Πέραν των κακών επιδόσεων στη διαχείριση της πανδημίας, η οικονομία αναδεικνύεται σε έναν ακόμη «πονοκέφαλο» για το Βερολίνο που μοιάζει να δυσκολεύεται να αντεπεξέλθει στις περιστάσεις, κόντρα στο ρεύμα αισιοδοξίας για την «επόμενη μέρα» που επικρατεί στην Ευρώπη
Ολα δείχνουν ότι η διεθνής οικονομία ανακάμπτει από τις συνέπειες του κορονοϊού και μάλιστα πιο γρήγορα απ’ ότι προέβλεπαν οι αναλυτές. Η μέχρι πρότινος ισχυρότερη οικονομία της Ευρωπαϊκής Ενωσης όμως μοιάζει να έχει χάσει το βηματισμό της, με αναλυτές και επιχειρηματίες να εμφανίζονται έως και απαισιόδοξοι για την «επόμενη μέρα» της πανδημίας στη Γερμανία. Που μπορεί να οφείλεται αυτό; Η Deutsche Welle σε αφιέρωμά της επιχειρεί να δώσει εξηγήσεις και να προβλέψει τι θα συμβεί το επόμενο διάστημα.
Αναδυόμενες οικονομίες όπως η Κολομβία, το Μεξικό και η Τουρκία αναμένεται να επιστρέψουν στους επόμενους μήνες στα επίπεδα οικονομικής ανάπτυξης που είχαν καταγράψει πριν από την πανδημία. Σύμφωνα με προβλέψεις του ΟΟΣΑ η παγκόσμια οικονομία αναπτύσσεται με ρυθμούς άνω του 5% σε ετήσια βάση με εμπροσθοφυλακή τις ΗΠΑ και την Κίνα – χώρες που προφανώς επωφελούνται από τους ταχείς ρυθμούς των εμβολιασμών, αλλά και από φιλόδοξα προγράμματα οικονομικής ανάκαμψης. «Ηδη στα μέσα του 2021 επιστρέφουμε στους δείκτες ανάπτυξης που είχαμε πριν από την κρίση», δηλώνει η Λόρενς Μπουν, επικεφαλής οικονομολόγος του ΟΟΣΑ, αναθεωρώντας επί τα βελτίω τις προβλέψεις του διεθνούς οργανισμού στα τέλη Δεκεμβρίου, που προεξοφλούσαν ανάπτυξη 4,2%.
Ουραγός η Γερμανία
Διαμετρικά αντίθετο παραμένει το κλίμα στη Γερμανία με τα οικονομικά ινστιτούτα να αναθεωρούν, το ένα μετά το άλλο, επί τα χείρω τις προβλέψεις τους. Για παράδειγμα το Ινστιτούτο IfO του Μονάχου αναμένει ανάπτυξη 3,7%, ενώ τον περασμένο Δεκέμβριο έκανε λόγο για 4,1%. Το Συμβούλιο των «Πέντε Σοφών» για τη γερμανική οικονομία προβλέπει 3,1%, ενώ παρόμοια εκτίμηση- γύρω στο 3%- εκφράζει και το Ινστιτούτο της Γερμανικής Οικονομίας (IW). Πολλοί Γερμανοί εμφανίζονται δυσαρεστημένοι με τη διαχείριση της κρίσης από την ομοσπονδιακή κυβέρνηση, αλλά και τους πρωθυπουργούς των κρατιδίων, ενώ έχουν εγκαταλείψει τις ελπίδες τους για γρήγορη επιστροφή στην κανονικότητα.
Ο Φρίντριχ Χάινεμαν, αναλυτής στο Ινστιτούτο Οικονομικών Ερευνών του Μάνχαιμ (ZEW) εκτιμά ότι «μέχρι ενός σημείου η απογοήτευση είναι αναμενόμενη, καθώς η πανδημία διαρκεί πολύ περισσότερο από τις αρχικές εκτιμήσεις». Από εκεί και πέρα η σύγκριση με τους ταχείς ρυθμούς εμβολιασμών στο Ισραήλ ή στη Μ. Βρετανία οδηγεί σε εύλογα συμπεράσματα. Για τις καθυστερήσεις στην Ευρώπη ο ίδιος ο Χάινεμαν εντοπίζει ευθύνες περισσότερο στις Βρυξέλλες, παρά στις εθνικές κυβερνήσεις, αλλά πιστεύει ότι «τόσο η κεντρική κυβέρνηση, όσο και τα ομόσπονδα κρατίδια ευθύνονται για τη βραδεία υλοποίηση της στρατηγικής περί εμβολιασμών. Χάθηκαν μήνες ολόκληροι μέχρι να αρχίσουν τα υποχρεωτικά τεστ στα σχολεία, για παράδειγμα».
Εξαγωγές και εσωτερική ζήτηση στηρίζουν την οικονομία
Οι ελπίδες για οικονομική ανάπτυξη μεταφέρονται στο 2022. Φωτεινή εξαίρεση αποτελούν οι γερμανικές επιχειρήσεις με έντονο εξαγωγικό προσανατολισμό, οι οποίες επωφελούνται από τους υψηλούς δείκτες ανάπτυξης σε ΗΠΑ και Κίνα. Αντιθέτως πολλές μικρομεσαίες επιχειρήσεις στενάζουν υπό το βάρος των περιοριστικών μέτρων, όταν μάλιστα πολλές φορές καθυστερεί η εκταμίευση της υπεσχημένης οικονομικής βοήθειας για την αντιμετώπιση της πανδημίας.
«Δεν είναι μόνο η βιομηχανία, αλλά και ο κατασκευαστικός κλάδος που στηρίζουν την οικονομική ανάπτυξη στις παρούσες δύσκολες συνθήκες», λέει ο αναλυτής Φρίντριχ Χάινεμαν. Επιπλέον, σημειώνει, «τα νοικοκυριά εξακολουθούν να ξοδεύουν κάποια χρήματα στον βαθμό που ακόμη μπορούν, για παράδειγμα πραγματοποιώντας online αγορές». Το γεγονός ότι η ιδιωτική κατανάλωση παραμένει ισχυρή, επισημαίνει, «αποτελεί επιτυχία της πολιτικής που ακολουθεί η κυβέρνηση, περιλαμβανομένης της γενναιόδωρης- ίσως μάλιστα και υπερβολικά γενναιόδωρης- στήριξης για την αγορά εργασίας».
Κριτική από επιχειρηματίες και οικονομολόγους
Τις τελευταίες εβδομάδες μία σειρά επιφανών οικονομολόγων και επιχειρηματιών έχει ασκήσει έντονη κριτική στην κυβερνητική πολιτική για την ελλειπή στήριξη των επιχειρήσεων σε εποχές πανδημίας. Ο Αντον Μπέρνερ, επικεφαλής του Ομοσπονδιακού Συνδέσμου Εξαγωγικού Εμπορίου (BGA) της Γερμανίας, μιλώντας στην εφημερίδα Die Welt, καυτηρίαζε το γεγονός ότι «πολιτικοί και δημόσιοι υπάλληλοι δεν έχουν επαφή με τον επιχειρηματικό κόσμο, αλλά νομίζουν ότι όλα τα ξέρουν καλύτερα…». Παράλληλα επέκρινε τους χειρισμούς των Βρυξελλών λέγοντας ότι «οποιοσδήποτε μάνατζερ θα έβαζε τα κλάμματα, αν διάβαζε τις συμφωνίες που έχει υπογράψει η ΕΕ για την προμήθεια εμβολίων». Σε πρόσφατη συνέντευξη στο περιοδικό Focus η Ινγκριντ Χόφμαν, επιχειρηματίας από τη Νυρεμβέργη, ανέφερε ότι η καγκελάριος «δεν έχει την οικονομία στο αίμα της». Σε πιο υψηλούς τόνους ο οικονομολόγος Μίχαελ Χίτερ από το Ινστιτούτο της Γερμανικής Οικονομίας (IW) δήλωσε ότι ο διευθυντής της καγκελαρίας Χέλγκε Μπράουν «έλεγε βλακείες» εξηγώντας τη λειτουργία της εφαρμογής (App) για κινητά τηλέφωνα που η ομοσπονδιακή κυβέρνηση επιδότησε με 145 εκατομμύρια ευρώ.
Από την άλλη πλευρά ο οικονομικός αναλυτής Φρίντριχ Χάινεμαν επικρίνει αυτό που αποκαλεί «κύμα υπερβολικής αυτοεκτίμησης» στα social media. Eμφανίζονται παντογνώστες, λέει, «που νομίζουν ότι γνωρίζουν τα πάντα καλύτερα από τους κυβερνώντες στο Βερολίνο, μόνο και μόνο γιατί έχουν ένα διδακτορικό ή είναι καθηγητές Οικονομικών». Η όλη περιρρέουσα ατμόσφαιρα, υποστηρίζει ο Χάινεμαν, θυμίζει τον πρόωρο αποκλεισμό της Εθνικής Γερμανίας στο Μουντιάλ της Ρωσίας το 2018, όταν όλοι πίστευαν ότι είναι πιο έξυπνοι από τον προπονητή και συμπεριφέρονταν ανάλογα… Ο ίδιος πιστεύει ότι η ροπή προς την απαισιοδοξία είναι υπερβολική, αλλά την ίδια στιγμή προειδοποιεί πως η Γερμανία θα πρέπει να ανεβάσει ταχύτητες όσον αφορά την ιχνηλάτηση των επαφών, αλλά και τη διενέργεια τεστ για τον κορονοϊό. «Και σε αυτήν την περίπτωση πρέπει να δείχνουμε λιγότερη επιείκεια με τους αρνητές των τεστ», λέει ο Χάινεμαν. Οταν μία οικογένεια αρνείται να υποβάλει το παιδί της σε τεστ, τότε αυτό το παιδί δεν θα γίνεται δεκτό στο σχολείο ή στο νηπιαγωγείο…».
