ΑΡΙΘΜΟΣ 196/2021
ΜΟΝΟΜΕΛΕΣ ΕΦΕΤΕΙΟ ΠΕΙΡΑΙΩΣ
– Διατροφή πρώην συζύγου. Προϋποθέσεις επιδίκασης μεταγαμιαίας διατροφής και ο καθορισμός της έκτασης και του ύψους αυτής. Νέοι πραγματικοί ισχυρισμοί του εκκαλούντος στον δεύτερο βαθμό δικαιοδοσίας.
– Από το συνδυασμό των διατάξεων των άρθρων 1442 και 1443 ΑΚ προς εκείνες των άρθρων 1487 και 1493 του ίδιου Κώδικα, στις οποίες ρητά παραπέμπει το άρθρο 1443, όπως ισχύουν μετά τις τροποποιήσεις του Ν. 1329/1983, συνάγεται ότι γενική προϋπόθεση για τη γένεση αξίωσης διατροφής πρώην συζύγου, όταν ο γάμος λύθηκε με διαζύγιο μετά την ισχύ του Ν. 1329/1983, είναι η απορία του δικαιούχου πρώην συζύγου και η ευπορία του υπόχρεου, επί πλέον δε από την πλευρά του δικαιούχου πρέπει να συντρέχει και μια από τις ειδικότερες προϋποθέσεις που αναφέρονται στο άρθρο 1442 ΑΚ (ΕφΑθ 5956/2003). Για το ορισμένο της αγωγής διατροφής μετά τη λύση του γάμου, ο ενάγων πρώην σύζυγος που αιτείται διατροφή, ως προς το αξιούμενο ποσό διατροφής αρκεί να επικαλείται τις προσδιοριστικές του ύψους της διατροφής ανάγκες του χωρίς να είναι αναγκαίο να εξειδικεύει αυτές, αναφέροντας και την απαιτούμενη για κάθε μία δαπάνη, αρκεί μόνο να αναφέρει το συνολικό ποσό που απαιτείται για την κάλυψη των αναγκών του αυτών (πρβλ. ΜονΕφΠειρ 442/2016).
– Από τις διατάξεις των άρθρων 1442, 1443, 1487, 1493 και 1498 ΑΚ και των άρθρων 223, 224, 334, 525, 526 και 527 ΚΠολΔ, προκύπτει ότι οι προϋποθέσεις επιδίκασης μεταγαμιαίας διατροφής και ο καθορισμός της έκτασης και του ύψους αυτής κρίνονται από το χρόνο έγερσης της αγωγής ή επί αιτήματος για την επιδίκαση από την υπερημερία, από το χρόνο επέλευσής της, το σχετικό πάντως δικαίωμα πρέπει να έχει γεννηθεί κατά τη συζήτηση στο ακροατήριο του πρωτοβαθμίου δικαστηρίου. Επομένως τα πραγματικά περιστατικά που θεμελιώνουν την αγωγή, τα οποία πρέπει να έχουν συντελεσθεί έως τη συζήτηση στο ακροατήριο του πρωτοβαθμίου δικαστηρίου, είναι απαράδεκτα προτεινόμενα με τις πρωτόδικες προτάσεις, την έφεση ή τις προτάσεις, που υποβάλλονται στο εφετείο. Αντιθέτως τα καταλυτικά του δικαιώματος που ασκείται με την αγωγή γεγονότα και οι αντενστάσεις που δεν αφορούν πραγματικούς ισχυρισμούς, που μεταβάλλουν τη βάση της αγωγής, μπορούν να προταθούν έως την τελευταία επί της ουσίας της υπόθεσης συζήτηση, στο πρωτοδικείο, στο δε εφετείο με το εφετήριο ή με τους πρόσθετους λόγους έφεσης, εφόσον συντρέχουν οι προϋποθέσεις του άρθρου 527 ΚΠολΔ. Ειδικότερα, ο εναγόμενος ως εκκαλών μπορεί να προτείνει παραδεκτώς το πρώτο στην κατ’ έφεση δίκη οψιγενή ισχυρισμό (ένσταση), στηριζόμενο στην επελθούσα μεταβολή των προσδιοριστικών του ύψους της διατροφής στοιχείων, η οποία θα μπορούσε να έχει ως επακόλουθο την παύση ή τη μείωση του ποσού της διατροφής (βλ. ΟλΑΠ2/1994). Η προβολή της εν λόγω οψιγενούς ενστάσεως μπορεί να γίνει μόνο με το εφετήριο ή το δικόγραφο των πρόσθετων λόγων. Υπό το προϊσχύον νομοθετικό καθεστώς, παγίως γινόταν δεκτό από τη θεωρία και τη νομολογία ότι οι ενστάσεις που για πρώτη φορά προβάλλονταν από τον εκκαλούντα-εναγόμενο, στον δεύτερο βαθμό με σκοπό την εξαφάνιση της εκκαλούμενης, παραδεκτά προβάλλονταν με τις προτάσεις, σε όσες ειδικές διαδικασίες οι προτάσεις αποτελούσαν νόμιμο τρόπο ασκήσεως των πρόσθετων λόγων έφεσης, όπως στην εργατική διαδικασία του άρθρου 681ΒΚΠολΔ, κατά την οποία εκδικάζονταν οι διαφορές, που αναφέρονται στη διατροφή συζύγων και τέκνων και με τις προτάσεις (ΑΠ 2070/2007, ΕφΛαμ 44/2013). Ήδη ο Ν. 4335/2015 εισήγαγε το νέο άρθρο 591 παρ.1 εδ. ζ’ του ΚΠολΔ, το οποίο προβλέπει ομοιόμορφα για όλες τις ειδικές διαδικασίες την υποχρεωτική άσκηση των πρόσθετων λόγων έφεσης με ιδιαίτερο δικόγραφο, το οποίο κατατίθεται και επιδίδεται στον αντίδικο τουλάχιστον οκτώ ημέρες, πριν συζητηθεί η έφεση. Επομένως, δεν μπορεί να έχει πλέον εφαρμογή η προηγούμενη νομολογιακή θέση και όλοι οι νέοι πραγματικοί ισχυρισμοί του εκκαλούντος στον δεύτερο βαθμό που τείνουν σε εξαφάνιση της εκκαλουμένης απόφασης προβάλλονται στο εξής παραδεκτά μόνο με ιδιαίτερο δικόγραφο της έφεσης, αντέφεσης ή πρόσθετων λόγων εφέσεως, διαφορετικά απορρίπτονται αυτεπαγγέλτως ως απαράδεκτοι, λόγω παραβίασης της αρχής τηρήσεως προδικασίας κατ’ άρθρο 111 παρ. 2 ΚΠολΔ (βλ. Καλλιόπη Μακρίδου, Ειδικές Διαδικασίες στον Κώδικα Πολιτικής Δικονομίας μετά το Ν. 4335/2015, έκδοση 2017, σελ. 77, 78).
