Γιώργος Παλαιτσάκης
Εκατομμύρια φορολογούμενοι που απέκτησαν χαμηλά εισοδήματα το 2020 μπορούν να αποφύγουν τον κίνδυνο υπερφορολόγησης που εγκυμονούν τα τεκμήρια της εφορίας στις φετινές φορολογικές δηλώσεις.
Οι φορολογούμενοι αυτοί έχουν φέτος τη δυνατότητα να «αξιοποιήσουν» έως και 70 διαφορετικές κατηγορίες τακτικών εσόδων, έκτακτων οικονομικών ενισχύσεων, επιδομάτων, παροχών και εισοδημάτων που εισέπραξαν το 2020 για να καλύψουν πλήρως τις πρόσθετες διαφορές φορολογητέου εισοδήματος που θα τους προσδιορίσουν τα τεκμήρια.
Σύμφωνα με την ισχύουσα νομοθεσία, οι προστιθέμενες διαφορές φορολογητέου εισοδήματος που προκύπτουν λόγω τεκμηρίων μπορούν φέτος να καλυφθούν με:
Α) Εκτακτες οικονομικές ενισχύσεις και αποζημιώσεις σε φορολογουμένους πληττόμενους από την πανδημία του κορονοϊού. Τα ποσά αυτά είναι τα εξής:
1) Οι αποζημιώσεις ειδικού σκοπού, (800€, 600€ και 534€) που χορηγήθηκαν κατά τη διάρκεια του 2020 σε περισσότερους από 3.200.000 εργαζομένους, επιχειρηματίες και αυτοαπασχολούμενους.
2) Η αφορολόγητη αμοιβή για την απασχόληση ιδιωτών ιατρών σε δημόσια νοσοκομεία με σκοπό την αντιμετώπιση έκτακτων αναγκών λόγω κορονοϊού Covid-19.
3) Η επιστρεπτέα προκαταβολή.
4) Η αποζημίωση σε ιδιοκτήτες ξενοδοχείων και λοιπών τουριστικών καταλυμάτων για την προσωρινή διαμονή φυσικών προσώπων που νοσούν από κορονοϊό και ατόμων που φροντίζουν ή συνοδεύουν τα άτομα αυτά.
5) Οι ενισχύσεις που καταβλήθηκαν στους αγρότες στο πλαίσιο δράσεων αντιμετώπισης των επιπτώσεων του κορονοϊού Covid-19.
6) Οι αποζημιώσεις που καταβλήθηκαν στους ιδιοκτήτες ακινήτων με τη μορφή εκπτώσεων φόρου ίσων με το 30% των εισοδηματικών τους απωλειών από τις μειώσεις κατά 40% των ενοικίων των μηνών της περιόδου Μαρτίου-Οκτωβρίου 2020.
7) Οι αποζημιώσεις που καταβλήθηκαν στους ιδιοκτήτες ακινήτων για την κάλυψη του 50% των εισοδηματικών τους απωλειών από τις μειώσεις κατά 40% των ενοικίων των μηνών Νοεμβρίου και Δεκεμβρίου 2020.
Β) Εισοδήματα που απαλλάσσονται από το φόρο ή φορολογούνται αυτοτελώς κατά την καταβολή τους. Από τα ποσά αυτά υπόκεινται σε ειδική εισφορά αλληλεγγύης 2,2%-10% μόνο όσα προέρχονται από μισθούς ή συντάξεις. Τα εισοδήματα αυτά είναι τα εξής:
8) Τα μερίσματα από μετοχές, ιδρυτικούς τίτλους ή άλλα δικαιώματα συμμετοχής σε κέρδη, καθώς και τα εισοδήματα από άλλα εταιρικά δικαιώματα.
9) Οι τόκοι των τραπεζικών καταθέσεων.
10) Οι τόκοι των συμφωνιών επαναγοράς (repos/reverse repos).
11) Τα δικαιώματα. Ο όρος «δικαιώματα» σημαίνει το εισόδημα που αποκτάται ως αντάλλαγμα για τη χρήση των δικαιωμάτων πνευματικής ιδιοκτησίας ή σε αντάλλαγμα πληροφοριών που αφορούν βιομηχανική, εμπορική ή επιστημονική πείρα, οι πληρωμές για τη χρήση βιομηχανικού, εμπορικού ή επιστημονικού εξοπλισμού, για τη χρήση τεχνικών μεθόδων παραγωγής, τεχνικής ή τεχνολογικής βοήθειας, τεχνογνωσίας (knowhow), αποτελεσμάτων ερευνών, αναδημοσίευσης άρθρων και μελετών, καθώς και οι πληρωμές για συμβουλευτικές υπηρεσίες που παρέχονται ηλεκτρονικά μέσω δικτύων Πληροφορικής σε βάση δεδομένων επίλυσης προβλημάτων, την ηλεκτρονική λήψη (downloading) λογισμικού ηλεκτρονικού υπολογιστή.
12) Τα κέρδη από τη μεταβίβαση μεριδίων ή μερίδων σε προσωπικές εταιρίες.
13) Τα κέρδη από τη μεταβίβαση κρατικών ομολόγων και εντόκων γραμματίων ή εταιρικών ομολόγων.
14) Τα κέρδη από τη μεταβίβαση παραγώγων χρηματοοικονομικών προϊόντων.
15) Οι τόκοι ομολόγων ή έντοκων γραμματίων του Ελληνικού Δημοσίου
16) Τα κέρδη από την πώληση εισηγμένων μετοχών με ποσοστό συμμετοχής μικρότερο του 0,5%.
17) Τα κέρδη από τη μεταβίβαση εισηγμένων κινητών αξιών (απόκτηση πριν από 1.1.2009).
18) Τα αφορολόγητα κέρδη από ημεδαπά Ε.Ε./ΕΟΧ/ΕΖΕΖ αμοιβαία κεφάλαια.
19) Τα κέρδη από την πώληση προϊόντων για την παραγωγή των οποίων χρησιμοποιήθηκε ευρεσιτεχνία διεθνώς αναγνωρισμένη.
20 Τα κέρδη από τη διάθεση παραγόμενης ηλεκτρικής ενέργειας μέχρι 10 KW.
21) Το εισόδημα φορολογικών κατοίκων αλλοδαπής που εργάζονται σε πρεσβείες, προξενεία κ.λπ.
22) Η διατροφή συζύγου και τέκνων.
23) Οι συντάξεις των αναπήρων πολέμου ή των θυμάτων πολέμου ή των αναπήρων που υπέστησαν βλάβη κατά την εκτέλεση της υπηρεσίας τους.
24) Το εξωϊδρυματικό επίδομα και κάθε συναφές ποσό που καταβάλλεται σε αναπήρους και το οποίο συγκεντρώνει τα εννοιολογικά χαρακτηριστικά του εισοδήματος, όπως περιοδικότητα και μόνιμη πηγή προέλευσης.
25) Οι μισθοί, οι συντάξεις και η πάγια αντιμισθία που χορηγούνται σε αναπήρους με ποσοστό αναπηρίας τουλάχιστον 80%.
26) Τα επιδόματα αναγνωρισμένων πολιτικών προσφύγων.
27) Ποσοστό 65% των επιδομάτων επικίνδυνης εργασίας και της από 11.10.2018 καταβαλλόμενης πτητικής αποζημίωσης στους πιλότους πολιτικής αεροπορίας και της Υπηρεσίας Πολιτικής Αεροπορίας.
28) Το κοινωνικό εισόδημα αλληλεγγύης.
29) Τα κέρδη από τη μεταβίβαση τίτλων φορολογικού κατοίκου χώρας με την οποία υπάρχει ΣΑΔΦ και είναι υπόχρεος για υποβολή δήλωσης από άλλη αιτία.
30) Το ασφάλισμα ομαδικών ασφαλιστηρίων συνταξιοδοτικών συμβολαίων ημεδαπής προέλευσης.
31) Οι «πράσινες» και συνδεδεμένες αγροτικές ενισχύσεις μέχρι 12.000 ευρώ αθροιζόμενες.
32) Οι λοιπές εισοδηματικές αγροτικές ενισχύσεις.
33) Η αγροτική επιδότηση πρόωρης συνταξιοδότησης.
34) Τα ποσά που καταβάλλονται με βάση τις διατάξεις της παραγράφου 4 του άρθ. 166 του ν. 4001/2011, στο πλαίσιο της εγκατάστασης του αγωγού φυσικού αερίου.
35) Οι αμοιβές που καταβάλλονται από την Παγκόσμια Ενωση Αναπήρων Καλλιτεχνών σε φορολογικούς κάτοικους Ελλάδας.
Γ) Εισοδήματα που απαλλάσσονται και από το φόρο εισοδήματος και από την ειδική εισφορά αλληλεγγύης. Τα εισοδήματα αυτά είναι:
36) Οι μισθοί, οι συντάξεις και η πάγια αντιμισθία των ολικά τυφλών ή κινητικά αναπήρων 80% και άνω.
37) Η αποζημίωση λόγω διακοπής εργασιακής σχέσης.
38) Οι αμοιβές υπαλλήλων της Ε.Ε.
39) Οι αμοιβές των εργαζομένων στην Τράπεζα Εμπορίου και Ανάπτυξης του Εύξεινου Πόντου.
40) Οι αποδοχές που καταβάλλει ο ΟΗΕ στους υπαλλήλους του.
41) Το επίδομα παιδιού, το οποίο έχει καταβάλει ο ΟΠΕΚΑ.
42) Η εκλογική αποζημίωση.
43) Τα μερίσματα των εταιριών της παρ. 5 του άρθρου 45 του ν. 4141/2013.
44) Το επίδομα εκπαίδευσης και επαγγελματικής κατάρτισης ανέργων.
45) Οι μισθοί και οι εν γένει αποδοχές των υπάλληλων του NATO.
46) Το εισόδημα που με βάση τις Συμβάσεις Αποφυγής Διπλής Φορολογίας απαλλάσσεται και από το φόρο εισοδήματος και από την ειδική εισφορά αλληλεγγύης.
47) Το Αντιστάθμισμα Νησιωτικού Κόστους (ΑΝΗΚΟ).
Δ) Λοιπές κατηγορίες εισοδημάτων που φορολογούνται με ειδικό τρόπο, όπως:
48) Το επίδομα ανεργίας του ΟΑΕΔ, του ΓΕΝΕ και του ΕΤΑΠ-ΜΜΕ που εισπράχθηκε μέσα στο φορολογικό έτος 2020.
49) Τα συνολικά καθαρά κέρδη που αναλογούν στα φυσικά πρόσωπα – εταίρους προσωπικών εταιριών που τηρούν απλογραφικά βιβλία, (O.E., Ε.Ε., κοινωνίες αστικού δικαίου που ασκούν επιχείρηση ή επάγγελμα, αστικές εταιρίες, κοινοπραξίες κ.λπ.), μετά την αφαίρεση του φόρου του νομικού προσώπου.
Ε) Ποσά που δεν αποτελούν εισόδημα, όπως:
50) Εσοδα από πωλήσεις ακινήτων.
51) Η εφάπαξ καταβαλλόμενη παροχή από ταμεία πρόνοιας και ασφαλιστικούς οργανισμούς του Δημοσίου και επαγγελματικά ταμεία που έχουν συσταθεί με νόμο.
52) Εσοδα από την πώληση λοιπών περιουσιακών στοιχείων (αυτοκινήτων, σκαφών αναψυχής κ.λπ.).
53) Εισαγωγή συναλλάγματος από νυν ή πρώην κατοίκους αλλοδαπής.
54) Δάνεια.
55) Κληρονομιές.
56) Δωρεές ή γονικές παροχές χρηματικών ποσών.
57) Κέρδη από λαχεία, ΠΡΟΠΟ, ΛΟΤΤΟ, Αθλητικό Στοίχημα κ.λπ.
58) Χρηματική αποζημίωση που καταβάλλεται για την αποκατάσταση ζημιάς ή φθοράς που προκλήθηκε από την εγκατάσταση αγωγού φυσικού αερίου.
59) Αποζημίωση για ηθική βλάβη.
60) Υποτροφίες που δεν φέρουν τα εννοιολογικά χαρακτηριστικά του εισοδήματος και της παρ. 6 του άρθρου 24 του ν. 4386/2016.
61) Επιστροφές καταβεβλημένων κεφαλαίων/δανείων. Επιστροφή καταβεβλημένων κεφαλαίων/δανείων κ.λπ. μπορεί να συμπληρωθεί μόνο όταν το έτος που καταβλήθηκαν τα ποσά υπάγονταν σε τεκμήριο.
62) Εισπραττόμενα από συζύγους χρηματικά ποσά, δυνάμει του άρθρου 1400 του Α.Κ., λόγω αξίωσης συμμετοχής στα αποκτήματα του γάμου.
63) Ποσά που προκύπτουν από πλειστηριασμό κατοικιών, προκειμένου να καλυφθεί το τεκμήριο της ολοσχερούς τοκοχρεολυτικής απόσβεσης του στεγαστικού δανείου
64) Οι προνοιακές παροχές του ΟΠΕΚΑ σε άτομα με αναπηρία. Στην κατηγορία αυτή περιλαμβάνονται:
* Το επίδομα κίνησης για τους παραπληγικούς, τους τετραπληγικούς και τους ακρωτηριασμένους.
* Το διατροφικό επίδομα για τους νεφροπαθείς, τους μεταμοσχευμένους πνευμόνων και μυελού των οστών, καθώς και τους αλλοδαπούς και ομογενείς νεφροπαθείς, μεταμοσχευμένους καρδιάς, ήπατος.
* Η οικονομική ενίσχυση των ατόμων με βαριά αναπηρία.
* Η οικονομική ενίσχυση των ατόμων με βαριά νοητική υστέρηση.
* Η οικονομική ενίσχυση παραπληγικών – τετραπληγικών και ακρωτηριασμένων ανασφάλιστων και ασφαλισμένων του Δημοσίου.
* Η ενίσχυση ατόμων με μεσογειακή, δρεπανοκυτταρική μικροδρεπανοκυτταρική αναιμία ή συγγενή αιμορραγική διάθεση (αιμορροφιλία κ.λπ.) ή Σύνδρομο Επίκτητης Ανοσοανεπάρκειας (AIDS).
* Η οικονομική ενίσχυση κωφών και βαρήκοων ατόμων.
* Η οικονομική ενίσχυση ατόμων με αναπηρία όρασης.
* Η οικονομική ενίσχυση ατόμων με εγκεφαλική παράλυση.
* Η εισοδηματική ενίσχυση ασθενών και αποθεραπευμένων χανσενικών και μελών των οικογενειών τους.
65) Το Επίδομα Στεγαστικής Συνδρομής σε ανασφάλιστους υπερήλικες.
66) Η εισοδηματική ενίσχυση οικογενειών ορεινών μειονεκτικών περιοχών.
67) Το επίδομα στέγασης.
68) Οι παροχές και υπηρεσίες του Λογαριασμού Αγροτικής Εστίας σύμφωνα με το ν. 3050/2002.
69) Το επίδομα ομογενών προσφύγων που χορηγείται στο πλαίσιο παροχής προγραμμάτων κοινωνικής προστασίας.
70) Οι έκτακτες εφάπαξ οικονομικές ενισχύσεις που χορηγήθηκαν σε άτομα ή οικογένειες που επλήγησαν από φυσικές καταστροφές.
