Του Δημήτρη Κατσαγάνη
”Γκρίζες ζώνες” διέπουν το ”καθεστώς” συνταξιοδότησης όσων έχουν διαδοχική και παράλληλη ασφάλιση. Ο λόγος για όσους κατά τη διάρκεια του εργασιακού βίου ασφαλίστηκαν σε πάνω από ένα Ταμείο (π.χ. αρχικά στο τέως ΙΚΑ και έπειτα στον τέως ΟΑΕΕ) ή και ασφαλίστηκαν παράλληλα σε δύο Ταμεία (π.χ. στο τέως ΙΚΑ και, ταυτόχρονα, στον τέως ΟΑΕΕ).
Με εγκύκλιο την οποία εξέδωσε ο e-ΕΦΚΑ την 1η Μαρτίου 2021, επιχειρείται να ξεκαθαρισθεί το τοπίο της συνταξιοδότησης για τους παράλληλα και διαδοχικά ασφαλισμένους.
Τα κρίσιμα σημεία
Σε επικοινωνία που είχε το Capital.gr με τον δικηγόρο-εργατολόγο, κ. Δημήτρη Μουσελίμη, επισημαίνονται δύο κρίσιμα σημεία της εν λόγω εγκυκλίου.
-Κατά πρώτον, προβλέπεται στην εγκύκλιο πως έγινε δεκτό πως ”κατά την εξέταση των συνταξιοδοτικών αιτημάτων (που εκκρεμούν, ή θα υποβληθούν μέχρι την πλήρη εφαρμογή της ψηφιακής απονομής της σύνταξης), διαπιστωθεί ότι δεν έχει ζητηθεί ο συνυπολογισμός χρόνων ασφάλισης άλλων πρώην φορέων με τις διατάξεις της διαδοχικής ασφάλισης, οι ενδιαφερόμενοι θα ενημερώνονται από τις υπηρεσίες συντάξεων για τη δυνατότητα αξιοποίησης ή μη, των χρόνων αυτών και ότι μετά τη συνταξιοδότηση δεν θα είναι δυνατός ο συνυπολογισμός των χρόνων αυτών. Σε περίπτωση που διαφοροποιηθούν από τα αρχικά αιτήματά τους με σχετική δήλωση στο σώμα της αίτησης, ζητώντας την αξιοποίηση των χρόνων αυτών, η έναρξη των οικονομικών αποτελεσμάτων θα ανατρέχει στην ημερομηνία έναρξης της συνταξιοδότησης”.
-Κατά δεύτερον, “στην ίδια εγκύκλιο σημειώνεται πως για λόγους χρηστής διοίκησης και προστασίας της δικαιολογημένης εμπιστοσύνης του διοικούμενου, όσοι έχουν συνταξιοδοτηθεί από 13 Μαΐου 2016 (σ.σ.: ημερομηνία έναρξης ισχύος νόμου Κατρούγκαλου) και μετά, χωρίς τον συνυπολογισμό χρόνου ασφάλισης άλλου πρώην φορέα, μπορούν να συνυπολογίσουν τον χρόνο αυτόν με τις διατάξεις της διαδοχικής ασφάλισης με αξιοποίηση του παράλληλου χρόνου ασφάλισης, εφόσον έχουν υποβάλει σχετικό αίτημα μέχρι την έκδοση της προηγούμενης εγκυκλίου (σ.σ.: 50/2020) δηλαδή μέχρι 8 Δεκεμβρίου 2020 με έναρξη οικονομικών αποτελεσμάτων από την αρχική αίτηση συνταξιοδότησης”.
Τα ανοιχτά ”μέτωπα”
Από την πλευρά του ο κ. Μουσελίμης σημειώνει πως, ενώ η εγκύκλιος η οποία εκδόθηκε στις 8 Δεκεμβρίου 2020 (50/2020) ορίζει σαφώς ότι δυνατότητα επιλογής υφίσταται για συνταξιοδοτικά αιτήματα που εκκρεμούν ή θα υποβληθούν μέχρι την πλήρη εφαρμογή της ψηφιακής απονομής εφόσον οι ενδιαφερόμενοι θα ενημερώνονται σχετικά από τις υπηρεσίες συντάξεων, ξαφνικά με την εγκύκλιο της 1ης Μαρτίου 2021 τίθεται αναδρομικά και αυθαιρέτως προθεσμία μέχρι 8 Δεκεμβρίου 2020 (ημερομηνία έκδοσης της εγκυκλίου 50/2020).
Τα ερωτήματα που τίθενται είναι τα εξής, σύμφωνα με τον εργατολόγο κ. Μουσελίμη:
-Πώς ετέθη η προθεσμία της 8ης Δεκεμβρίου 2020 με εγκύκλιο της 1ης Μαρτίου 2021;
-Τηρήθηκαν οι όροι της 1ης Δεκεμβρίου του 2020, δηλαδή υπήρξε ενημέρωση ενδιαφερόμενων από τις υπηρεσίες συντάξεων), όταν λόγω Covid-19 τα Ταμεία είναι κλειστά και δεν υπάρχει καν δυνατότητα επικοινωνίας με τους υπάλληλους;
Τι προβλέπει αναλυτικά η εγκύκλιος της 1ης Μαρτίου 2021
Ο χρόνος ασφάλισης που έχει διανυθεί στην ασφάλιση των πρώην φορέων κύριας ασφάλισης ή του Δημοσίου μέχρι 31 Δεκεμβρίου 2016 εξακολουθεί να είναι χρόνος ασφάλισης στους πρώην φορείς κύριας ασφάλισης ή το Δημόσιο.
Ο χρόνος ασφάλισης που διανύεται στον e-ΕΦΚΑ από 1η Ιανουαρίου 2017 και μετά, λογίζεται ως χρόνος που έχει διανυθεί στον πρώην φορέα που ο ασφαλισμένος, βάσει της απασχόλησής του, είχε υποχρέωση υπαγωγής πριν από την ένταξη αυτού στον e-ΕΦΚΑ.
Από την 1η Ιανουαρίου 2017 και μετά, δεν υφίσταται πλέον παράλληλη ασφάλιση, αφού υπάρχει μόνο ένας Φορέας Κύριας Ασφάλισης, αλλά μόνο παράλληλη απασχόληση για τα χρονικά διαστήματα για τα οποία έχουν καταβληθεί περισσότερες της μίας ασφαλιστικές εισφορές στον e-ΕΦΚΑ. Τα διαστήματα αυτά θεωρούνται ως ένας ενιαίος χρόνος ασφάλισης για κύρια σύνταξη.
Κατά τον χρόνο υποβολής της αίτησης απονομής κύριας σύνταξης, το χρονικό διάστημα που έχει διανυθεί μετά την 1η Ιανουαρίου 2017 στον e-ΕΦΚΑ και για το οποίο έχουν καταβληθεί ασφαλιστικές εισφορές παράλληλης απασχόλησης προσμετράται κατ’ επιλογή του ασφαλισμένου στον ασφαλιστικό χρόνο ενός από τους εντασσόμενους στον e-ΕΦΚΑ πρώην φορείς, στον οποίο έχουν καταβληθεί ασφαλιστικές εισφορές για τη θεμελίωση συνταξιοδοτικού δικαιώματος. Η επιλογή είναι δεσμευτική και δηλώνεται κατά την υποβολή της αίτησης συνταξιοδότησης.
Ο χρόνος ασφάλισης που έχει διανυθεί στον e-ΕΦΚΑ από 1η Ιανουαρίου 2017 και μετά, καθώς και ο χρόνος ασφάλισης πρώην φορέα με τη δραστηριότητα του οποίου συνεχίζεται η ασφάλιση στον e-ΕΦΚΑ λαμβάνονται υποχρεωτικά κατά τη θεμελίωση του συνταξιοδοτικού δικαιώματος και τον υπολογισμό του ποσού της εθνικής και ανταποδοτικής σύνταξης.
*Είτε για τη θεμελίωση ενός συνταξιοδοτικού δικαιώματος και λήψης προσαύξησης για τον παράλληλο μέχρι 31 Δεκεμβρίου 2016 χρόνο,
*είτε για θεμελίωση δύο συνταξιοδοτικών δικαιωμάτων με τις προϋποθέσεις συμπλήρωσης του ορίου ηλικίας και του χρόνου ασφάλισης σε καθένα από αυτά,
*είτε για θεμελίωση ενός συνταξιοδοτικού δικαιώματος με τις διατάξεις της διαδοχικής ασφάλισης και λήψης προσαύξησης για τον παράλληλο μέχρι 31 Δεκεμβρίου 2016 χρόνο.
Για τους ασφαλισμένους που υπάγονταν υποχρεωτικά στην ασφάλιση δύο πρώην φορέων κύριας ασφάλισης ή το Δημόσιο για την ίδια απασχόληση διακρίνουμε τα εξής:
*Εφόσον από 1η Ιανουαριου 2017 ο παλαιός ασφαλισμένος (προ του 1993) επιλέξει προαιρετικά με αίτησή του να συνεχίσει την ασφάλισή του σε δύο πρώην φορείς και να καταβάλλει διπλές εισφορές, ο ασφαλισμένος δημιουργεί χρόνο ασφάλισης και στους δύο πρώην φορείς και κατά τη συνταξιοδότησή του επιλέγει σε ποιον πρώην φορέα θα ληφθεί υπόψη ο χρόνος αυτός.
*Οι ασφαλισμένοι, οι οποίοι δεν επέλεξαν από την 1η Ιανουαρίου 2017 την προαιρετική συνέχιση της διπλής ασφάλισης και για τους οποίους έχει διακοπεί η διπλή καταβολή ασφαλιστικών εισφορών από 01.01.2017 και εφεξής, δημιουργούν χρόνο ασφάλισης σε έναν μόνο πρώην φορέα, ήτοι στον πρώην φορέα που καταβάλλουν τη μοναδική εισφορά.
Οι ασφαλισμένοι που έχουν ένα θεμελιωμένο δικαίωμα, αλλά επιθυμούν να συνυπολογίσουν και χρόνο ασφάλισης άλλου ενταχθέντα στον e-ΕΦΚΑ φορέα, υποχρεούνται να κάνουν χρήση των διατάξεων της διαδοχικής ασφάλισης και δεν είναι δυνατός ο συνυπολογισμός χρόνου ασφάλισης άλλου ενταχθέντα στον e-ΕΦΚΑ φορέα χωρίς τη χρήση των διατάξεων της διαδοχικής ασφάλισης.
Επίσης με τις ανωτέρω οδηγίες δεχτήκαμε ότι, όταν κατά την εξέταση των συνταξιοδοτικών αιτημάτων (που εκκρεμούν, ή θα υποβληθούν μέχρι την πλήρη εφαρμογή της ψηφιακής απονομής της σύνταξης) διαπιστωθεί ότι δεν έχει ζητηθεί ο συνυπολογισμός χρόνων ασφάλισης άλλων πρώην φορέων με τις διατάξεις της διαδοχικής ασφάλισης, οι ενδιαφερόμενοι θα ενημερώνονται από τις υπηρεσίες συντάξεων:
*για τη δυνατότητα αξιοποίησης ή μη των χρόνων αυτών και
*ότι μετά τη συνταξιοδότηση δεν θα είναι δυνατός ο συνυπολογισμός των χρόνων αυτών.
Σε περίπτωση που διαφοροποιηθούν από τα αρχικά αιτήματά τους με σχετική δήλωση στο σώμα της αίτησης, ζητώντας την αξιοποίηση των χρόνων αυτών, η έναρξη των οικονομικών αποτελεσμάτων θα ανατρέχει στην ημερομηνία έναρξης της συνταξιοδότησης.
Κατά την εξέταση αιτημάτων συνυπολογισμού χρόνου ασφάλισης άλλων πρώην φορέων, διαπιστώθηκε ότι μέχρι την έκδοση της εγκυκλίου της 1ης Μαρτίου 2020 (σ.σ. 50/2020), δεν υπήρξε ενιαία ενημέρωση των ασφαλισμένων αναφορικά με το, ότι, μετά τη συνταξιοδότηση δεν θα είναι δυνατός ο συνυπολογισμός χρόνων ασφάλισης άλλων πρώην φορέων που δεν είχαν δηλωθεί κατά την αίτηση συνταξιοδότησης με αποτέλεσμα να διαψευστεί η προσδοκία για συνυπολογισμό χρόνου ασφάλισης, αφού βασίστηκαν σε λάθος αντίληψη και οδηγία, τελώντας αναμφισβήτητα σε συγγνωστή πλάνη.
Για λόγους χρηστής διοίκησης και προστασίας της δικαιολογημένης εμπιστοσύνης του διοικούμενου, όσοι έχουν συνταξιοδοτηθεί από 13 Μαΐου 2016 και μετά χωρίς τον συνυπολογισμό χρόνου ασφάλισης άλλου πρώην φορέα δύνανται να συνυπολογίσουν τον χρόνο αυτόν με τις διατάξεις της διαδοχικής ασφάλισης με αξιοποίηση του παράλληλου χρόνου ασφάλισης, εφόσον έχουν υποβάλει σχετικό αίτημα μέχρι την έκδοση της εγκυκλίου της 1ης Μαρτίου 2020 (σ.σ. 50/2020) δηλαδή μέχρι 8 Δεκεμβρίου 2020 με έναρξη οικονομικών αποτελεσμάτων από την αρχική αίτηση συνταξιοδότησης.
Όσον αφορά την αντιμετώπιση αιτημάτων συνταξιούχων προ της 13ης Μαΐου 2016 που ζητούν να τους συνυπολογιστεί χρόνος ασφάλισης άλλου πρώην φορέα που δεν είχαν ζητήσει κατά την αρχική αίτησή τους για συνταξιοδότηση ή αρχικά τον είχαν ζητήσει και μεταγενέστερα παραιτήθηκαν, καθώς και να αξιοποιηθεί ο παράλληλος χρόνος ασφάλισής τους που δεν λήφθηκε υπόψη κατά τη συνταξιοδότηση, θα υπάρξει νεότερη οδηγία.
