Του Λεωνίδα Στεργίου
Αυξημένους κινδύνους που οφείλονται στην πανδημία, την αδύναμη κερδοφορία των τραπεζών, τον μεγάλο όγκο κόκκινων δανείων και στις καθυστερήσεις βασικών μεταρρυθμίσεων στον χρηματοπιστωτικό τομέα διαπιστώνουν οι θεσμοί στην ένατη αξιολόγησή τους. Ωστόσο, υπογραμμίζουν το θετικό αποτέλεσμα από τις τιτλοποιήσεις του “Ηρακλή” και των μέτρων στήριξης, όπως τα μορατόρια και το πρόγραμμα “Γέφυρα”, αλλά και ότι πολλές από τις καθυστερήσεις οφείλονται στην πανδημία.
Επισημαίνουν ότι όλες οι μεταρρυθμίσεις που μπορεί να στηρίξουν τη χρηματοπιστωτική σταθερότητα είναι καλοδεχούμενες. Θετική είναι η εξέλιξη για το “Γέφυρα 2” για επιχειρήσεις, όπως και το τέλος της οριζόντιας και καθολικής άρσης των πλειστηριασμών.
Τα κύρια σημεία της αξιολόγησης για τον χρηματοπιστωτικό τομέα είναι τα εξής:
1. Νέος Πτωχευτικός νόμος. Αποτελεί μία από τις πιο σημαντικές μεταρρυθμίσεις για την εξυγίανση και ενίσχυση του χρηματοπιστωτικού κλάδου, με ταυτόχρονη διασφάλιση των δανειοληπτών, τη στήριξη ευάλωτων κοινωνικών ομάδων και την αποφυγή δημιουργίας ηθικών κινδύνων (π.χ. στρατηγικοί κακοπληρωτές). Ωστόσο, επισημαίνουν ότι η μεταρρύθμιση αυτή έχει καθυστερήσεις και ότι μολονότι πρόκειται να ξεκινήσει σε δύο στάδια (1η Μαρτίου και 1η Ιουνίου), υπάρχει κίνδυνος για ουσιαστική εφαρμογή της μέχρι το τέλος του έτους.
Για τον λόγο αυτό συμφωνήθηκε με την κυβέρνηση η στενή παρακολούθηση και συνεργασία ώστε να ξεπεραστούν όλα τα τυχόν επιμέρους τεχνικά και νομικά θέματα. Όπως έχει δημοσιεύσει το Capital.gr, την 1η Μαρτίου θα ξεκινήσει ο νέος νόμος για επιχειρήσεις και φυσικά πρόσωπα με επιχειρηματική δραστηριότητα, με κατάθεση αίτησης σε δικαστήριο. Από την 1η Ιουνίου ξεκινά πλήρη εφαρμογή για όλους μέσω της ηλεκτρονικής πλατφόρμας.
2. Πλειστηριασμοί. Μολονότι το καθολικό και οριζόντιο πάγωμα των πλειστηριασμών βοήθησε στην πανδημία, εντούτοις οι θεσμοί δεν συμφωνούν για συνέχιση του οριζόντιου και καθολικού χαρακτήρα του μέτρου. Συστήνουν στοχευμένη προστασία των πραγματικά ευάλωτων και πληττόμενων από την πανδημία ομάδων για την αποφυγή ηθικών κινδύνων. Επίσης, ζητούν να ξεπαγώσουν οι διαδικασίες που αφορούν την προετοιμασία πλειστηριασμών και οι οποίες δεν απειλούν την άρση της αναστολής. Έτσι, παραπέμπουν στο νομοσχέδιο του υπ. Δικαιοσύνης που αφορά στις ηλεκτρονικές δημοπρασίες και ηλεκτρονικούς πλειστηριασμούς.
Όπως έχει ήδη δημοσιεύσει το Capital.gr, στο μεσοδιάστημα, δηλαδή από τη λήξη των μέτρων προστασίας λόγω πανδημίας και μέχρι την πλήρη εφαρμογή του νέου πτωχευτικού τον Ιούνιο, θα προστατεύονται μόνο όσοι οριζόντια και εμπίπτουν στην κατηγορία των πληττόμενων από την πανδημία. Κριτήρια έχουν δημοσιευτεί από το Capital.gr εδώ.
3. Κόκκινα δάνεια. Παρά την αποτελεσματικότητα του προγράμματος “Ηρακλή”, τα κόκκινα δάνεια στην Ελλάδα παραμένουν στα υψηλότερα επίπεδα (ως ποσοστό των συνολικών υποχρεώσεων στην Ευρώπη). Τα μορατόρια και άλλα μέτρα στήριξης όπως το πρόγραμμα “Γέφυρα” βοήθησαν στη συγκράτηση των κόκκινων δανείων. Έτσι, συνδυαστικά με τον “Ηρακλή” παρατηρήθηκε μείωση του αποθέματος κόκκινων δανείων κατά τη διάρκεια της κρίσης. Οι θεσμοί συμφωνούν με την επέκταση του προγράμματος τιτλοποιήσεων (Ηρακλής 2) με τις τεχνικές βελτιώσεις που προβλέπει για την παρακολούθηση της αγοράς τιτλοποιημένων δανείων και την αξιολόγηση των δανειοληπτών, αλλά και τη σύνδεσή του με τον νέο πτωχευτικό νόμο και τον οργανισμό πώλησης και επαναμίσθωσης.
Ωστόσο, παρατηρούν ότι παρά την εφάπαξ μείωση του κινδύνου στα κεφάλαια, οι τιτλοποιήσεις περιορίζουν την ποιότητα των κεφαλαίων. Ταυτόχρονα, η λήξη των μορατορίων και του προγράμματος “Γέφυρα” αναμένεται να οδηγήσει τις τράπεζες να αυξήσουν τις προβλέψεις τους για υψηλότερους κινδύνους και νέα γενιά κόκκινων δανείων. Το τελευταίο με τη σειρά του αποδυναμώνει την κερδοφορία των τραπεζών, η οποία ήδη εμφανίζεται περιορισμένη, όπως επίσης η δημιουργία εσωτερικών κεφαλαίων. Ακόμη, οι τιτλοποιήσεις και οι πωλήσεις δανείων περιορίζουν και το επιτοκιακό περιθώριο ειδικά όταν διακρατούν τη ρευστότητα και δεν τη μετατρέπουν σε χρηματοδοτήσεις. Θεωρούν παράλληλα θετική εξέλιξη το πρόγραμμα “Γέφυρα” για μικρομεσαίες επιχειρήσεις, αλλά τονίζουν ότι θα πρέπει να σχεδιαστεί με τρόπο ώστε να μη δημιουργήσει ηθικούς κινδύνους, δηλαδή να επιβραβεύει άμεσα ή έμμεσα τους κακοπληρωτές εις βάρος των συνεπών.
4. Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας (ΤΧΣ). Οι θεσμοί επιβεβαιώνουν ότι βρίσκονται σε συνεργασία με την ελληνική κυβέρνηση ώστε να προωθηθεί νόμος που να επιτρέπει τη συμμετοχή του ως ιδιώτης σε αυξήσεις μετοχικού κεφαλαίου τραπεζών.
