Προς διπλή ύφεση οδεύει η οικονομία της Ευρωζώνης, καθώς τους πρώτους μήνες του νέου έτους αναμένεται να συρρικνωθεί και πάλι εξαιτίας των αλλεπάλληλων lockdowns που υπαγορεύει το δεύτερο κύμα της πανδημίας. Στην εκτίμηση αυτή καταλήγουν τραπεζικοί κολοσσοί όπως οι JPMorgan Chase & Co. και UBS που αναθεωρούν επί τα χείρω τις προβλέψεις τους για την Ευρωζώνη, προσαρμόζοντάς τες στις επιπτώσεις από τα νέα περιοριστικά μέτρα. Οπως επισημαίνουν, σε πολλές περιοχές τα περιοριστικά μέτρα είναι πολύ σκληρότερα σε σύγκριση με εκείνα κατά την πρώτη φάση της πανδημίας.
Στην προς τα κάτω αναθεώρηση των εκτιμήσεών τους συνηγόρησε, άλλωστε, και η γνωστή πλέον ως βρετανική μετάλλαξη του κορωνοϊού που επεκτείνεται στη Γηραιά Ηπειρο και υπαγορεύει νέα lockdowns.
Οπως επισημαίνει σχετικό ρεπορτάζ του Bloomberg, αν σε όλα αυτά προστεθούν και οι καθυστερήσεις στη διαδικασία των εμβολιασμών αλλά και οι ρωγμές στις εμπορικές συναλλαγές εξαιτίας του Brexit, διαμορφώνεται πλήρως το τοπίο για ένα δεύτερο συναπτό τρίμηνο συρρίκνωσης του ΑΕΠ της ευρύτερης περιοχής. Διαγράφεται εν ολίγοις η προοπτική μιας κατάστασης παρόμοιας με την ύφεση στις αρχές του περασμένου έτους αλλά και ακόμη χειρότερης, που θα εντείνει τις πιέσεις στις υπερχρεωμένες κυβερνήσεις.
Το Bloomberg υπογραμμίζει, άλλωστε, πως τα στοιχεία εντείνουν τις πιέσεις και προς την ΕΚΤ, καλώντας την να αποφασίσει περαιτέρω στήριξη στην Ευρωζώνη ενόψει της συνεδρίασής της αυτήν την εβδομάδα.
Δείκτες σχετικοί με τη βιομηχανική παραγωγή και την παραγωγή οικοδομικών υλικών και χάλυβα καταδεικνύουν πως η οικονομική δραστηριότητα στην Ευρωζώνη κορυφώθηκε την πρώτη εβδομάδα του νέου έτους, όταν πολλοί εργαζόμενοι επέστρεψαν στην εργασία τους. Παραμένει, ωστόσο, σε σαφώς χαμηλότερα επίπεδα συγκρινόμενη με την αντίστοιχη περίοδο του περασμένου έτους. Μιλώντας στο Bloomberg, η Καταρίνα Ετερμελ, κορυφαία οικονομολόγος της Allianz SE, τόνισε πως σίγουρα «δεν βοηθούν» ούτε τα περιοριστικά μέτρα και η αναστολή στην οικονομική δραστηριότητα ούτε οι καθυστερήσεις στη διαδικασία των εμβολιασμών.
Οι οικονομολόγοι του Bloomberg προβλέπουν, άλλωστε, πως η οικονομία της Ευρωζώνης θα συρρικνωθεί κατά περίπου 4% τους πρώτους τρεις μήνες του 2021. Βασίζουν την πρόβλεψή τους αυτή σε «απαισιόδοξες» υποθέσεις σχετικά με το πόσο ενδέχεται να διαρκέσουν αυτή τη φορά τα περιοριστικά μέτρα. Σημειωτέον ότι η προηγούμενη πρόβλεψή τους μιλούσε για ανάπτυξη 1,3%.
Ειδικότερα, η JPMorgan υπολογίζει πως η οικονομία της Ευρωζώνης συρρικνώθηκε κατά 9% το τέταρτο τρίμηνο του περασμένου έτους και προβλέπει πως το πρώτο τρίμηνο του 2021 θα συρρικνωθεί κατά 1%. Η παλαιότερη εκτίμησή της μιλούσε για ανάπτυξη 2% μέσα στο πρώτο τρίμηνο. Παράλληλα, η UBS εκτιμά πως το πρώτο τρίμηνο το ΑΕΠ της Ευρωζώνης θα μειωθεί κατά 0,4%, ενώ η προηγούμενη εκτίμησή της μιλούσε για ανάπτυξη 2,4%. Λιγότερο απαισιόδοξη η Goldman Sachs που εκτιμά πως θα σημειωθεί ελαφρά συρρίκνωση, αλλά βλέπει εκτεταμένη αβεβαιότητα και «κινδύνους που θα εντείνονται και θα απειλούν να οδηγήσουν την οικονομία σε μεγαλύτερη υποχώρηση».
Πέραν όλων αυτών υπάρχει και ο αποσταθεροποιητικός παράγοντας του Brexit, με τον όμιλο ING Groep NV να προβλέπει πως σε συνδυασμό με τα περιοριστικά μέτρα κατά της πανδημίας θα καταγραφεί νέα μείωση των εξαγωγών. Είχε σημειωθεί σημαντική ανάκαμψή τους στα τέλη του έτους, καθώς οι εταιρείες της Ευρωζώνης έσπευδαν να προμηθευτούν όσο περισσότερα προϊόντα μπορούσαν από τη Βρετανία, φοβούμενες την αποτυχία των συνομιλιών για τη σύναψη εμπορικής συμφωνίας. Η ολλανδική τράπεζα προβλέπει έτσι «στην καλύτερη περίπτωση» μηδενική ανάπτυξη το πρώτο τρίμηνο και προεξοφλεί πως η οικονομία δεν θα επιστρέψει στα προ της πανδημίας επίπεδα πριν από το 2023. Σχολιάζοντας σε σχετική έκθεσή της ο γενικός οικονομικός διευθυντής της ολλανδικής τράπεζας, Πέτερ Βάντεν Χούτε, τονίζει πως «το 2021 άρχισε σε κακές βάσεις», ενώ επισημαίνει πως «η αρχή της εμβολιαστικής διαδικασίας υπήρξε αργή και σε ορισμένες περιπτώσεις χαοτική».
Οι αποκλίσεις, πάντως, ανάμεσα στις χώρες της Ευρωζώνης είναι σημαντικές. Η Γερμανία παρουσιάζει καλύτερη εικόνα, καθώς η οικονομία της εξαρτάται σε σημαντικό βαθμό από τον μεταποιητικό τομέα και οι βιομηχανίες της εξακολούθησαν να λειτουργούν ακόμη και όταν η κυβέρνηση έδωσε εντολή να ανασταλεί το εμπόριο των μη απαραίτητων ειδών και να διακοπεί η λειτουργία των ξενοδοχείων. Οικονομολόγοι του Bloomberg πιθανολογούν πως ίσως η γερμανική οικονομία να σημείωσε και κάποια ανάπτυξη το τέταρτο τρίμηνο του περασμένου έτους.
Οι περισσότεροι οικονομολόγοι εκτιμούν τώρα πως το δεύτερο τρίμηνο του έτους θα είναι εκείνο που θα φέρει την ανάκαμψη μετά ένα ολόκληρο έτος δυσπραγίας. Ενδέχεται, μάλιστα, η ανάκαμψη να είναι ραγδαία, τουλάχιστον στην αρχή, όταν θα αποσυρθούν τα περιοριστικά μέτρα και θα μειωθούν τα κρούσματα, δεδομένου ότι θα έχει εμβολιαστεί σημαντική μερίδα του πληθυσμού των ευρωπαϊκών χωρών. Το δεύτερο εξάμηνο του έτους, άλλωστε, οι ευρωπαϊκές οικονομίες θα δεχθούν ισχυρή τόνωση από τα κεφάλαια ύψους 1,8 τρισ. ευρώ του Ταμείου Ανάκαμψης.
