Εκτεταμένα προγράμματα σταδιακής επαναφοράς των δανείων που έχουν μπει σε καθεστώς μορατόριουμ έχουν θέσει σε εφαρμογή οι τράπεζες από την αρχή του χρόνου σε μια προσπάθεια να διευκολύνουν τις επιχειρήσεις και τα νοικοκυριά να ανακάμψουν από τις επιπτώσεις της οικονομικής κρίσης.
Τα δάνεια που έχουν μπει σε αναστολή δόσης λόγω Covid ανέρχονται σύμφωνα με στοιχεία της Ελληνικής Ένωσης Τραπεζών σε 30 δισ. ευρώ και στόχος είναι να αποτραπεί τα δάνεια αυτά να «κοκκινίσουν» και να χαρακτηριστούν μη εξυπηρετούμενα (NPEs). Ένα τέτοιο ενδεχόμενο θα υποχρέωνε τις τράπεζες να πάρουν αυξημένες προβλέψεις για την κάλυψή τους και θα αποτελούσε σοβαρή απειλή για τα κεφάλαιά τους εν μέσω της προσπάθειας τιτλοποιήσεων που έχουν ήδη ξεκινήσει και οι οποίες επηρεάζουν ούτως ή άλλως τους ισολογισμούς τους.
Τα προγράμματα σταδιακής μετάβασης στο αρχικό επίπεδο της δόσης των δανείων που πλήρωναν 400.000 επιχειρήσεις και νοικοκυριά που έχουν μπει σε καθεστώς αναστολών, θα ξεκινούν από ένα και θα φτάνουν έως και τα δύο χρόνια για τις επιχειρήσεις που επλήγησαν και από το δεύτερο κύμα του lockdown στην οικονομία. Κατά τη διάρκεια των προγραμμάτων αυτών οι δανειολήπτες θα καταβάλλουν μέρος της δόσης που πλήρωναν πριν το ξέσπασμα της κρίσης, το οποίο θα ξεκινά από το 25% και θα αυξάνεται κλιμακωτά ανά τρίμηνο ή ανά εξάμηνο. Θα πρέπει ωστόσο να τεκμηριώνεται ότι το πρόγραμμα μειωμένης δόσης δίνεται λόγω προσωρινής αδυναμίας του οφειλέτη που οφείλεται στην πανδημία και όχι λόγω μόνιμων οικονομικών προβλημάτων. Ανάλογα με την τεκμηρίωση αυτή θα κρίνεται και το κατά πόσο το δάνειο θα παραμένει στην κατηγορία του εξυπηρετούμενου χαρτοφυλακίου ή αντίθετα θα πρέπει να ταξινομηθεί στην κατηγορία των μη εξυπηρετούμενων δανείων. Το θέμα αυτό είναι κρίσιμο κατά τον έλεγχο που θα γίνει από τον SSM στα τέλη Μαρτίου και θα αποτελέσει και το πρώτο crash test για το ύψος των νέων κόκκινων δανείων που θα αφήσει πίσω της η πανδημία και των πρόσθετων προβλέψεων που θα απαιτήσει ο επόπτης.
Να σημειωθεί ότι τα μορατόριουμ δόθηκαν σε συνεπείς οφειλέτες, δηλαδή σε όσους εξυπηρετούσαν κανονικά το δάνειό τους έως το Φεβρουάριο του 2020. Για τα νοικοκυριά δόθηκε αναστολή πληρωμής στις δόσεις των στεγαστικών και καταναλωτικών τους δανείων, ενώ στις επιχειρήσεις δόθηκε απαλλαγή καταβολής του κεφαλαίου με υποχρέωση πληρωμής μόνο τόκων.
Οι τράπεζες με από απόφαση της Ευρωπαϊκής Αρχής Τραπεζών έχουν τη δυνατότητα έως και τις 31 Μαρτίου να εντάξουν νέα δάνεια σε καθεστώς αναστολής καταβολής της μηνιαίας δόσης. Τα δάνεια αυτά ανάλογα με το πότε θα ενταχθούν στο μέτρο θα λάβουν έως και 9 μήνες περίοδο χάριτος.
Έτσι επιχειρήσεις και ιδιώτες με ενήμερες οφειλές την 30ή Σεπτεμβρίου 2020 που δεν είχαν ενταχθεί έως τώρα σε πρόγραμμα αναστολής καταβολής δόσεων κεφαλαίου ή και τοκοχρεωλυτικών δόσεων, θα μπορούν, εάν αποδεδειγμένα πλήττονται από την κρίση, να αιτηθούν την ένταξη τους σε σχετικό πρόγραμμα μέχρι την 31 Μαρτίου 2021 και για μέγιστη διάρκεια έως 9 μήνες από την ημερομηνία ένταξης.
Αντίστοιχα επιχειρήσεις και ιδιώτες που έχουν πληγεί από την παρούσα κρίση και έχουν ήδη ενταχθεί σε πρόγραμμα αναστολής καταβολής δόσεων κεφαλαίου ή και τοκοχρεωλυτικών δόσεων, μπορούν να αιτηθούν μέχρι την 31η Μαρτίου 2021 την παράταση του προγράμματος αναστολής δόσεων, υπό την προϋπόθεση ότι η συνολική παραμονή τους στο πρόγραμμα δεν υπερβαίνει τους 9 μήνες.
Ένα σημαντικό μέρος των οφειλετών που είχαν στεγαστικό δάνειο και έχουν πάρει αναστολή, έχουν κάνει αίτηση για την ένταξή τους στο πρόγραμμα Γέφυρα του υπουργείου Οικονομικών. Πρόκειται για 160.000 οφειλέτες, οι οποίοι προκειμένου να αρχίσουν να λαμβάνουν την κρατική επιδότηση, θα πρέπει να διακόψουν την αναστολή και να αρχίσουν να αποπληρώνουν το τμήμα της δόσης που τους αναλογεί. Η επιδότηση με βάση την πρόσφατη ρύθμιση του υπουργείου Οικονομικών θα καταβάλλεται για 9 μήνες με ανώτερη διάρκεια έως τα τέλη του χρόνου.
