Εγκύκλιος Συμβολαιογραφικού Συλλόγου 4/2021
Με την εγκύκλιο 4/2021 ο Συμβολαιογραφικός Σύλλογος παρέχει διευκρινίσεις για τη νόμιμη διαμονή των πολιτών του Ηνωμένου Βασιλείου στην Ελλάδα μετά τη θέση σε ισχύ της Συμφωνίας Αποχώρησης του Η.Β. από την Ε.Ε. Αναλυτικά προβλέπεται: ΘΕΜΑ: «Η νόμιμη διαμονή των πολιτών του Ηνωμένου Βασιλείου και των μελών των οικογενειών τους στην Ελλάδα μετά τη θέση σε ισχύ της Συμφωνίας Αποχώρησης του Η.Β. από την Ευρωπαϊκή Ένωση – Οι εκδοθείσες οδηγίες για την εφαρμογή των διατάξεων περί δικαιωμάτων διαμονής πολιτών του Η.Β. και των μελών των οικογενειών τους στην Ε.Ε. μετά τη θέση σε ισχύ της Συμφωνίας Αποχώρησης του Η.Β. από την Ε.Ε.» Με τη Συμφωνία Αποχώρησης μεταξύ της Ευρωπαϊκής Ένωσης και του Ηνωμένου Βασιλείου αποφασίστηκε η αποχώρηση του Ηνωμένου Βασιλείου (Η.Β.) από την Ευρωπαϊκή Ένωση (Ε.Ε.) και έτσι το Ηνωμένο Βασίλειο κατέστη «τρίτη χώρα». Ημερομηνία αποχώρησης του Η.Β. από την Ε.Ε. ήταν η 1η Φεβρουαρίου 2020, ενώ ορίστηκε και μεταβατική περίοδος έως την 31η Δεκεμβρίου 2020, κατά την οποία (μεταβατική περίοδο) οι πολίτες του Η.Β. αντιμετωπίζονταν ως πολίτες κράτους μέλους της Ε.Ε., με δικαίωμα ελεύθερης μετακίνησης κ.λπ.. Μετά την 31η Δεκεμβρίου 2020 και τη λήξη της μεταβατικής περιόδου, οι υπήκοοι του Ηνωμένου Βασιλείου είναι υπήκοοι τρίτων χωρών, όσον αφορά την μετακίνηση και την εφαρμογή του δικαίου της Ε.Ε. στα κράτη μέλη της Ενώσεως (ιδ. και κατωτέρω). Με την επίτευξη συμφωνίας μεταξύ των συμβαλλομένων στη Σ.Α. μερών για την μεταξύ τους σχέση μετά την αποχώρηση, ετέθη σε πλήρη ισχύ από την 1η Ιανουαρίου 2021 η Συμφωνία Αποχώρησης του Η.Β. από την Ε.Ε.. Το Μέρος II της Συμφωνίας Αποχώρησης (Σ.Α.), αναφέρεται στα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις των πολιτών και ειδικότερα, το κεφάλαιο I του δευτέρου μέρους (Μέρος II) της Σ.Α. αναφέρεται στα δικαιώματα διαμονής και τα έγγραφα διαμονής. Με τη Σ.Α. έγινε προσπάθεια να ωφεληθούν της Συμφωνίας οι πολίτες του Η.Β. που έχουν ασκήσει δικαίωμα διαμονής σε κράτος υποδοχής της Ε.Ε., σύμφωνα με το δίκαιο της Ένωσης, πριν από τη λήξη της μεταβατικής περιόδου, και συνεχίζουν να το πράττουν μετά τη λήξη της, καθώς και τα μέλη των οικογενειών τους ανεξαρτήτως ιθαγένειας. Τα πρόσωπα αυτά απολαμβάνουν τα δικαιώματα που προβλέπονται στη Σ.Α. εκτός αν παύσουν να πληρούν τις προϋποθέσεις. Τα δικαιώματα αυτά αντανακλούν σε μεγάλο βαθμό τα κεκτημένα δικαιώματα βάσει της Οδηγίας 2004/38/ΕΚ για την ελεύθερη κυκλοφορία πολιτών της Ε.Ε. και των μελών της οικογένειάς τους διότι στόχος ήταν να διασφαλιστούν οι επιλογές ζωής των πολιτών της Ε.Ε. στο Η.Β. και των πολιτών του Η.Β. στα κράτη-μέλη της Ε.Ε.. Η Σ.Α. προβλέπει τη χορήγηση ειδικού εγγράφου για το νέο καθεστώς διαμονής των προσώπων. Η Ελλάδα επέλεξε το «δηλωτικό» σύστημα έκδοσης εγγράφου διαμονής, σύμφωνα με το άρθρ. 18 παρ. 4 της Σ.Α., με το οποίο αναγνωρίζεται το δικαίωμα διαμονής στους πολίτες του Η.Β. και στα μέλη της οικογενείας τους που διαμένουν στην Ελλάδα, εν αντιθέσει με το «συστατικό» σύστημα όπου οι πολίτες του Η.Β. καλούνται να συστήσουν εξ αρχής το δικαίωμα διαμονής με απόδειξη όλων των προϋποθέσεων σύμφωνα με την Οδηγία 2004/38/ΕΚ. Το άρθρ. 10 του ν. 4652/2020 (ΦΕΚ Α’ 9/23-01-2020, επισυναπτόμενο στο παρόν), με τον οποίορυθμίστηκαν τα βασικά θέματα εθνικής αρμοδιότητας που προκύπτουν από τη θέση σε ισχύ της Σ.Α.,αναφέρεται στα δικαιώματα των πολιτών του Η.Β. και των μελών της οικογένειας αυτώνκαι περιλαμβάνει εξουσιοδοτικές διατάξεις για επιμέρους ζητήματα εφαρμογής. Ειδικότερα, αναφορικά με τη διαμονή των πολιτών του Η.Β. στην Ελλάδα, στην παράγραφο 1 του άρθρ. 10 του ν. 4652/2020 προβλέπονται τα εξής: « Άρθρο 10 Δικαιώματα των πολιτών του Ηνωμένου Βασιλείου και των μελών των οικογενειών τους μετά από τη θέση σε ισχύ της Συμφωνίας Αποχώρησης του Ηνωμένου Βασιλείου από την Ευρωπαϊκή Ένωση 1. α) Σε περίπτωση θέσης σε ισχύ της Συμφωνίας Αποχώρησης του Ηνωμένου Βασιλείου από την Ευρωπαϊκή Ένωση, εφαρμόζονται οι ρυθμίσεις του Μέρους 2 (δικαιώματα πολιτών) της Συμφωνίας, ιδίως του άρθρου 18 αυτής αναφορικά με τη διαμονή των πολιτών του Ηνωμένου Βασιλείου και των μελών των οικογενειών τους στην Ευρωπαϊκή Ένωση και για κάθε άλλο θέμα σχετικό με τα δικαιώματά τους. β) Με κοινή απόφαση των Υπουργών Προστασίας του Πολίτη και Μετανάστευσης και Ασύλου, δύνανται να καθορίζονται οι αρμόδιες αρχές έκδοσης των εγγράφων διαμονής των πολιτών του Ηνωμένου Βασιλείου και των μελών των οικογενειών τους κατ’ εφαρμογή των ρυθμίσεων της Συμφωνίας Αποχώρησης. Με την ίδια απόφαση μπορεί να καθορίζονται οι λεπτομέρειες, ειδικότερα ζητήματα για την εφαρμογή της, καθώς και ζητήματα που σχετίζονται με την εξέταση των εκκρεμών αιτημάτων». Η υπ’ αριθμ. 4000/1/113/14-10-2020 Κ.Υ.Α. των Υπουργών Προστασίας του Πολίτη και Μετανάστευσης & Ασύλου (ΦΕΚ Β’ 4610/19-10-2020,επισυναπτόμενο στο παρόν), εκδοθείσα κατ’ εξουσιοδότηση του άρθρ. 10 του ν. 4652/2020, αφενός καθορίζει τις αρμόδιες Αρχές έκδοσης των εγγράφων διαμονής των πολιτών του Η.Β. και των μελών της οικογενείας αυτών, αφετέρου ρυθμίζει ζητήματα εφαρμογής του Μέρους II («Δικαιώματα των Πολιτών») της Σ.Α.. Τα νέα έγγραφα διαμονής εκδίδονται με βάση τις τεχνικές προδιαγραφές που ορίζουν οι σχετικοί Κανονισμοί της Ε.Ε. για τις άδειες διαμονής ενιαίου τύπου (ιδ. σχετικώς άρθρ. 1 παρ. 4 της προαναφερομένης Κ.Υ.Α. καθώς και άρθρ. 9, όπου αναφέρονται τα στοιχεία της άδειας διαμονής). Περιλαμβάνουν μνεία ότι έχουν εκδοθεί σύμφωνα με τη Σ.Α., και ειδικότερα το άρθρ. 18 παρ. 4 αυτής, καθιστώντας σαφές το νέο καθεστώς διαμονής των προσώπων, το οποίο και διασφαλίζει τα κεκτημένα τους δικαιώματα. Η διάρκεια ισχύος των εγγράφων είναι δεκαετής ή πενταετής κατά τις διακρίσεις και με τις προϋποθέσεις που θέτουν οι σχετικές διατάξεις (ιδ. σχετ. άρθρ. 1 παρ. 2 της προαναφερομένης Κ.Υ.Α.), ενώ προβλέπεται και “ειδική βεβαίωση νόμιμης διαμονής” διάρκειας ενός έτους, η οποία χορηγείται στις εξαιρετικές περιπτώσεις που ορίζονται στο άρθρ. 8 της σχετικής Κ.Υ.Α.. Οι πολίτες του Η.Β. και τα μέλη των οικογενειών τους, οι οποίοι έχουν διαμείνει, σύμφωνα με το δίκαιο της Ε.Ε. στην Ελλάδα έως την 31-12-2020 και συνεχίζουν να διαμένουν, μπορούν να λάβουν το νέο αυτό έγγραφο, υποβάλλοντας αίτηση από την 1η Ιανουαρίου 2021 έως την 30-06-2021, όπως η προθεσμία αυτή ορίζεται στην παρ. 5 του άρθρ. 1 της προαναφερομένης υπ’ αριθμ. 4000/1/113/14-10-2020 Κ.Υ.Α., συμφώνως δε και με τα οριζόμενα στο άρθρ. 18 της Σ.Α., όπου ορίζεται ότι η προθεσμία για την υποβολή της αίτησης δεν μπορεί να είναι μικρότερη των 6 μηνών από τη λήξη της μεταβατικής περιόδου για πρόσωπα τα οποία διαμένουν στο κράτος υποδοχής πριν από τη λήξη της μεταβατικής περιόδου. Τα λοιπά άρθρα της Κ.Υ.Α. αναφέρονται σε θέματα ανανέωσης άδειας διαμονής, απόρριψη χορήγησης ή ανάκλησης αυτής, σε διαδικαστικές εγγυήσεις και τη μετάβαση στο νέο καθεστώς διαμονής. Με το με αριθμ. πρωτ. 507/2021 έγγραφο της Δ/νσης Μεταναστευτικής Πολιτικής – Γεν. Δ/νση Μεταναστευτικής Πολιτικής – Γενική Γραμματεία Μεταναστευτικής Πολιτικής του Υπουργείου Μετανάστευσης και Ασύλου (επισυναπτόμενο στο παρόν), απευθυνόμενο προς τις Αποκεντρωμένες Διοικήσεις της Χώρας και τις Δ/νσεις Αλλοδαπών και Μετανάστευσης, εξεδόθησαν οδηγίες σχετικά με την εφαρμογή των διατάξεων περί δικαιωμάτων διαμονής των πολιτών τρίτων χωρών, μελών οικογενείας πολιτών Η.Β. σύμφωνα με την Σ.Α. του Η.Β. από την Ε.Ε., σε συνέχεια της δημοσιευθείσας προαναφερομένης Κ.Υ.Α.. Στο έγγραφο αυτό, πέραν από τα αναφερόμενα στη Σ.Α. και το νομικό πλαίσιο-εθνικές διατάξεις που εφαρμόζονται, γίνεται αναφορά στους πολίτες τρίτων χωρών οι οποίοι προστατεύονται από τη Σ.Α. ως μέλη οικογένειας πολίτη Η.Β. και διακρίνονται οι κατηγορίες των μελών οικογένειας και τα πρόσωπα της “ευρύτερης” οικογένειας. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει η παράγραφος με την αρίθμηση “5.8” του με αριθμ. πρωτ. 507/2021 εγγράφου της Δ/νσης Μεταναστευτικής Πολιτικής του Υπουργείου Μετανάστευσης και Ασύλου, όπου γίνεται αναφορά στις μεταβατικές διατάξεις της υπ’ αριθμ. 4000/1/113/14-10-2020 ΚΥΑ σχετικά με την εξέταση των εκκρεμών αιτημάτων για τη χορήγηση εγγράφων διαμονής βάσει της Οδηγίας 2004/38, ώστε οι ενδιαφερόμενοι να διατηρούν τα εν λόγω έγγραφα έως ότου αποκτήσουν τη νέα άδεια διαμονής βάσει Σ.Α.. Ρητώς αναφέρεται στην παράγραφο με την αρίθμηση “5.8” του με αριθμ. Πρωτ. 507/2021 προαναφερομένου εγγράφου: «Τα εκκρεμή έως τις 31-12-2020 αιτήματα πολιτών τρίτων χωρών, μελών οικογενείας πολίτη ΗΒ εξετάζονται σύμφωνα με τις ισχύουσες διατάξεις του Π.Δ. 106/2007, βάσει των οποίων εκδίδονται και τα προβλεπόμενα έγγραφα. Τα εν λόγω έγγραφα δεν έχουν νομική βάση από 1η Ιανουαρίου 2021, οι κάτοχοί τους μπορούν, πάντως να τα διατηρούν έως 30-06-2021. Σημειώνεται ότι για τις εκκρεμείς αιτήσεις στις 31-12-2020 δεν είναι απαραίτητο να εκδοθεί έγγραφο βάσει του Π.Δ. 106/2007. Στους αιτούντες θα επιδίδεται αντίγραφο της απόφασης χορήγησης του εγγράφου διαμονής στην οποία θα αναγράφεται ότι ο κάτοχος διέμενε νόμιμα στην Ελλάδα σύμφωνα με το δίκαιο ΕΕ έως 31-12-2020. Η νέα άδεια διαμονής εκδίδεται με ισχύ από 01-01-2021. Εφόσον διαπιστώνεται, κατά την υποβολή της αίτησης, συνέχιση της διαμονής του ενδιαφερομένου πέραν της μεταβατικής περιόδου, η νέα άδεια διαμονής θα εκδίδεται, σε κάθε περίπτωση, με έναρξη ισχύος την 1η Ιανουαρίου 2021. Το παλαιό δελτίο διαμονής ή η παλιά άδεια διαμονής του αιτούντος θα παρακρατείται από την Υπηρεσία κατά τη στιγμή παράδοσης της νέας άδειας διαμονής». Συνεπώς, από τα ανωτέρω συνάγεται ότι, έως την 30-06-2021 η νόμιμη διαμονή των διαμενόντων στην Ελλάδα πολιτών του Η.Β. και των μελών της οικογενείας τους, αποδεικνύεται είτε από τη νέα άδεια διαμονής εφόσον αυτή έχει εκδοθεί είτε από την παλαιά άδεια διαμονής, είτε, σε περίπτωση εκκρεμούς αιτήσεως έως 31-12-2020, από το αντίγραφο της απόφασης χορήγησης του εγγράφου διαμονής στην οποία θα αναγράφεται ότι ο κάτοχος διέμενε νόμιμα στην Ελλάδα σύμφωνα με το δίκαιο Ε.Ε. έως 31-12-2020. Τέλος, επισημαίνεται ότι, με το άρθρ. 1. της παραγράφου 2 του ν. 4652/2020 προβλέπεται, ότι στους πολίτες του Η.Β. και τα μέλη της οικογένειάς τους, οι οποίοι εισέρχονται στην Ελλάδα μετά την 01.01.2021 και δεν καλύπτονται από τις ειδικές διατάξεις της Σ.Α. (μη δικαιούχοι της Σ.Α.), εφαρμόζονται οι διατάξεις του ν. 4251/2014 «Κώδικας Μετανάστευσης και Κοινωνικής Ένταξης και λοιπές διατάξεις» (Α’ 80) και άρα αντιμετωπίζονται ως πολίτες τρίτων χωρών. Περισσότερες πληροφορίες στο enotariat.gr
