ΚΩΣΤΑΣ ΚΑΤΙΚΟΣ
Σύγχυση σε χιλιάδες ασφαλισμένους δημιουργούν οι αλλαγές που έρχονται από 1ης/1/2022 στα όρια ηλικίας συνταξιοδότησης και παρότι ο Νόμος 4336/2015, όπως και οι μετέπειτα εγκύκλιοι περιγράφουν τι θα συμβεί, εντούτοις κάποιες υπηρεσίες Ταμείων έχουν προβεί αυθαίρετα σε… προφορικές ερμηνείες του νόμου και των εγκυκλίων και μεταβάλλουν επί τα χείρω τις προϋποθέσεις των ορίων συνταξιοδότησης χωρίς να υπάρχει καμία νομιμοποιητική βάση για τους ισχυρισμούς τους.
Η αλήθεια για τα όρια ηλικίας -μέχρι στιγμής- είναι αυτή που περιγράφουν οι οδηγίες που έχουν εκδοθεί για την εφαρμογή των μεταβατικών προϋποθέσεων συνταξιοδότησης που έχουν ισχύ από 19/8/2015 έως και 31/12/2021 και από 1ης/1/2022.
Με βάση τις οδηγίες αυτές:
- Οι ασφαλισμένοι πριν από το 1993 (παλαιοί ασφαλισμένοι) γλιτώνουν τα όρια ηλικίας που οδηγούν στα 67 εφόσον έχουν τις προϋποθέσεις κατοχύρωσης του προγενέστερου του Νόμου 4336/2015 ορίου ηλικίας μέχρι το 2012 ή μέχρι τις 31/12/2021 ανάλογα με το Ταμείο. Αυτό σημαίνει ότι στο ΙΚΑ για παράδειγμα μια γυναίκα που είχε το 2011 ανήλικο παιδί και συμπλήρωσε 5.500 ημέρες ασφάλισης (και με εξαγορά) έχει κατοχυρώσει ως ηλικία συνταξιοδότησης το 52ο έτος για μειωμένη σύνταξη και το 57ο έτος για πλήρη. Αν είχε πιάσει μία από τις δύο μέχρι 18/9/2015 (π.χ. τα 52 έτη), είχε και θεμελιωμένο δικαίωμα για να πάρει μειωμένη σύνταξη, δηλαδή μπορεί να αποχωρήσει οποτεδήποτε το θελήσει. Αν είχε πιάσει τα 57 έτη μέχρι 18/9/2015, τότε έχει θεμελιωμένο δικαίωμα και για πλήρη σύνταξη και αποχωρεί οποτεδήποτε. Αν όμως πιάνει τα 52 από 19/8/2015 και μετά που τα όρια άλλαξαν με το Νόμο 4336, τότε θα συνταξιοδοτηθεί για μειωμένη με το νέο όριο ηλικίας που αντιστοιχεί στην ηλικία των 52 ετών. Αν λοιπόν είχε κλείσει τα 52 τον Δεκέμβριο του 2015, η νέα ηλικία συνταξιοδότησης για μειωμένη είναι 55 ετών. Αν κλείνει τα 57 (που θα έπαιρνε πλήρη σύνταξη) το 2020, το νέο όριο για πλήρη σύνταξη είναι τα 64,6 έτη. Η παρερμηνεία των υπηρεσιών (όχι όλων) είναι ότι επειδή η ασφαλισμένη του παραδείγματος θα πιάσει τα 64,6 έτη μετά το 2022, σημαίνει ότι θα πάρει πλήρη σύνταξη στα 67! Αυτό είναι λάθος. Η ασφαλισμένη θα αποχωρήσει λοιπόν στα 64,6 γιατί έχει κατοχυρώσει το δικαίωμα πριν από το 2022. Αν δεν είχε κατοχυρωμένο δικαίωμα με βάση τις προϋποθέσεις ανήλικου παιδιού, τότε θα έπαιρνε πλήρη σύνταξη στα 67. Η κατοχύρωση σημαίνει ότι κλειδώνει την ηλικία συνταξιοδότησης πριν από τις αλλαγές του 2022 και δεν επηρεάζεται από τα 67 ακόμη και αν συμπληρώσει την ηλικία συνταξιοδότησης μετά το 2022.
- Οι ασφαλισμένοι πριν από το 1983 σε πρώην ειδικά ταμεία (ΔΕΚΟ, τραπεζών, Τύπου) που είχαν δικαίωμα συνταξιοδότησης με 35ετία ανεξαρτήτως ορίου ηλικίας, κατοχυρώνουν από 19/8/2015 και μετά την ηλικία συνταξιοδότησης που ισχύει για το 58ο έτος κατά τη χρονιά που συμπληρώνουν την 35ετία. Αυτό σημαίνει ότι ένας ασφαλισμένος στο ΕΤΑΠ-ΜΜΕ (ΤΣΠΕΑΘ) ή στο πρώην ταμείο της ΑΤΕ, της ΔΕΗ του ΟΤΕ κ.λπ., ο οποίος έχει την 35ετία μέχρι 18/8/2015, μπορεί να αποχωρήσει με πλήρη σύνταξη οποτεδήποτε. Αν όμως η 35ετία συμπληρωθεί το 2020, τότε κατοχυρώνει την ηλικία συνταξιοδότησης που ισχύει για το 58ο έτος το 2020, ανεξάρτητα από την ηλικία που έχει ο ίδιος ο ασφαλισμένος στην 35ετία. Αν για παράδειγμα ο ασφαλισμένος είναι 56 ετών και έχει 35ετία το 2020, θα συνταξιοδοτηθεί με το όρο ηλικίας που ισχύει για το 58ο έτος που για το 2020 είναι το 61ο. ΠΡΟΣΟΧΗ: Η ηλικία των 61 θα συμπληρωθεί μετά το 2022 αλλά δεν επηρεάζεται ο ασφαλισμένος γιατί αυτή την ηλικία την κατοχύρωσε με την 35ετία που συμπλήρωσε πριν από το 2022. Αν όμως η 35ετία συμπληρωθεί μετά το 2022, τότε επηρεάζεται από τις αλλαγές και θα συνταξιοδοτηθεί είτε στα 67 είτε στα 62 με πλήρη σύνταξη, εφόσον όμως συμπληρώσει 40 χρόνια ασφάλισης.
- Στο Δημόσιο οι προϋποθέσεις είναι πιο «σφιχτές», καθώς για σύνταξη με 35ετία (36ετία ή 37ετία) οι υπάλληλοι θα πρέπει να έχουν συμπληρώσει και την παλιά ηλικία συνταξιοδότησης και τα έτη ώστε να πάρουν το νέο όριο ηλικίας. Για παράδειγμα, υπάλληλος με 25ετία το 2010 και 35ετία το 2020, θα συνταξιοδοτηθεί στα 61 εφόσον το 2020 πέραν της 35ετίας έχει κλείσει και το 58ο έτος. Αν όμως έχει μόνο την 35ετία και κλείνει τα 58 μετά το 2022, τότε θα συνταξιοδοτηθεί στα 62 και θα πρέπει να έχει 40 έτη.
Οι οδηγίες για την 35ετία
Οι διατάξεις για την 35ετία των ειδικών ταμείων αναφέρονται στις δύο βασικές εγκυκλίους που έχει εκδώσει το υπουργείο Εργασίας με ημερομηνία 21/12/2015 και μέχρι σήμερα δεν έχουν εκδοθεί νεότερες που να τις ανατρέπουν, πόσω μάλλον να τις ακυρώνουν.
Παρά ταύτα και όπως έχει πληροφορηθεί το ένθετο «Ασφάλιση και Συντάξεις» από επώνυμες μαρτυρίες ασφαλισμένων, σε ορισμένες υπηρεσίες των πρώην ταμείων ΤΣΠΕΑΘ και ΤΣΠ-ΑΤΕ (ενδεχομένως και σε άλλες) γίνεται «προφορική ερμηνεία» των διατάξεων και κάποιοι υπάλληλοι λένε σε ασφαλισμένους ότι δεν ισχύει η κατοχύρωση ορίου ηλικίας και ότι αν έχουν 35ετία πριν από το 2022, αλλά συμπληρώνουν το όριο ηλικίας μετά το 2022, θα συνταξιοδοτηθούν στα 62 με 40 έτη ασφάλισης! Τέτοιες ερμηνείες είναι στο γόνατο γιατί δεν προκύπτουν από τις εγκυκλίους που έβγαλαν οι αρμόδιοι για τα συνταξιοδοτικά υπάλληλοι του υπουργείου Εργασίας.
Προς επίρρωση, δε, των άστοχων ερμηνειών υπάρχει και ένα νεότερο έγγραφο οδηγιών που έβγαλε η Γενική Διεύθυνση Συντάξεων του ΕΦΚΑ τον Απρίλιο του 2019, που λέει ότι ισχύουν χωρίς καμία αλλαγή οι κατοχυρώσεις των ορίων ηλικίας και μετά το 2022, γιατί δεν έχουν μεταβληθεί οι προϋποθέσεις των παλαιότερων εγκυκλίων.
Για του λόγου το αληθές ιδού δύο από τα παραδείγματα που περιγράφουν οι εγκύκλιοι για τα όρια ηλικίας των ασφαλισμένων στα πρώην ειδικά ταμεία.
- Εγκύκλιος Α.Π. Φ80000/οικ.59824/1962 της 21/12/2015 για τα όρια ηλικίας των παλαιών ασφαλισμένων στα πρώην ειδικά ταμεία ΤΑΠ-ΔΕΗ, ΤΑΠ-ΟΤΕ, ΤΣΠ-ΗΣΑΠ, ΤΣΠ-ΕΤΕ, ΤΣΠ-ΤΕ, ΤΣΠ-ΑΤΕ, ΤΑΠ-ΙΛΤ, ΤΑΠ-ΕΤΒΑ, ΤΑΠΑΕ-ΕΘΝΙΚΗ, ΤΣΕΑΠΓΣΟ και Τράπεζας της Ελλάδος: Ανδρας, ασφαλισμένος στο ΤΑΠ-ΟΤΕ πριν από το 1983, ο οποίος το 2015 είναι 56 ετών και έχει 33 έτη ασφάλισης, θα θεμελίωνε δικαίωμα συνταξιοδότησης (με πλήρη σύνταξη), ανεξάρτητα από την ηλικία του με τη συμπλήρωση 35 ετών ασφάλισης. Εάν συμπληρώσει 35 έτη ασφάλισης το 2017 θεμελιώνει δικαίωμα συνταξιοδότησης με τη συμπλήρωση ηλικίας 59 ετών και 6 μηνών (όπως προκύπτει από τη στήλη του έτους 2017 -οπότε και συμπληρώνει το χρόνο ασφάλισης των 35 ετών- και τη γραμμή ηλικίας 58 του πίνακα 1 του Νόμου 4336/2015).
- Εγκύκλιος Α.Π. Φ80000/οικ. 59819/1961 της 21/12/2015 για τα όρια ηλικίας συνταξιοδότησης των ασφαλισμένων του ΕΤΑΠ-ΜΜΕ (ΤΣΠΕΑΘ, ΤΑΙΣΥΤ, ΤΣΕΥΠΑ. ΤΣΕΥΠΘ, ΤΑΤΤΑΘ): Ασφαλισμένος/η που έχει συμπληρώσει 35 έτη ασφάλισης, μέχρι τη 18η.8.2015, έχει θεμελιωμένο δικαίωμα το οποίο μπορεί να ασκηθεί οποτεδήποτε. Ασφαλισμένος/η που συμπληρώνει τα 35 έτη ασφάλισης το έτος 2016 δικαιούται σύνταξη στην ηλικία των 59 ετών (σύμφωνα με τη γραμμή ηλικίας 58 της στήλης του έτους 2016 του πίνακα 1).
Τα παραδείγματα ισχύουν για όλους όσοι συμπληρώνουν 35ετία ως τις 31/12/2021 και οι οποίοι κατοχυρώνουν ηλικίες συνταξιοδότησης κάτω από τα 62, ακόμη και αν τις συμπληρώνουν μετά το 2022 που οι προϋποθέσεις συνταξιοδότησης είναι το 62ο έτος με 40 χρόνια ασφάλισης ή το 67ο έτος αν δεν υπάρχει 40ετία.
Τα όρια ηλικίας για πλήρη σύνταξη από το Δημόσιο
| Με 37 έτη (από 1ης/1/1983 στο Δημόσιο και 25ετία ως το 2010) | |
| Πότε συμπληρώνονται 37 έτη | Ηλικία συνταξιοδότησης |
| Το 2018 | 58,6 |
| Το 2019 | 59,5 |
| Το 2020 | 60,3 |
| Το 2021 | 61,2 |
| Από 2022 | 62 με 40 χρόνια |
| Με 35 έτη (τα 25 ως το 2010) και με 36 έτη ( τα 25 το 2011) | |
| 35 ή 36 έτη και ηλικία 58 | Ηλικία συνταξιοδότησης |
| Το 2018 | 60 |
| Το 2019 | 60,6 |
| Το 2020 | 61 |
| Το 2021 | 61,6 |
| Από 2022 | 62 |
Τα όρια ηλικίας συνταξιοδότησης από το ΙΚΑ
- Πλήρης σύνταξη μητέρων (έναρξη ασφάλισης μέχρι 31/12/1992).
| Με 5.500 ημέρες ως το 2010 και ανήλικο τέκνο | |
| Ηλικία 55 | Ηλικία συνταξιοδότησης |
| το 2016 | 58 |
| το 2017 | 59,6 |
| το 2018 | 61 |
| το 2019 | 62,6 |
| το 2020 | 64 |
| το 2021 | 65,6 |
| το 2022 | 67 |
| Με 5.500 ημέρες το 2011 και ανήλικο τέκνο | |
| Ηλικία 57 | Ηλικία συνταξιοδότησης |
| το 2016 | 59,6 |
| το 2017 | 60,9 |
| το 2018 | 62 |
| το 2019 | 63,3 |
| το 2020 | 64,6 |
| το 2021 | 65,9 |
| το 2022 | 67 |
- Μειωμένη σύνταξη μητέρων
| 5.500 ένσημα και ανήλικο το 2010, ή το 2011 | |
| Ηλικία 50, ή 52 | Ηλικία συνταξιοδότησης |
| το 2016 | 56,9 |
| το 2017 | 58,5 |
| το 2018 | 60,2 |
| το 2019 | 61,10 |
| από 1/1/2020 | 62 |
Σύνταξη με 35ετία από Ταμεία ΔΕΚΟ, Τύπου, τραπεζών με «ένσημα» πριν από το 1983
| Με 35 έτη (*) | Ηλικία συνταξιοδότησης |
| έως 18/8/2015 | Χωρίς όριο ηλικίας |
| Από 19/8 έως 31/8/2015 | 58,6 |
| το 2016 | 59 |
| το 2017 | 59,6 |
| το 2018 | 60 |
| το 2019 | 60,6 |
| το 2020 | 61 |
| το 2021 | 61,6 |
| το 2022 | 62 |
(*) Για την 35ετία αναγνωρίζεται στα 58 η εξαγορά στρατιωτικής θητείας και διάστημα ανεργίας εντός της τελευταίας 10ετίας
