Η πανδημία και τα περιοριστικά μέτρα έφεραν και σημαντικές αλλαγές στην καθημερινότητα και την καταναλωτική συμπεριφορά. Οι ανέπαφες και ηλεκτρονικές συναλλαγές, μέσω καρτών, κινητών τηλεφώνων και υπολογιστών εκτινάχθηκαν, ενώ παράλληλα αυξήθηκε η διατήρηση μετρητών στο σπίτι και καταθέσεων στις τράπεζες.
Στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδος και μελέτες της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας επιβεβαιώνουν την αλλαγή αυτή στην καταναλωτική συμπεριφορά. Η τάση προς ηλεκτρονικές και ανέπαφες συναλλαγές είχε ξεκινήσει πριν από την πανδημία αλλά εντάθηκε από το πρώτο τρίμηνο του 2020 και τα στοιχεία δείχνουν ότι πλέον η δυναμική αυτή έχει παγιωθεί σχεδόν σε όλες τις χώρες, όλες τις ηλικίες, και όλες τις εισοδηματικές και μορφωτικές ομάδες. Σε σημείο που η ΕΚΤ κάνει λόγο για πιθανή ανάγκη δημιουργίας Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας ψηφιακών νομισμάτων για ψηφιακό ευρώ.
Οι ελληνικές τράπεζες ανταποκρίθηκαν εγκαίρως στη νέα πραγματικότητα προσφέροντας τη λύση του ψηφιακού πορτοφολιού. Πρόκειται για εφαρμογές που μετατρέπουν το κινητό τηλέφωνο σε συσκευή που μπορεί να κάνει ανέπαφες πληρωμές και άλλες τραπεζικές συναλλαγές, όπως για παράδειγμα να στείλει κάποιος χρήματα στον λογαριασμό (ή το κινητό) ενός φίλου ή συγγενή. Παράλληλα, δίνεται η δυνατότητα επιλογής του τρόπου πληρωμής, δηλαδή μέσω λογαριασμού, χρεωστικής ή πιστωτικής κάρτας κ.ά.
Η πληρωμή γίνεται ανέπαφα είτε πλησιάζοντας το κινητό τηλέφωνο κοντά στη συσκευή του εμπόρου ή το κινητό του φίλου που θες να στείλεις χρήματα, ή σκανάροντας έναν κωδικό ή γράφοντας το ΑΦΜ της επιχείρησης που θέλει ο πελάτης να πληρώσει. Και οι εναλλακτικές με τους διάφορους συνδυασμούς δεν τελειώνουν.
Ήδη, τέτοιες εφαρμογές προσφέρονται από την Εθνική Τράπεζα (i-bank Pay), την Alpha Bank (myAlpha Wallet app), την Τράπεζα Πειραιώς (winbank pay) και τη Eurobank (Eurobank Wallet). Αντίστοιχες υπηρεσίες προσφέρονται ή αναπτύσσονται και από τις υπόλοιπες ελληνικές τράπεζες.
Όμως, οι τράπεζες θα συνεχίσουν να επενδύουν και να εξελίσσουν τις ψηφιακές πληρωμές καθώς πρέπει να αντιμετωπίσουν τις εξής κύριες προκλήσεις:
Πρώτον, την ταχύτατη ζήτηση για ψηφιακά πορτοφόλια και αντίστοιχες ψηφιακές τραπεζικές υπηρεσίες και προϊόντα που μπορεί να συνδυάζουν ασφαλιστικά πακέτα κά.
Δεύτερον, να ανταγωνιστούν αντίστοιχες υπηρεσίες (ψηφιακά πορτοφόλια με χρήση κινητών τηλεφώνων) από τεχνολογικούς και εμπορικούς κολοσσούς, όπως η Apple (Apple Pay), Google (Google Pay), Alibaba (AliPay), άλλων διεθνών εταιρειών πληρωμών όπως η PayPal και η Skrill αλλά και αντίστοιχες εφαρμογές από καζίνο, εταιρείες στοιχημάτων κλπ.
Τρίτον, τη θωράκιση των συστημάτων από κυβερνοεπιθέσεις, μικρο-ηλεκτρονικές απάτες και διαρροή προσωπικών δεδομένων.
Τέταρτον, ενίσχυση της σταθερότητας των συστημάτων ώστε να αποφεύγονται διακοπές ή blackouts.https://2d72adf06a469ec1e411a11b2690c628.safeframe.googlesyndication.com/safeframe/1-0-37/html/container.html
Πέμπτον, συμβατότητα των συστημάτων και των εφαρμογών των πελατών με το δίκτυο των εμπόρων και εταιρικών πελατών (B2B και B2C). Δηλαδή μπορεί να υπάρξει η ανάγκη αναβάθμισης ή αντικατάστασης των σημερινών POS και των συστημάτων μετάδοσης των δεδομένων.
Έκτον, η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα ήδη εξετάζει τον εκσυγχρονισμό του συστήματος Target για τον διακανονισμό και την εκκαθάριση των συναλλαγών ή ακόμα και την αντικατάστασή του με νέα κεντρική τράπεζα ψηφιακών νομισμάτων. Αυτό θα επιφέρει αλλαγές στη μετάδοση δεδομένων και τη συμβατότητα των συστημάτων μεταξύ τραπεζών, εγχώριου διατραπεζικού συστήματος, κεντρικής τράπεζας και ΕΚΤ.
Φόβος της μόλυνσης
Στην Ελλάδα, τα στοιχεία δείχνουν ότι ύστερα από μία απότομη ζήτηση μετρητών (χαρτονομίσματα) τον περασμένο Μάρτιο που ήταν κυρίως αποτέλεσμα της αβεβαιότητας από την πρωτοεμφάνιση του Covid, στη συνέχεια διαπιστώθηκε μεγάλη άνοδος στις ανέπαφες και ηλεκτρονικές συναλλαγές, αλλά αύξηση των καταθέσεων. Όπως εξηγεί η Τράπεζα της Ελλάδος, η μείωση του χρήματος οφείλεται στο φόβο ότι ο ιός μεταφέρεται μέσω των χαρτονομισμάτων. Η αύξηση των καταθέσεων ήταν αποτέλεσμα της αποταμίευσης λόγω ανασφάλειας, των δραστικών περικοπών δαπανών (και λόγω του lockdown) και των επιδομάτων και άλλων μέτρων στήριξης σε επιχειρήσεις, ελεύθερους επαγγελματίες και ευάλωτες ομάδες, όπως άνεργοι, εργαζόμενοι σε αναστολή εργασίας κλπ. Στην αύξηση των καταθέσεων συνέβαλε και η αναστολή πληρωμών και τα μορατόρια δανείων περίπου 23 δισ. ευρώ.
Νέα ΕΚΤ ψηφιακών νομισμάτων
Η δυναμική αυτή είναι τόσο ορμητική που η επικεφαλής της ΕΚΤ, Κριστίν Λαγκάρντ, έκανε λόγο σε πρόσφατη ομιλία της για πιθανή ανάγκη δημιουργίας Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας ψηφιακών νομισμάτων. Μάλιστα, αναφέρθηκε στην περίπτωση να χρειαστεί να αντικατασταθεί ή να εκσυγχρονιστεί το υφιστάμενο ευρωπαϊκό σύστημα Target με δύο κεντρικά συστήματα εκκαθάρισης συναλλαγών ψηφιακών νομισμάτων. Ένα για τράπεζες και ένα για συναλλαγές σε επίπεδο λιανεμπορίου.
Το μέλος της ΕΚΤ, Φάμπιο Πανέτα που έχει ασχοληθεί με την ανάγκη δημιουργίας ψηφιακού ευρώ συμφώνησε ότι η τάση πλέον δεν αντιστρέφεται, αλλά σε καμία περίπτωση δεν μπορεί να αντικατασταθούν ή να εκλείψουν τα μετρητά. Με τη διαπίστωση αυτή συμφώνησε και η επικεφαλής της ΕΚΤ, διότι η εξάλειψη του μετρητού και γενικά του νομίσματος σε φυσική μορφή ως μέσο πληρωμών θα επιφέρει κοινωνικές επιπτώσεις καθώς μεγάλες ομάδες πληθυσμού που δεν έχουν τραπεζικούς λογαριασμούς (πχ μετανάστες) ή ευάλωτες κοινωνικές ομάδες θα αποκλειστούν από την οικονομία.
Συνεπώς, η νέα τάση προδιαγράφει τη δημιουργία ψηφιακού ευρώ και τη χρήση ψηφιακών πορτοφολιών, αλλά παράλληλα με την ύπαρξη μετρητών.
https://www.capital.gr/epixeiriseis/3506156/oi-trapezes-ependuoun-sto-psifiako-portofoli
