Της Ελευθερίας Κούρταλη
Οι κυβερνητικές παρεμβάσεις για τη στήριξη των οικονομιών εν μέσω της πανδημίας, μείωσαν τεχνητά το ποσοστό των πτωχεύσεων των εταιρειών της ευρωζώνης. Όμως, όπως εκτιμά η Oxford Economics, καθώς οι κανόνες αφερεγγυότητας θα επανενεργοποιηθούν κατά πάσα πιθανότητα κατά τη διάρκεια του α’ εξαμήνου του 2021, είναι πολύ πιθανό να δούμε ένα κύμα πτωχεύσεων να αρχίσει να ξετυλίγεται στην περιοχή. Αυτό θα επιβαρύνει την αγορά εργασίας, την εμπιστοσύνη και τον τραπεζικό κλάδο. Ωστόσο, δεδομένης της ισχυρής δημοσιονομικής στήριξης, της αναμενόμενης οικονομικής ανάκαμψης και του χαμηλού επιπέδου της “έντασης κεφαλαίου” των κλάδων που επλήγησαν περισσότερο, ο οίκος δεν βλέπει άμεσο κίνδυνο “ζομποποίησης” του επιχειρηματικού τομέα στην περιοχή.
Όπως σημειώνει η Oxford Economics, οι πτωχεύσεις αυξήθηκαν ελαφρά στο τρίτο τρίμηνο του 2020 στην ευρωζώνη συνολικά, αλλά το επίπεδό τους παραμένει τεχνητά υποτονικό. Παρ’ όλο που αυτό μπορεί να αποτελέσει εμπόδιο στην πορεία προς την ανάκαμψη, δεν υπάρχουν ακόμη στοιχεία που να δείχνουν “έκρηξη” των εταιρειών-ζόμπι στο μπλοκ του ευρώ.
Η αναστολή των κανόνων πτώχευσης εμπόδισε τα ζητήματα ρευστότητας που προκαλούνται από το lockdown, να πυροδοτήσουν ένα κύμα “λουκέτων” που θα βάθαιναν την ύφεση μέσω της επιδείνωσης των ισολογισμών των τραπεζών, της πτώσης της προσφοράς πιστώσεων και της ασθενέστερης ζήτησης. Όμως, ενώ η ανάκαμψη αναμένεται να περιορίσει τα περισσότερα προβλήματα κερδοφορίας, δεν θα λύσει… μαγικά ορισμένα προβλήματα φερεγγυότητας, προειδοποιεί ο οίκος.
Το μεγαλύτερο κύμα είναι πιθανό στον τουρισμό
Αν και είναι ακόμη πολύ νωρίς για να μετρηθεί ο αριθμός των πτωχεύσεων, πρώτες εκτιμήσεις υπάρχουν και οι διαφορές μεταξύ των χωρών είναι σημαντικές. Ενώ στη Γερμανία η αφερεγγυότητα αναμένεται να παραμείνει σημαντικά χαμηλότερη από τα επίπεδα της χρηματοπιστωτικής κρίσης, άλλες έρευνες δείχνουν ότι οι πιο ευάλωτες χώρες – η Ισπανία, η Ιταλία και η Γαλλία – θα μπορούσαν να δουν μεγαλύτερες αυξήσεις στα “λουκέτα” επιχειρήσεων. Η Ιταλία, η Ισπανία και η Γαλλία αντιμετωπίζουν αυξημένους κινδύνους, δεδομένης της σοβαρότερης ύφεσης και της ασυνήθιστης πτώσης της αφερεγγυότητας, όπως εξηγεί η Oxford Economics. Σε κλαδικό επίπεδο, το εμπόριο, οι μεταφορές και οι υπηρεσίες διαμονής αντιμετωπίζουν τη μεγαλύτερη απειλή, η οποία ενισχύει τον κίνδυνο για την Ισπανία και την Ιταλία λόγω της εξάρτησής τους από τη βιομηχανία φιλοξενίας.
Πιο αναλυτικά, οι προοπτικές της κάθε της χώρας “κρύβουν” τις ευπάθειες συγκεκριμένων κλάδων, όπως τονίζει ο οίκος. Οι εταιρείες σε αυτούς τους κλάδους που παρουσίασαν απότομη πτώση της ακαθάριστης προστιθέμενης αξίας (GVA) κατά το πρώτο εξάμηνο του 2020 και δεν ανέκαμψαν έντονα, αντιμετωπίζουν αυξημένο κίνδυνο να οδηγηθούν σε πτώχευση. Σε αυτούς τοποθετούνται οι υπηρεσίες εμπορίου, μεταφορών και διαμονής οι οποίες θεωρούνται πιο ευάλωτες σε αύξηση των πτωχεύσεων, ακολουθούμενες από τις επιχειρηματικές υπηρεσίες και τα έργα τέχνης. Στη Γαλλία και την Ισπανία, τόσο η βιομηχανία όσο και ο κατασκευαστικός τομέας αντιμετωπίζουν επίσης έντονες πτώσεις δραστηριότητας, αλλά από την άλλη πλευρά, αυτοί οι τομείς πλήττονται λιγότερο σοβαρά από το δεύτερο lockdown και επομένως θα ανακάμψουν γρηγορότερα.
Αντίθετα, οι υπηρεσίες με έντονη “επαφή” με το κοινό, θα παραμείνουν ευάλωτες, αντιμετωπίζοντας νέο χτύπημα στο δ’ τρίμηνο του 2020 και μια πιο ευάλωτη ανάκαμψη στη συνέχεια. Ανάλογα με το μερίδιο του αντίστοιχου στη συνολική παραγωγή, αυτό εντείνει τον κίνδυνο για ορισμένες χώρες. Έχοντας εντοπίσει την Ιταλία και την Ισπανία ήδη ως εξαιρετικά ευάλωτες σε επίπεδο χωρών, η Oxford Economics σημειώνει πως η κλαδική προοπτική υπογραμμίζει περαιτέρω μειονεκτήματα για την Ισπανία.
Καθυστερώντας το αναπόφευκτο
Ο οίκος τονίζει πως όλα τα παραπάνω θα έχουν αναπόφευκτα αντίκτυπο στην αγορά εργασίας καθώς και στην εμπιστοσύνη. Αυτό σημαίνει συνεπώς πως μπορεί να δούμε στη συνέχεια την παράταση της αναστολής των κανόνων περί πτωχεύσεων έως ότου η ανάκαμψη αποκτήσει δύναμη, αλλά στις περισσότερες περιπτώσεις, αυτό απλά θα καθυστερήσει το αναπόφευκτο.
Από την θετική πλευρά, η Oxford Economics διαπιστώνει ότι, σε αντίθεση με την παγκόσμια χρηματοπιστωτική κρίση, οι κλάδοι με υψηλά επίπεδα έντασης κεφαλαίου, όπως οι κατασκευές, είναι λιγότερο προβληματικοί. Παράλληλα, κλάδοι όπως το real estate δεν έχουν χτυπηθεί ιδιαίτερα έντονα από την πανδημία και ήδη δείχνουν σημάδια ισχυρής ανάκαμψης. Επίσης, οι κλάδοι που απειλούνται από το σοκ που έχει υποστεί ο τουρισμός, έχουν χαμηλότερα επίπεδα έντασης κεφαλαίου και αποτελούν διαχειρίσιμο κίνδυνο.
Αν και όλα αυτά δημιουργούν έναν ασύμμετρο κίνδυνο σε επίπεδο χωρών, ειδικά στην περιφέρεια της ευρωζώνης, ωστόσο όπως τονίζει η Oxford Economics, ο τραπεζικός κλάδος της περιοχής είναι καλά “εξοπλισμένος” για να αντιμετωπίσει την κρίση, με τα NPLs να κινούνται σε πτωτική τροχιά. Πάντως, προειδοποιεί ότι τα μέτρα στήριξης όπως τα μορατόρια, πιθανότατα εμποδίζουν προς το παρόν την αύξηση μη εξυπηρετούμενων δανείων, γεγονός που συνεπάγεται με αυξημένους κινδύνους “ζομποποίησης” μη βιώσιμων επιχειρήσεων.
Όπως πάντως καταλήγει ο οίκος, ενώ αυτή η κρίση τελικά θα πυροδοτήσει ένα κύμα πτωχεύσεων, έχει επίσης αποδειχθεί ότι έχει δημιουργήσει εύφορο έδαφος για τη δημιουργία νέων επιχειρήσεων…
