Το 2020 ήταν η χρονιά εκτόξευσης των εταιριών τεχνολογίας με τις ειδικές καταστάσεις που έφερε η πανδημία, αλλά η γιγάντωση αυτή μπορεί να εξελιχθεί σε μπούμερανγκ, καθώς οι κυβερνήσεις τις βάζουν στο… κανονιστικό τους στόχαστρο
Θα ήταν το 2020 μια τόσο ακραία κερδοφόρα χρονιά για τους τεχνολογικούς κολοσσούς και για τις ανερχόμενες δυνάμεις της τεχνολογίας αν δεν ερχόταν η πανδημία; Το ερώτημα θα παραμείνει ρητορικό, καθώς η άνοδος στην κερδοφορία των Big-5 είχε ξεκινήσει ήδη από την αρχή της χρονιάς, ενώ η κάλυψη των ειδικών αναγκών της πανδημίας και της καραντίνας εκτόξευσε τους ανερχόμενους του χώρου.
Η χρονιά που έπληξε επιχειρηματικά και έφερε ντόμινο λουκέτων σε εκατοντάδες επιχειρήσεις, ήταν η χρονιά που οι 5 κολοσσοί της τεχνολογίας (Google, Amazon, Facebook, Apple, Microsoft – γνωστοί και ως GAFAM) κατέγραψαν κοσμοϊστορικά κέρδη, ανεβάζοντας τις μετοχές τους στα ύψη. Το αποτέλεσμα είναι ότι πλέον αισθάνονται δυνατότεροι από ποτέ, αλλά ταυτόχρονα βρίσκονται στο στόχαστρο ρυθμιστικών αρχών και στις δύο πλευρές του Ατλαντικού.
Το 2020 θα μείνει στην ιστορία ως η χρονιά που οι περισσότεροι από εμάς χρησιμοποίησαν τις μηχανές αναζήτησης της Google (που κατέχει το 93% της αγοράς των search engines), έκαναν βιντεοκλήσεις μέσω Zoom και Skype, χρησιμοποίησαν την Amazon για τα ψώνια τους και παρακολούθησαν ταινίες και σειρές του Netflix σε non-stop μαραθωνίους. Θα ήταν παράλογο οι μετοχές αυτών των εταιριών να μην γνωρίσουν αλματώδη άνοδο.
Μαζί με τις αμερικανικές εταιρίες, άνοδο γνώρισαν και οι αντίστοιχες εταιρίες της ανερχόμενης Κίνας. Οι Baidu, Alibaba, Tencent και Xiaomi (γνωστές και ως ΒΑΤΧ) είδαν τις μετοχές τους στα ύψη, αν και το μερίδιό τους στην αγορά παρέμεινε αναλλοίωτο – όπως, άλλωστε και το αντίστοιχο των GAFAM. Απόδειξη ότι κοσμοϊστορικές αλλαγές αγοραστικής συμπεριφοράς, όπως αυτές που επέβαλε η πανδημία, δεν αυξάνουν τα μερίδια αγοράς των εταιριών εξίσου γεωμετρικά με την αξία των μετοχών.
Μεγάλη συνεισφορά στο αυξητικό ράλι των τεχνολογικών μετοχών, ειδικά στην Αμερική, είχε η στροφή των επενδυτών από τις λιγότερο ασφαλείς μετοχές στον ταξιδιωτικό τομέα, στην ενέργεια και στο λιανεμπόριο, σε αυτές της τεχνολογίας. Γεγονός που καθιστά το 2021 λιγότερο ασφαλές για αυτές, καθώς πιθανή ανάκαμψη της παραδοσιακής οικονομίας μετά την ύφεση της πανδημίας με τον ευρύ εμβολιασμό, ενδέχεται να επαναφέρει τις τιμές των τεχνολογικών μετοχών σε πιο φυσιολογικά επίπεδα.
Υπαρξιακή απειλή το κανονιστικό πλαίσιο
Η μεγαλύτερη απειλή, όμως για τους Big-5, είναι μάλλον υπαρξιακή. Μετά από δεκαετίες επιτυχούς αποφυγής των κανονιστικών ρυθμίσεων που πολιτικοί και οργανώσεις διαφάνειας συμφωνούσαν απαραίτητες, την τελευταία τριετία οι τεχνολογικοί κολοσσοί βρίσκονται στο στόχαστρο κυβερνήσεων και θεσμών σε όλο τον κόσμο, που θεωρούν ότι η γιγάντωση και οι μονοπωλιακές πρακτικές τους καταστρέφουν τον ανταγωνισμό και βλάπτουν τους καταναλωτές.
Προσθέστε σε αυτή την… «κανονιστική» πίεση και την αγανάκτηση πολιτικών κομμάτων και οργανώσεων για τις πολιτικές ελευθερίες στην Αμερική που κατηγορούν μέσα κοινωνικής δικτύωσης όπως το Facebook και το Twitter για ανεξέλεγκτη διασπορά ψευδών ειδήσεων και αθέμιτο επηρεασμό ψηφοφόρων σε περιόδους εκλογών και έχετε ένα εκρηκτικό μείγμα που ενδέχεται να οδηγήσει εντός 2021 τις αρχές σε φουλ επίθεση εναντίον των τεχνολογικών κολοσσών.
Η Ευρωπαϊκή Ένωση σκέφτεται να επιβάλει νέους κανόνες που θα απαγορεύουν σε εταιρίες να χρησιμοποιούν τις πλατφόρμες τους για να προωθούν τα δικά τους προϊόντα. Αν μια τέτοιου είδους νομοθεσία περάσει (και ήδη φαίνεται να έχει την ευρεία πολιτική υποστήριξη), μπορεί να απειλήσει τα κέρδη εταιριών όπως η Amazon, που προωθεί προϊόντα με τη δική της ετικέτα, η Apple, που προωθεί τις μουσικές τις υπηρεσίες και η Google, που δίνει προτεραιότητα στα δικά της προϊόντα μέσω της μηχανής αναζήτησής της. Αν μια αντίστοιχη νομοθεσία περάσει από τα όργανα της ΕΕ, το Αμερικανικό Κογκρέσο δεν θα αργήσει να μπει στο χορό των κανονιστικών ρυθμίσεων.
Κατά μία περίεργη λογική, το γεγονός ότι το 2020 ήταν τόσο επιτυχημένη χρονιά για τους τεχνολογικούς κολοσσούς, μπορεί να αποδειχθεί μπούμερανγκ. Όχι μόνο τους βάζει στο στόχαστρο των κυβερνήσεων που γνωρίζουν πλέον ξεκάθαρα τη δυναμική τους και τους κινδύνους που αυτή κρύβει, αλλά προκαλεί και τεράστιες προσδοκίες στους επενδυτές – προσδοκίες στις οποίες πολύ δύσκολα θα καταφέρουν να ανταποκριθούν στη διάρκεια της χρονιάς.
