Toν Φεβρουάριο του 2020 μαζί με την μεταρρύθμιση Βρούτση κατατέθηκε και μία νέα αναλογιστική μελέτη για την βιωσιμότητα του ασφαλιστικού συστήματος. Ας δούμε όμως τα στοιχεία λίγο καλύτερα καθώς τα δεδομένα έχουν αλλάξει άρδην από τον περασμένο Φεβρουάριο. Η κρίση του Covid19 έχει μεταμορφώσει το τοπίο και πλέον όπως δείχνουν οι αριθμοί τα πράγματα δεν είναι και τόσο ρόδινα.
Σύμφωνα με την μελέτη, μετά και την μεταρρύθμιση Βρούτση, η συνταξιοδοτική δαπάνη διαμορφώνεται στο 14,6% για το 2020. Το κόστος για τις συντάξεις το 2020 υπολογίστηκε στα 28 δισ. ευρώ ενώ το απόλυτο νούμερο του ΑΕΠ που λήφθηκε υπόψη ήταν 190,8 δισεκ. ευρώ. Υπάρχουν όμως δυο βασικές αλλαγές για την εξέλιξη του ΑΕΠ της χώρας. Πρώτον η Εθνική Στατιστική Αρχή αναθεώρησε το ΑΕΠ το 2019 από τα 187,5 δισ. ευρώ στα 183,4 δισ. ευρώ. Δεύτερον και ίσως το σημαντικότερο, η χρονιά που πέρασε βύθισε την οικονομία της χώρας. Οι προβλέψεις που έχουν γίνει μιλούν για μια ύφεση της τάξεως του 10% για το 2020. Αυτό σημαίνει πως η συρρίκνωση του ακαθάριστου εγχώριου προϊόντος σε απόλυτα νούμερα θα φθάσει για την «χρονιά της πανδημίας» στα 18-20 δισ. ευρώ. Το ΑΕΠ δηλαδή για το 2020 θα κλείσει κοντά στα 163 δισ. ευρώ.
Η συρρίκνωση του αριθμού του εγχώριου προϊόντος επιφέρει αυτόματα και την ποσοστιαία αύξηση της συνταξιοδοτικής δαπάνης. Με άλλα λόγια η συνταξιοδοτική δαπάνη εκτοξεύεται στο 17,1% από 14,6% που είχε υπολογιστεί. Και πάμε και παρακάτω. Για το 2021 η συνταξιοδοτική δαπάνη έχει υπολογιστεί στο 14,2%. Ως δεδομένα για το 2021 το κονδύλι για τις συντάξεις ως απόλυτο νούμερο έχει υπολογιστεί στα 27,8 δισ. ευρώ ενώ το ΑΕΠ στα 190 δισ.ευρώ. Το ακαθάριστο εγχώριο προϊόν όμως για φέτος θα απέχει κατά πολύ.
Ακόμα και εάν το 2021 είναι χρονιά που η οικονομία θα ανακάμψει όπως προβλέπουν οι περισσότεροι οίκοι και έχουμε μια ανάκαμψη της τάξεως του 4%, αυτό σημαίνει πως το ΑΕΠ θα αγγίξει τα 170 δισ. ευρώ. Θα υπολειπόμαστε δηλαδή κατά 20 δισ. ευρώ από τον υπολογισθέν. Η συνταξιοδοτική δαπάνη από την άλλη θα βρίσκεται στο 16,8% έναντι του 14,2% της αναλογιστικής μελέτης. Το θέμα είναι τι γίνεται και τα επόμενα χρόνια καθώς η συνταξιοδοτική δαπάνη θα συνεχίσει να αποκλίνει από αυτή της αναλογιστικής μελέτης μέχρι και το 2025 ακόμα και με την βασική προϋπόθεση πως οι πόροι του Ταμείου Ανάκαμψης θα έχουν πλήρως απορροφηθεί, και θα ακολουθηθεί κατά γράμμα το σχέδιο Πισσαρίδη το οποίο μέσω των μεταρρυθμίσεων που προτείνει θα μπορέσει να υπάρξει ετήσια αύξηση του πραγματικού ΑΕΠ κατά το ποσοστό της τάξης του 3,5% για την επόμενη δεκαετία.
H συνταξιοδοτική πάντως δαπάνη στην Ελλάδα θα συνεχίσει να παραμένει σε ιδιαίτερα υψηλό ποσοστό του ΑΕΠ έναντι του 13,2% που είναι και ο μέσο όρος στην Ευρωζώνη με τη χώρα να βρίσκεται στην υψηλότερη θέση στην Ευρωζώνη.
Πάντως η έκθεση Πισσαρίδη προτείνει αλλαγές και στις κύριες συντάξεις, θέτοντας ως στρατηγικό στόχο της μεταρρύθμισης, τη «σταδιακή αποκλιμάκωση της συνταξιοδοτικής δαπάνης ως ποσοστού του ΑΕΠ και τη μείωση της επιχορήγησης της από τον κρατικό προϋπολογισμό .
Σε μια άλλη χώρα πάντως στην Ισπανία η συζήτηση για το συνταξιοδοτικό σύστημα κάτω και από την κρίση του Covid-19 έχει φουντώσει καθώς η κυβέρνηση στα πλαίσια των μεταρρυθμίσεων που προτείνει για την απορρόφηση των πόρων του Ταμείου Ανάκαμψης, προτείνει να μεγαλώσει το χρόνο υπολογισμού των μέσων αποδοχών που λαμβάνονται υπ΄ όψιν για τον καθορισμό της σύνταξης σε 35 χρόνια από 25 που είναι σήμερα. Κάτι τέτοιο κατά τεκμήριο θα μειώσει τις συντάξεις, αφού θα συνυπολογίζονται και τα πρώτα χρόνια εργασίας, όταν οι αμοιβές είναι χαμηλότερες. Να σημειώσουμε πάντως πως η συνταξιοδοτική δαπάνη στην Ισπανία είναι στο 12% Στην Ελλάδα πάλι το 2050, ακόμη και με την αναλογιστική μελέτη του Φεβρουαρίου η δαπάνη θα βρίσκεται στο 13,2%.
