Με τις διατάξεις του άρθρου 30 του ν.4670/2020 αντικαθίσταται, από 01.01.2020, το άρθρο 34 του ν.4387/2016, και επέρχονται επιμέρους μεταβολές στην παρ. 1 του ανωτέρω άρθρου που αφορούν στο καθεστώς αναγνώρισης χρόνου ασφάλισης στον e-ΕΦΚΑ, με κυριότερη τη μεταβολή στο ύψος της εισφοράς εξαγοράς για μη-μισθωτούς ασφαλισμένους.
Ειδικότερα
με τη νέα εγκύκλιο Δ.15/Δ’/24268/2021, γίνονται γνωστά τα εξής:
Α. Αναγνωριζόμενοι χρόνοι
Οι μισθωτοί και μη-μισθωτοί του e-ΕΦΚΑ, που εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής του άρθρου 34 του ν.4387/2016, εξακολουθούν και μετά την 1/1/2020 να έχουν τη δυνατότητα αναγνώρισης των χρόνων ασφάλισης που προβλέπονται:
α) από το άρθρο 40 του ν.2084/1992, όπως αυτό ίσχυσε έως 31/12/2010 πριν την αντικατάστασή του με την παρ. 18 του άρθρου 10 του ν.3863/2010
β) από την παρ. 18 του άρθρου 10 του ν.3863/2010 και των άρθρων 39, 40 και 41 του ν.3996/2011
γ) το χρόνο άσκησης δικηγορίας του άρθρου 14 του ν.1090/1980.
Η εισφορά εξαγοράς για την αναγνώριση των ανωτέρω χρόνων ασφάλισης προκύπτει, για τους μισθωτούς και τους μη μισθωτούς, σύμφωνα με τα αναφερόμενα κατωτέρω και αφορά στο σύνολο των αναγνωριζόμενων χρόνων ασφάλισης (χρόνος στρατιωτικής υπηρεσίας βάσει του ν.1358/1983, σπουδές, τέκνα, κενά διαστήματα ασφάλισης κ.λπ.) για τους οποίους προβλέπεται η αναγνώρισή τους με εξαγορά.
Β. Εισφορά αναγνώρισης μισθωτών (μία ή πολλαπλή μισθωτή απασχόληση)
Στην περίπτωση μισθωτών ασφαλισμένων για κάθε αναγνωριζόμενο μήνα ασφάλισης καταβάλλεται εισφορά ίση με το ύψος του συνολικού ασφαλίστρου κύριας σύνταξης (ασφαλισμένου και εργοδότη), όπως αυτό διαμορφώνεται κατά το χρόνο υποβολής της αίτησης αναγνώρισης, επί των ασφαλιστέων αποδοχών του ασφαλισμένου κατά τον τελευταίο μήνα πλήρους απασχόλησης πριν από την υποβολή της αίτησης αναγνώρισης.
Επισημαίνουμε ότι σε περίπτωση που κατά τον προηγούμενο της υποβολής της αίτησης μήνα απασχόλησης δεν προκύπτει πλήρης ασφάλιση, τότε η εισφορά αναγνώρισης υπολογίζεται επί των αποδοχών του μήνα αυτού που αντιστοιχούν σε πλήρη ασφάλιση, σύμφωνα με τις οδηγίες που έχουν ήδη δοθεί με την αριθ. Φ.80000/ΟΙΚ.Δ13/22702/966/30.5.2017 εγκύκλιο (ΑΔΑ : ΩΡ25465Θ1Ω-Χ40).
Σε περίπτωση που έχει διακοπεί η απασχόληση, η εισφορά αναγνώρισης υπολογίζεται επί των ασφαλιστέων αποδοχών του τελευταίου μήνα απασχόλησης, αναπροσαρμοζόμενων σύμφωνα με τα προβλεπόμενα στο άρθρο 8 παρ. 4 του ν.4387/2016.
Τα ανωτέρω εφαρμόζονται και στις περιπτώσεις πολλαπλής μισθωτής απασχόλησης, οπότε η εισφορά αναγνώρισης υπολογίζεται επί του συνόλου των ασφαλιστέων αποδοχών.Παράδειγμα 1:
Μισθωτός (ασφαλισμένος του πρώην ΙΚΑ – ΕΤΑΜ) υποβάλλει τον Απρίλιο 2021 αίτηση για αναγνώριση 12 μηνών ασφάλισης λόγω σπουδών. Οι ασφαλιστέες αποδοχές του για τον Μάρτιο 2021, όπου είχε πλήρη απασχόληση, είναι €2.500. Η εισφορά αναγνώρισης καθορίζεται σε €500 για κάθε μήνα αναγνώρισης (20% x €2.500), και το συνολικό ύψος της εξαγοράς ανέρχεται σε €6.000 (€500 x 12 αναγνωριζόμενοι μήνες).
Παράδειγμα 2:
Μισθωτός (ασφαλισμένος του πρώην ΙΚΑ – ΕΤΑΜ) υποβάλλει τον Απρίλιο 2021 αίτηση για αναγνώριση 12 μηνών ασφάλισης λόγω σπουδών. Οι ασφαλιστέες αποδοχές του για τον Μάρτιο 2021, όπου είχε πλήρη απασχόληση σε δύο εργοδότες, είναι συνολικά €3.000 (€2.000 από τον πρώτο εργοδότη και €1.000 από τον δεύτερο εργοδότη). Η εισφορά αναγνώρισης καθορίζεται σε €600 για κάθε μήνα αναγνώρισης (20% x €3.000), και το συνολικό ύψος της εξαγοράς ανέρχεται σε €7.200 (€600 x 12 αναγνωριζόμενοι μήνες).Γ. Εισφορά αναγνώρισης μη μισθωτών (μία ή πολλαπλή μη μισθωτή απασχόληση)
1. Από 01.01.2020 οι μη μισθωτοί ασφαλισμένοι του e-ΕΦΚΑ, για κάθε αναγνωριζόμενο μήνα ασφάλισης καταβάλλουν την προβλεπόμενη από τις διατάξεις του άρθρου 39 παρ. 1 και 40 του ν.4387/2016, όπως αντικαταστάθηκαν με τα άρθρα 35 και 36 του ν.4670/2020 αντιστοίχως, ασφαλιστική εισφορά, δηλαδή την ασφαλιστική εισφορά που αντιστοιχεί στην ασφαλιστική κατηγορία που έχουν επιλέξει κατά το έτος υποβολής της αίτησης αναγνώρισης.
Μη-μισθωτοί ασφαλισμένοι του e-ΕΦΚΑ είναι:
α) οι ελεύθεροι επαγγελματίες, ασφαλισμένοι του πρώην ΟΑΕΕ,
β) οι αυτοτελώς απασχολούμενοι, ασφαλισμένοι του πρώην ΕΤΑΑ,
γ) οι ασφαλισμένοι του πρώην ΟΓΑ,
δ) τα πρόσωπα που περιλαμβάνονται στην αριθ. Φ.11321/59554/2170/22-12-2016 Υπουργική Απόφαση (Β’ 4569), δηλαδή ασφαλισμένοι του πρώην ΕΤΑΠ – ΜΜΕ (ιδιοκτήτες εφημερίδων και περιοδικών, ανταποκριτές εφημερίδων, εφημεριδοπώλεις κ.λπ.) και ασφαλισμένοι του πρώην ΙΚΑ – ΕΤΑΜ (πωλητές εφημερίδων και περιοδικών που στερούνται επαγγελματικής στέγης, πωλητές λαϊκών αγορών).
Σε περίπτωση νέων επαγγελματιών (ελευθέρων επαγγελματιών και αυτοτελώς απασχολούμενων) που κατά την υποβολή της αίτησης αναγνώρισης έχουν υπαχθεί στην ειδική ασφαλιστική κατηγορία της παρ. 3 του άρθρου 39 του ν.4387/2016, όπως ισχύει, για την αναγνώριση χρόνου ασφάλισης καταβάλλεται η εισφορά που αντιστοιχεί στην ασφαλιστική κατηγορία της επιλογής τους, με ελάχιστη την εισφορά της 1ης ασφαλιστικής κατηγορίας, του άρθρου 39 παρ. 1 και όχι η εισφορά της ειδικής ασφαλιστικής κατηγορίας.
Το νέο ύψος εισφοράς αφορά σε αιτήσεις αναγνώρισης που υποβάλλονται από 01.01.2020 και μετά.
Παράδειγμα 1:
Ελεύθερος επαγγελματίας, ασφαλισμένος του πρώην ΟΑΕΕ, που για το έτος 2020 έχει επιλέξει την 3η ασφαλιστική κατηγορία, υποβάλλει τον Οκτώβριο 2020 αίτηση για αναγνώριση 3 ετών ασφάλισης λόγω σπουδών. Για την εν λόγω αναγνώριση θα καταβληθεί το ποσό των €8.496,00 (3 έτη x 12 μήνες x €236 μηνιαία εισφορά της 3ης ασφαλιστικής κατηγορίας).
2. Εάν κατά την ημερομηνία υποβολής της αίτησης αναγνώρισης έχει διακοπεί η υποχρεωτική ασφάλιση, αλλά ο ασφαλισμένος κατά τη διάρκεια του έτους έχει δηλώσει ασφαλιστική κατηγορία λόγω υποχρεωτικής ή προαιρετικής ασφάλισης, η αναγνώριση γίνεται βάσει της ασφαλιστικής κατηγορίας που έχει επιλέξει για την υποχρεωτική ή προαιρετική ασφάλισή του.
Εάν κατά τη διάρκεια του έτους δεν προκύπτει υπαγωγή στην ασφάλιση (υποχρεωτική ή προαιρετική) ο ασφαλισμένος επιλέγει κατά την υποβολή της αίτησης αναγνώρισης την ασφαλιστική κατηγορία βάσει της οποίας επιθυμεί να υπολογιστεί η εισφορά αναγνώρισης, με ελάχιστη την εισφορά της 1ης ασφαλιστικής κατηγορίας. Σε περίπτωση που υποβληθούν περισσότερες από μία αιτήσεις για αναγνώριση χρόνου ασφάλισης (για παράδειγμα μία αίτηση για την αναγνώριση χρόνου σπουδών και δεύτερη αίτηση για την αναγνώριση χρόνου παιδιών), η εισφορά αναγνώρισης για το σύνολο των αιτούμενων χρόνων ασφάλισης εντός του ίδιου έτους υπολογίζεται με βάση την ασφαλιστική κατηγορία που έχει επιλέξει ο ασφαλισμένος στην πρώτη χρονικά υποβληθείσα αίτηση για αναγνώριση.
3. Σε περίπτωση πολλαπλής μη μισθωτής απασχόλησης, ο ασφαλισμένος για την αναγνώριση χρόνου ασφάλισης καταβάλλει για κάθε αναγνωριζόμενο μήνα ασφάλισης την εισφορά που καταβάλλεται για την κύρια σύνταξη βάσει του άρθρου 36 του ν.4387/2016, όπως αντικαταστάθηκε με το άρθρο 32 του ν.4670/2020.Παράδειγμα 3:
Ελεύθερος επαγγελματίας (ασφαλισμένος του πρώην ΟΑΕΕ) που συγχρόνως ασκεί και δεύτερη επαγγελματική δραστηριότητα για την οποία υπάγεται στην ασφάλιση του πρώην ΟΓΑ, υποβάλλει τον Δεκέμβριο του 2020 αίτηση για αναγνώριση χρόνου σπουδών.
Για το έτος 2020 έχει επιλέξει ως ασφαλισμένος του πρώην ΟΑΕΕ την 1η ασφαλιστική κατηγορία του άρθρου 39 του ν.4387/2016, όπως ισχύει από 1/1/2020 (άρθρο 35 του ν.4670/2020), και ως ασφαλισμένος του πρώην ΟΓΑ την 1η ασφαλιστική κατηγορία του άρθρου 40 του ν.4387/2016, όπως ισχύει από 1/1/2020 (άρθρο 36 του ν.4670/2020).
Ο ανωτέρω ασφαλισμένος για τις τρέχουσες ασφαλιστικές του εισφορές καταβάλλει την εισφορά του άρθρου 39 του ν.4387/2016, δηλαδή την εισφορά ελεύθερου επαγγελματία. Επί της ίδιας αυτής εισφοράς θα γίνει και η αναγνώριση του χρόνου ασφάλισης. Συνεπώς, για κάθε αναγνωριζόμενο μήνα ο εν λόγω ασφαλισμένος καταβάλλει μηνιαία εισφορά ύψους €155,00 (μηνιαία εισφορά κύριας σύνταξης της 1ης ασφαλιστικής κατηγορίας του άρθρου 39 του ν.4387/2016, όπως ισχύει).Δ. Εισφορά αναγνώρισης από ασφαλισμένες μητέρες (μισθωτές και μη μισθωτές)
Επισημαίνουμε ότι οι διατάξεις του άρθρου 141 παρ. 2 του ν.3655/2008, που προβλέπουν την καταβολή μειωμένων κατά 50% των ασφαλιστικών εισφορών κύριας σύνταξης για μητέρες κατά το πρώτο έτος μετά τον τοκετό δεν έχουν εφαρμογή για την αναγνώριση χρόνου ασφάλισης.Ε. Αναγνώριση χρόνου ασφάλισης στον Κλάδο Πρόσθετης Ασφάλισης του πρώην ΟΓΑ
Για την αναγνώριση χρόνου ασφάλισης στον Κλάδο Πρόσθετης Ασφάλισης του πρώην ΟΓΑ, σε περίπτωση οφειλής, σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 53 παρ. 5 του ν.3518/2006, για κάθε αναγνωριζόμενο μήνα καταβάλλεται η προβλεπόμενη εισφορά της ασφαλιστικής κατηγορίας του άρθρου 40 παρ. 1 του ν.4387/2016, όπως ισχύει, που έχει επιλέξει ο ασφαλισμένος κατά το έτος υποβολής της αίτησης αναγνώρισης. Για την εφαρμογή της ανωτέρω ρύθμισης έχει εκδοθεί η αριθ. Δ.15/Δ749714/1949/25-1- 2021 Υπουργική Απόφαση (Β’ 381).ΣΤ. Εξόφληση εισφοράς αναγνώρισης
Ως προς τη διαδικασία εξόφλησης της εισφοράς αναγνώρισης με την προσθήκη εδαφίων εξειδικεύεται η διαδικασία εξόφλησης σε δόσεις. Συνεπώς, για το σύνολο των ασφαλισμένων, μισθωτών και μη -μισθωτών, η εξόφληση της εισφοράς αναγνώρισης γίνεται είτε εφάπαξ είτε σε δόσεις ως εξής:
I. Εφάπαξ εξόφληση
Στην περίπτωση της εφάπαξ εξόφλησης παρέχεται έκπτωση 2% για κάθε έτος εξαγοράς. Ως εκ τούτου για εξαγορά χρόνου ασφάλισης που υπολείπεται του ενός έτους, δηλαδή των 12 μηνών ασφάλισης, δεν προβλέπεται έκπτωση.
Η καταβολή του συνολικού ποσού της αναγνώρισης, όπως αυτό προσδιορίζεται μετά τον συνυπολογισμό της τυχόν δικαιούμενης έκπτωσης σύμφωνα με τα ανωτέρω, πρέπει να γίνει εντός τριμήνου από την κοινοποίηση της απόφασης αναγνώρισης, εφαρμοζόμενων αναλογικά των διατάξεων του άρθρου 40 του ν.3996/2011.
II. Εξόφληση σε δόσεις
Στην περίπτωση της εξόφλησης σε δόσεις, το σχετικό ποσό εξαγοράς καταβάλλεται σε τόσες μηνιαίες δόσεις όσοι είναι και οι μήνες που αναγνωρίζονται.
Η πρώτη δόση καταβάλλεται μέχρι το τέλος του επόμενου μήνα της κοινοποίησης της απόφασης αναγνώρισης. Καθυστέρηση καταβολής δόσης συνεπάγεται την επιβάρυνσή της με τον εκάστοτε προβλεπόμενο τόκο καθυστέρησης. Σε περίπτωση θεμελίωσης συνταξιοδοτικού δικαιώματος ή υποβολής αιτήματος συνταξιοδότησης όπου ο αναγνωριζόμενος χρόνος ασφάλισης αξιοποιείται για την προσαύξηση του ποσού της σύνταξης, πριν από την εξόφληση της εισφοράς εξαγοράς, παρακρατείται κάθε μήνα από τη σύνταξη και μέχρι την εξόφληση της οφειλής ποσό ίσο με το 1/4 της σύνταξης.
Ζ. Αναγνώριση χρόνου ασφάλισης στον κλάδο επικουρικής ασφάλισης του e- ΕΦΚΑ
Τα ανωτέρω εφαρμόζονται αντίστοιχα και για την αναγνώριση των χρόνων ασφάλισης στον κλάδο επικουρικής ασφάλισης του e -ΕΦΚΑ σύμφωνα με την παρ.2 του άρθρου 96 του ν.4387/2016 όπως αντικαταστάθηκε και ισχύει με το άρθρο 44 του ν.4670/2020 και την παρ. 1γ του άρθρου 40 του ν.4052/2012, όπως αντικαταστάθηκε με το άρθρο 79 του ν.4387/2016 και το άρθρο 42 του ν.4670/2020.
Επισημαίνεται ότι, σύμφωνα με τις παραπάνω αναφερόμενες διατάξεις, στην περίπτωση θεμελίωσης δικαιώματος για επικουρική σύνταξη με αναγνώριση κατόπιν εξαγοράς χρόνων ασφάλισης, το οφειλόμενο ποσό εξαγοράς, εφόσον δεν υπερβαίνει το ποσό των τριών χιλιάδων (3.000) ευρώ, συμψηφίζεται ή παρακρατείται από το σύνολο των δικαιούμενων ποσών επικουρικής σύνταξης. Εφόσον το οφειλόμενο ποσό εξαγοράς υπερβαίνει τις τρεις χιλιάδες (3.000) ευρώ, κατά το μέρος που υπερβαίνει τις τρεις χιλιάδες (3.000) ευρώ εξοφλείται εφάπαξ πριν την έκδοση της απόφασης συνταξιοδότησης, κατά δε το λοιπό μέρος συμψηφίζεται ή παρακρατείται από το σύνολο των δικαιούμενων ποσών επικουρικής σύνταξης (σχετική η υπ’ αριθμ.Φ80020/12293/Δ16.317/3.4.2020 εγκύκλιος, ΑΔΑ: ΨΓ8Α46ΜΤΛΚ-ΑΝΣ).
Η εισφορά εξαγοράς υπολογίζεται βάσει των ποσοστών ασφάλισης (ασφαλισμένου και εργοδότη) και της μηνιαίας ασφαλιστικής εισφοράς που αντιστοιχεί στην επιλεγείσα ασφαλιστική κατηγορία, όπως ισχύουν για μισθωτούς και μη μισθωτούς αντίστοιχα, για την επικουρική ασφάλιση βάσει του άρθρου 97 του ν.4387/2016, όπως ισχύει.
