Τα πλασματικά έτη είναι ιδιαίτερα χρήσιμα έως άκρως απαραίτητα για αυτούς, οι οποίοι επιθυμούν να θεμελιώσουν δικαίωμα συνταξιοδότησης σε ηλικίες από 55 μέχρι 62 με τις διάφορες διατάξεις 25ετίας, 35ετίας, 36ετίας, 37ετίας, αλλά και 40ετίας. Και τούτο, διότι όλες οι τροποποιήσεις και οι εξελίξεις κατευθύνονται προς την χρονιά-ορόσημο του 2022, οπότε και καταργούνται οι ενδιάμεσες ηλικίες συνταξιοδότησης και όλα τα ηλικιακά όρια ομογενοποιούνται από τα 62 μέχρι τα 67.
Τονίζεται ότι ο νόμος 4336/2015 διαμορφώνει 3 κατηγορίες ασφαλισμένων σχετικά με το δικαίωμα συνταξιοδότησης. Η πρώτη κατηγορία είναι όσοι είχαν θεμελιωμένο δικαίωμα συνταξιοδότησης έως 18-8-2015, ημερομηνία έναρξης ισχύος του ν. 4336/2015. Θεμελιωμένο δικαίωμα είχαν όσοι έως 18-8-2015 είχαν συμπληρώσει και τα απαιτούμενα χρόνια ή ημέρες ασφάλισης και το κατά περίπτωση όριο ηλικίας.
Οι ασφαλισμένοι αυτοί διατήρησαν το δικαίωμα τους, δεν υπήχθησαν στις λεγόμενες «μεταβατικές» διατάξεις και μπορούν να ασκήσουν το δικαίωμα τους χωρίς κανένα χρονικό περιορισμό και χωρίς τον φόβο ότι μια μελλοντική αλλαγή νομοθεσίας μπορεί να ανατρέψει τα «ώριμα δικαιώματα» τους. Συγκεκριμένα, η υπουργική απόφαση που διευκρίνισε την εφαρμογή του ν. 4336/2015 αναφέρει: «Θεμελιωμένα συνταξιοδοτικά δικαιώματα μέχρι την έναρξη ισχύος του Ν. 4336/2015, ήτοι μέχρι και 18.8.2015, στους Οργανισμούς κοινωνικής ασφάλισης, συμπεριλαμβανομένης της Τράπεζας της Ελλάδος, λόγω συμπλήρωσης των προϋποθέσεων του απαιτούμενου χρόνου ασφάλισης και ορίου ηλικίας, όπου αυτό προβλέπεται, δεν θίγονται και δύνανται να ασκηθούν οποτεδήποτε».
Η δεύτερη κατηγορία είναι οι ασφαλισμένοι που κατοχυρώνουν δικαίωμα συνταξιοδότησης έως 31-12-2021. Αυτοί οι ασφαλισμένοι βάσει της με αριθμό Φ11321/οικ.47523/1570/2015 – ΦΕΚ 2311/Β/26-10-2015 Υπουργικής απόφασης, μπορούν επίσης να ασκήσουν το δικαίωμα τους και μετά την 1η-1-2022 και δεν χάνουν το δικαίωμα ακόμα και αν συμπληρώνουν το νέο όριο ηλικίας μετά την 1-1-2022. Κατοχυρωμένο δικαίωμα αναφέρει η επίμαχη και ισχύουσα υπουργική απόφαση, υφίσταται «όταν ο ασφαλισμένος έχει τη δυνατότητα να συνταξιοδοτηθεί με τις προϋποθέσεις που διαμορφώνονται και ισχύουν κατά το έτος συμπλήρωσης του απαιτούμενου κατά περίπτωση χρόνου ασφάλισης ή ορίου ηλικίας, σύμφωνα με το προγενέστερο του Ν. 4336/2015 νομοθετικό πλαίσιο».
Για να θεωρηθεί δηλαδή κατοχυρωμένο δικαίωμα θα πρέπει ο ασφαλισμένος να έχει συμπληρώσει τα απαιτούμενα χρόνια ή ένσημα και το παλαιό, ισχύον πριν τον ν. 4336/2015, όριο ηλικίας έως 31-12-2021 και όχι το νέο προβλεπόμενο όριο ηλικίας. Από την ανωτέρω κατηγορία, όσοι έχουν συμπληρώσει και το νέο όριο ηλικίας συνταξιοδότησης, έχουν όχι μόνο κατοχυρωμένο, αλλά και θεμελιωμένο δικαίωμα και, κατά συνέπεια, δεν κινδυνεύουν ούτε από κάποια μελλοντική αλλαγή νόμου. Όσοι έχουν συμπληρώσει τα απαιτούμενα χρόνια και το παλαιό όριο έχουν μεν κατοχυρώσει δικαίωμα και, βάσει της ισχύουσας νομοθεσίας, μπορούν να συνταξιοδοτηθούν, όταν συμπληρώσουν το νέο όριο ηλικίας (προφανώς ακόμα και αν συμπληρώνουν αυτό μετά την 1η -1-2022), δεν έχουν όμως θεμελιωμένο «ώριμο δικαίωμα» και συνεπώς αν ψηφιστεί νέος νόμος πριν συμπληρώσουν το νέο όριο, κινδυνεύουν να απωλέσουν το δικαίωμα.
Η τρίτη κατηγορία είναι όσοι δεν υπάγονται σε μεταβατικές διατάξεις, όσοι δηλαδή είτε δεν είχαν συμπληρώσει έως το 2012 τις απαιτούμενες ημέρες ασφάλισης είτε αν και έχουν συμπληρώσει τα απαιτούμενα έτη έως το 2021 δεν προλαβαίνουν να συμπληρώσουν έως τότε το παλιό ηλικιακό όριο (π.χ. άνδρας στο ΙΚΑ που δεν συμπληρώνει τις 10.500 ημέρες έως το 2012, γυναίκα μητέρα ανηλίκου που δεν συμπλήρωσε 5.500 ημέρες έως το 2012 και άνδρας δημόσιος υπάλληλος που έχει 35 έτη ασφάλισης, αλλά δεν συμπληρώνει τα 58 έτη έως το 2021). Αυτή η κατηγορία ασφαλισμένων θα συνταξιοδοτηθεί στα 62 έτη, αν τότε έχει συμπληρώσει 40 έτη ασφάλισης, άλλως, αν έχει λιγότερο χρόνο ασφάλισης, θα συνταξιοδοτηθεί με πλήρη σύνταξη στα 67 έτη και μειωμένη στα 62 έτη, ανάλογα με τις προβλεπόμενες διατάξεις.
Ο νέος τρόπος υπολογισμού σύνταξης που εισήχθη με τον ασφαλιστικό νόμο 4387/2016, σε συνδυασμό με την αύξηση των ηλικιακών ορίων του Ν. 4336/2015, κατέστησαν ακόμη πιο επιτακτική τη συγκομιδή όσων περισσότερων ετών ασφάλισης είναι δυνατόν, για να προσεγγίσει ο ασφαλισμένος (μέσω και των αντίστοιχων μέσων όρων μισθών που συνιστά τον έτερο παράγοντα υπολογισμού της σύνταξης), ένα ικανοποιητικό ποσοστό αναπλήρωσης για τον υπολογισμό της σύνταξής του. Σημειώνεται ότι οι μεγαλύτερες προσαυξήσεις στις συντάξεις αφορούν κατεξοχήν, βάσει του Ν. 4670/2020, τους ασφαλισμένους που κινούνται μεταξύ 35ετίας και 40ετίας, ενώ είναι χαρακτηριστικό ότι οι προσαυξήσεις μεταξύ 40ετίας και 45ετίας είναι ιδιαίτερα μικρές και, κατ’ επέκταση, ελάχιστα ελκυστικές για εκείνους που σκέπτονται σήμερα να παραμείνουν στην ασφάλιση, προσδοκώντας σε μια ζηλευτή σύνταξη.
Ορίζεται ρητώς -κατά την κείμενη νομοθεσία- ότι, όπου για την αναγνώριση πλασματικών ετών, απαιτείται η καταβολή εισφοράς από τον ασφαλισμένο, θα καταβάλλεται για κάθε μήνα αναγνωριζόμενου χρόνου το ποσό που ισχύει κατά τον χρόνο υποβολής της αίτησης εξαγοράς. Το ίδιο ισχύει και για τους μισθωτούς με τον συνυπολογισμό της εισφοράς τόσο του εργοδότη όσο και του εργαζομένου. Αναφορικά με τους μη μισθωτούς, δίνεται στους ίδιους τους ασφαλισμένους το δικαίωμα επιλογής της ασφαλιστικής κατηγορίας που θα κρίνει και τον υπολογισμό του κόστους της εξαγοράς. Εκ πρώτης όψεως, κρίνεται σαφώς πιο συμφέρουσα λύση για τους μη μισθωτούς να προβούν στη σχετική εξαγορά, αφού πρώτα επιλέξουν να ασφαλιστούν σε μία εκ των δύο χαμηλότερων ασφαλιστικών κατηγοριών, αν και θα πρέπει οπωσδήποτε, προ πάσης ενέργειας, να συνεκτιμηθούν οι…..παρενέργειες στην τελική απόδοση της σύνταξης, λόγω του χαμηλού ύψους των εισφορών που θα αποδοθούν.
Αξίζει να σημειωθεί ότι οι πιο συνηθισμένες περιπτώσεις αναγνώρισης πλασματικών ετών είναι οι εξής:
α. Στρατιωτική θητεία
β. Γονική άδεια
γ. Εκπαιδευτική άδεια
δ. Στρατιωτική θητεία
ε. Χρόνος σπουδών
στ. Χρόνος τέκνων
ζ. Κενός χρόνος ασφάλισης
Τονίζεται ότι εξαγορές πλασματικών ετών μπορεί να κάνει και η κατηγορία των νέων ασφαλισμένων (ήτοι των υπαχθέντων για πρώτη φορά στην ασφάλιση από 1/1/1993 και εφεξής), οι οποίοι θεμελιώνουν συνταξιοδοτικό δικαίωμα λόγω γήρατος με την συμπλήρωση του 62ου έτους της ηλικίας και την πραγματοποίηση 40 ετών ή 12.000 ημερών ασφάλισης.
Τέλος, αξίζει να σημειωθεί ότι η σχετική αίτηση εξαγοράς μπορεί να υποβληθεί στις αρμόδιες υπηρεσίες ΕΦΚΑ οποτεδήποτε, προγενέστερα ή μεταγενέστερα του έτους, τις προϋποθέσεις του οποίου επιθυμεί να κατοχυρώσει ο ασφαλισμένος, ακόμα και ταυτόχρονα με την αίτηση συνταξιοδότησης, σε καμία όμως περίπτωση μετά την ημερομηνία της εν λόγω αίτησης (εφόσον καθίστανται συνταξιούχοι από αιτήσεως) ή σε χρόνο μεταγενέστερο εκείνου που ο ασφαλισμένος κατέστη συνταξιούχος (εφόσον κριτήριο για την έναρξη συνταξιοδότησης δεν είναι ο χρόνος υποβολής αίτησης συνταξιοδότησης).
Γεώργιος Κουτσούκος
