουν στα μέτωπα της υγειονομικής και οικονομικής πολιτικής για να περιοριστεί η επίμονη ζημιά της πανδημίας και της σοβαρής ύφεσης του 2020 και να διασφαλιστεί βιώσιμη ανάπτυξη» τονίζει και προσπαθεί να απαντήσει σε τρία ερωτήματα, που επηρεάζουν άμεσα την οικονομική δραστηριότητα.
Πρώτον, το πώς οι περιορισμοί που επιβάλλονται για να αποτραπεί η μετάδοση του ιού θα επηρεάσουν βραχυπρόθεσμα την οικονομική δραστηριότητα, έως ότου τα εμβόλια αρχίσουν να προσφέρουν προστασία στο κοινωνικό σύνολο.
Δεύτερον, πώς οι προσδοκίες για τον εμβολιασμό του πληθυσμού και τα μέτρα στήριξης θα επηρεάσουν την δραστηριότητα
Τρίτον, το πώς οι χρηματοπιστωτικές συνθήκες και οι τιμές των εμπορευμάτων θα εξελιχθούν.
Το βασικό σενάριο του ΔΝΤ λαμβάνει υπόψη την πιθανότητα νέων lockdown για να μπει φρένο στην εξάπλωση των νέων στελεχών του ιού, κάτι που σημαίνει ότι ολόκληροι τομείς της οικονομίας θα μείνουν για λίγο ακόμη παγωμένοι. Όσον αφορά στα εμβόλια περιμένει ευρεία διαθεσιμότητά τους στις ανεπτυγμένες οικονομίες και σε ορισμένες αναδυόμενες το καλοκαίρι του 2021 και στις περισσότερες χώρες έως το δεύτερο εξάμηνο του 2022. Πρόκειται για ένα πιο ευνοϊκό χρονοδιάγραμμα από εκείνο που περιελάμβανε η αρχική του εκτίμηση, παρά τις πρόσφατες καθυστερήσεις που παρατηρούνται. Επιπλέον προσδοκά ότι και οι θεραπείες για την Covid -19 θα καθίστανται πιο αποτελεσματικές.
Όοσν αφορά στο τρίτο ερώτημα, βλέπει ευνοϊκές χρηματοοικονομικές συνθήκες χάρη στις αποφασιστικές δράσεις των κεντρικών τραπεζών. Στην αγορά εμπορευμάτων βλέπει αύξηση των τιμών του πετρελαίου, που όμως θα παραμείνουν κάτω από τα επίπεδα του 2019, αλλά και περαιτέρω άνοδο στις τιμές των μετάλλων.
