Του Προκόπη Χατζηνικολάου
Τεράστιες απώλειες εσόδων από τον ΦΠΑ εξαιτίας της φοροδιαφυγής αλλά και της πανδημίας καταγράφουν τα στοιχεία της Κομισιόν. Ωστόσο, τα στοιχεία αποτελούν εκτιμήσεις για το 2020, ένα έτος ιδιαίτερα δύσκολο καθώς η πανδημία ανέτρεψε τα πάντα στην οικονομία αλλά και γενικότερα στη ζωή μας. Από τα 6,5 δισ. ευρώ απωλειών το 2018, το 2019 αυξήθηκαν ο απώλειες στα 7 δισ. ευρώ για να εκτιναχθούν το 2020 στα 8,28 δισ. ευρώ. Συγκεκριμένα, η Κομισιόν υποστηρίζει ότι το 2020 οι δυνητικές απώλειες του ΦΠΑ θα ανέλθουν στο 36,9% των προσδοκώμενων εσόδων. Είναι η πρώτη φορά που το έργο των αναλυτών είναι ιδιαίτερα δύσκολο δεδομένου ότι είναι δύσκολο με κλειστή την οικονομία να προβλεφθούν τα προσδοκώμενα έσοδα, ποια από αυτά αποτελούν προϊόν φοροδιαφυγής και ποια εντάσσονται στην πανδημία.
Όπως προκύπτει από τα στοιχεία η Ρουμανία καταγράφει τα υψηλότερα ποσοστά απωλειών με την Ελλάδα να ακολουθεί από κοντά. Ωστόσο, το εντυπωσιακό στοιχείο είναι ότι σε όλες τις χώρες της Ε.Ε. καταγράφεται αύξηση των απωλειών ΦΠΑ το 2020 σε σύγκριση με το 2019 γεγονός το οποίο μπορεί ξεκάθαρα να αποδοθεί στην πανδημική κρίση. Η Ελλάδα, μαζί με τη Δανία και την Εσθονία καταγράφουν τις μεγαλύτερες απώλειες (αύξηση απωλειών κατά 5,5 μονάδες), ενώ ακολουθούν από πολύ κοντά οι περισσότερες χώρες της Ε.Ε.
Οι απώλειες εσόδων από ΦΠΑ όπως προαναφέρθηκε ανέρχονται στο 36,9% των προσδοκώμενων εσόδων ποσοστό το οποίο είναι το υψηλότερο από το 2000 που υπάρχουν στοιχεία. Μάλιστα το μνημονιακό έτος 2011, οι απώλειες ΦΠΑ είχαν φθάσει το 34,7% ποσοστό το οποίο αποτελεί τη δεύτερη χειρότερη επίδοση και το 2017 στο 33,1%.
Από παλαιότερα στοιχεία του υπουργείου Οικονομικών προκύπτει πως οι αξίες που θα έπρεπε να φορολογούνται σήμερα ανέρχονται στο ποσό των 130 δισ. ευρώ. Από το ποσό αυτό, τα 60 δισ. ευρώ εντάσσονται στον κανονικό συντελεστή ΦΠΑ, άλλα 55 δισ. ευρώ στο 13%, 10 δισ. ευρώ στον υπερμειωμένο συντελεστή και τα υπόλοιπα σε διάφορες άλλες κατηγορίες. Ωστόσο, σήμερα οι αξίες που φορολογούνται, ή διαφορετικά η βάση πάνω στην οποία επιβάλλεται ο ΦΠΑ, διαμορφώνονται στα 75 δισ. ευρώ. Δηλαδή για προϊόντα και υπηρεσίες ύψους 55 δισ. ευρώ δεν εκδίδονται φορολογικά στοιχεία, γεγονός που οδηγεί σε μεγάλες απώλειες εσόδων.
Η έκθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για το λεγόμενο “κενό ΦΠΑ” (VAT GAP), δηλαδή τη διαφορά μεταξύ των προσδοκώμενων και των πραγματικών εσόδων από τον ΦΠΑ, αποτυπώνει ότι η απώλεια εσόδων ενώ είχε οριακά βελτιωθεί τα τελευταία χρόνια η πανδημία εκτίναξε τις απώλειες. Με βάση τα στοιχεία του υπουργείου Οικονομικών το 2020 θα καταγραφεί πτώση των εισπράξεων του ΦΠΑ συνεπεία της υγειονομικής κρίσης και συγκεκριμένα 3,2 δισ. ευρώ. Πάντως ένας από τους λόγους που τα τελευταία χρόνια οι θεσμοί επέμεναν να αυξηθεί η απαλλαγή από το καθεστώς ΦΠΑ των επιχειρήσεων με ακαθάριστα έσοδα έως 25.000 ευρώ (από 10.000 ευρώ που είναι σήμερα) είναι το τεράστιο μέγεθος της φοροδιαφυγής που καταγράφεται. Υποστηρίζουν ότι με αυτόν τον τρόπο θα μειωθεί το διοικητικό κόστος που προκύπτει τόσο για τη φορολογική διοίκηση όσο και για τις μικρές επιχειρήσεις όσον αφορά τη συμμόρφωση των τελευταίων και την εκπλήρωση των υποχρεώσεών τους με το κανονικό καθεστώς ΦΠΑ. Επίσης, με την αύξηση του ποσού της απαλλαγής ευνοείται, συγκριτικά με τις μεγαλύτερες επιχειρήσεις, η ανταγωνιστικότητα των μικρών επιχειρήσεων, καθώς δεν υποχρεούνται να επιβάλλουν ΦΠΑ στις παραδόσεις αγαθών και στις παροχές υπηρεσιών που πραγματοποιούν.
