Στην Ηλεκτρονική Ταυτότητα Κτιρίου θα ενσωματώνονται όλα τα απαραίτητα δικαιολογητικά για κάθε ακίνητο, ενώ μόνο με την απόκτησή της θα θεωρείται ολοκληρωμένη και η τακτοποίηση των αυθαιρέτων – Ποιες κυρώσεις προβλέπονται, όλα όσα πρέπει να ξέρουν οι ιδιοκτήτες ακινήτων
Μια νέα ψηφιακή εφαρμογή μπήκε από την 1η Φεβρουαρίου στη ζωή των ιδιοκτητών ακινήτων. Πρόκειται για την Ηλεκτρονική Ταυτότητα Κτιρίου, η οποία πολύ απλά είναι μια ενιαία ψηφιακή βάση δεδομένων στην οποία ενσωματώνονται όλα τα απαραίτητα δικαιολογητικά, στοιχεία και σχέδια για κάθε ακίνητο, ενώ μόνο με την απόκτησή της θα θεωρείται ολοκληρωμένη – και – η τακτοποίηση των αυθαιρέτων.
Υποχρέωση για ηλεκτρονική Ταυτότητα Κτιρίου έχουν: 1) Ολα τα νέα κτίρια και οι διηρημένες ιδιοκτησίες για τα οποία εκδίδονται νέες οικοδομικές άδειες. 2) Τα παλαιότερα κτίρια. 3) Τα αυθαίρετα κατά την περαίωση των δηλώσεων. Το σύστημα προοδευτικά θα συνδεθεί με όλα τα ηλεκτρονικά συστήματα για τα ακίνητα: οικοδομικές άδειες, Κτηματολόγιο κ.ά.
Προσοχή: Η Ηλεκτρονική Ταυτότητα Κτιρίου ισχύει κανονικά από την 1η Φεβρουαρίου και υποχρεωτικά από την 1η Ιουλίου 2021. Ειδικότερα, από την 1η Φεβρουαρίου έως την 31η Ιουνίου οι όποιες συναλλαγές μπορούν να γίνουν με τον παλιό τρόπο (όπως γινόταν πριν από την Ταυτότητα Κτιρίου) και τον νέο (όπου απαιτείται η Ταυτότητα Κτιρίου), ενώ από την 1η Ιουλίου 2021 μόνο με το νέο τρόπο.
Η παράταση – διευκόλυνση
Οι ιδιοκτήτες θα πρέπει να γνωρίζουν πως έχει παραταθεί (με σχετική τροπολογία του υπουργείου Περιβάλλοντος) έως τις 30 Ιουνίου 2021 η ισχύς των βεβαιώσεων των μηχανικών που πιστοποιούν την ύπαρξη ή μη πολεοδομικών παραβάσεων.
Με τη ρύθμιση αυτή διευκολύνονται οι μεταβιβάσεις ακινήτων για τα οποία έχει γίνει αυτοψία έως τις 31 Ιανουαρίου 2021 από μηχανικό, αλλά δεν έχει καταστεί δυνατόν να υπογραφεί το συμβόλαιο μεταβίβασης πριν από τη λήξη της βεβαίωσης.
Σημειώνεται πως η βεβαίωση μηχανικού αποτελεί ένα από τα δικαιολογητικά που πρέπει να συγκεντρώσουν οι ενδιαφερόμενοι για να εφαρμοστεί η Ηλεκτρονική Ταυτότητα Κτιρίου. Παράλληλα, όπως εξηγούν, από το υπουργείο Περιβάλλοντος, χωρίς Ηλεκτρονική Ταυτότητα Κτιρίου θα μπορούν να προχωρούν οι δημόσιες συμβάσεις που αφορούν ακίνητα με κτίρια.
Δύο νέα έγγραφα
Οι ιδιοκτήτες από εδώ και πέρα θα συναντούν μπροστά τους δύο νέα έγγραφα: το Απόσπασμα Ταυτότητας Κτιρίου / Διηρημένης Ιδιοκτησίας και το Πιστοποιητικό Πληρότητας Ταυτότητας Κτιρίου / Διηρημένης Ιδιοκτησίας. Σημειώνεται πως αυτοτελή διηρημένη ιδιοκτησία αφορά συνήθως διαμερίσματα, καταστήματα, γραφεία ή άλλες χρήσεις σε πολυκατοικίες, μικρά κτίρια κ.ά.
Ειδικότερα:
- Το Απόσπασμα περιλαμβάνει όλες τις αναγκαίες πληροφορίες, με σχέδια και τεχνικά δικαιολογητικά για κάθε ξεχωριστό κτίριο (μονοκατοικία, κτίριο γραφείων κ.ά.) ή κάθε ξεχωριστή διαδικασία (οριζόντια ή κάθετη, για παράδειγμα διαμέρισμα ή κατάστημα σε πολυκατοικία).
- Το Πιστοποιητικό περιλαμβάνει τη σύνοψη όλων των στοιχείων του υπάρχουν στο απόσπασμα και βεβαιώνει πως τα σχέδια υπάρχουν καταχωρισμένα. Ταυτόχρονα, περιλαμβάνει τις αναγκαίες βεβαιώσεις μηχανικών ότι στο κτίριο δεν υπάρχουν αυθαιρεσίες ή αυτές έχουν τακτοποιηθεί (ή ότι σε ένα οικόπεδο δεν υπάρχει κτίσμα) που είναι προϋπόθεση για τη σύνταξη συμβολαίου από συμβολαιογράφο στη μεταβίβαση ακινήτου.
Τα προαναφερόμενα έγγραφα, όπως εξηγούν από το υπουργείο Περιβάλλοντος, ενσωματώνουν και αντικαθιστούν δεκάδες διαδικασίες και έγγραφα που χρησιμοποιούν μηχανικοί και συμβολαιογράφοι στις μεταβιβάσεις ακινήτων, όπως η βεβαίωση μηχανικού για την ύπαρξη ή μη αυθαιρεσιών, το ενεργειακό πιστοποιητικό, το ΚΑΕΚ του Κτηματολογίου κ.ά.
Η διαδικασία
Ολη τη διαδικασία θα την αναλαμβάνει υποχρεωτικά μηχανικός, ο οποίος θα έχει και την ευθύνη για όσα δηλώνονται και αναφέρονται στα προαναφερόμενα έγγραφα. Το πρώτο και καθοριστικό βήμα για την καταχώριση ενός ακινήτου – που αποτελεί βάση για όλα τα επόμενα – είναι ο εντοπισμός του οικοπέδου στον χάρτη και η καταχώριση των βασικών του στοιχείων, ανεξάρτητα αν πρόκειται για ολόκληρο κτίριο ή ένα μόνο διαμέρισμα και ιδιοκτησία. Ακολουθεί η περιγραφή κάθε ξεχωριστής διαδικασίας και στο τέλος μπαίνουν στο πληροφοριακό σύστημα τα σχέδια και τα δικαιολογητικά. 
Mε απλά λόγια, η καταχώριση της Ηλεκτρονικής Ταυτότητας Κτιρίου / Διηρημένης Ιδιοκτησίας θα υλοποιείται σε δύο βασικά βήματα: την καταχώριση οικοπέδου / γηπέδου και την καταχώριση ιδιοκτησιών.
Μία καταχώριση
Σε κάθε οικόπεδο αντιστοιχεί μία καταχώριση. Σε περίπτωση όμως σύστασης καθέτου ιδιοκτησίας μπορεί να γίνει ξεχωριστή καταχώριση για κάθε τμήμα του οικοπέδου που αποτελεί κάθετη ιδιοκτησία. Εφόσον έχει συσταθεί οριζόντια ιδιοκτησία επί καθέτου, γίνεται υποχρεωτικά ξεχωριστή καταχώριση οικοπέδου / γηπέδου για κάθε κάθετη ιδιοκτησία.
Στην περίπτωση που το οικόπεδο δεν έχει καταχωρισθεί, ο μηχανικός εισάγει στο πληροφοριακό σύστημα νέα εγγραφή, εντοπίζει γεωχωρικά το οικόπεδο και συμπληρώνει, μεταξύ άλλων, τα εξής στοιχεία: περιγραφή του οικοπέδου, ΚΑΕΚ, εάν βρίσκεται εκτός ή εντός σχεδίου πόλης, αριθμό των αυτοτελών ιδιοκτησιών, εάν βρίσκεται σε περιοχή όπου επικρατεί ειδικό πολεοδομικό καθεστώς κ.ά.
Ξεχωριστή ιδιοκτησία
Μετά το οικόπεδο, η διαδικασία περνά στην καταχώρηση ιδιοκτησιών, με περιγραφή και τεκμηρίωση των οικοπέδων ή γηπέδων ή κτιρίων ή τμημάτων αυτών που αποτελούν αυτοτελείς ιδιοκτησίες.
Διευκρινίζεται πως στην περίπτωση που το σύνολο του οικοπέδου ή γηπέδου, το οποίο αφορά προγενέστερη καταχώριση οικοπέδου / γηπέδου, αποτελεί ενιαία αδιαίρετη ιδιοκτησία, καταχωρίζεται μία ιδιοκτησία, ανεξαρτήτως ύπαρξης και αριθμού κτισμάτων σε αυτό.
Εφόσον στο οικόπεδο ή γήπεδο υφίσταται σύσταση οριζόντιας ή κάθετης ιδιοκτησίας, η καταχώριση γίνεται ανά αυτοτελή διηρημένη ιδιοκτησία. Ξεχωριστή καταχώριση γίνεται για το σύνολο των κοινόχρηστων χώρων του οικοπέδου / γηπέδου.
Ο μηχανικός θα ελέγχει αν υπάρχει εγγραφή για τη συγκεκριμένη ιδιοκτησία. Εάν δεν έχει καταχωρισθεί, συμπληρώνει το ηλεκτρονικό έντυπο ιδιοκτησίας, το οποίο, μεταξύ άλλων, περιλαμβάνει τα εξής στοιχεία: περιγραφή της ιδιοκτησίας, επιλογή τύπου ιδιοκτησίας (αδιαίρετη ιδιοκτησία, κάθετη ή οριζόντια ή κοινόχρηστοι χώροι), χιλιοστά ιδιοκτησίας επί του οικοπέδου, ΚΑΕΚ, τεχνική περιγραφή ιδιοκτησίας, πίνακα με τις επιφάνειες ανά όροφο, πίνακα με τις χρήσεις ανά όροφο, αιτιολόγηση υποβολής της Ταυτότητας Κτιρίου / Διηρημένης Ιδιοκτησίας.
Τα δικαιολογητικά, τα πρόστιμα και τι ισχύει για τα παλαιότερα κτίρια
Η καταχώριση στην Ηλεκτρονική Ταυτότητα Κτιρίου συνοδεύεται από τα εξής δικαιολογητικά: Οικοδομικές άδειες, δηλώσεις υπαγωγής σε νόμους αναστολής επιβολής κυρώσεων επί αυθαιρέτων, σχέδια που συνοδεύουν τις πράξεις και αποτυπώνουν την ιδιοκτησία, τεχνική έκθεση στατικού ελέγχου, πίνακας χιλιοστών (εφόσον η Ταυτότητα Ιδιοκτησίας αποτελεί αυτοτελή ιδιοκτησία), μελέτη κατανομής δαπανών κτιρίου εφόσον υπάρχει.
Κυρώσεις. Σε περίπτωση που διαπιστωθεί δήλωση ψευδών στοιχείων, εκτός των ποινικών κυρώσεων, προβλέπεται πρόστιμο, το ύψος του οποίου θα κυμαίνεται από 2.000 έως 20.000 ευρώ, ανάλογα με την επιφάνεια που δεν έχει αποτυπωθεί στην Ηλεκτρονική Ταυτότητα. Και τα όρια των κυρώσεων θα διπλασιάζονται, εάν υπάρξει υποτροπή των παραβάσεων κι αν αυτές αφορούν οικοδομικές εργασίες σε παραδοσιακούς οικισμούς, περιοχές ιδιαίτερου φυσικού κάλλους αλλά και προστατευόμενες περιοχές.
Δύο κατηγορίες
Για την υποβολή τώρα της Ηλεκτρονικής Ταυτότητας Κτιρίου, τα παλαιότερα κτίρια διακρίνονται σε δύο κατηγορίες:
- Στην πρώτη, υπάγονται τα κτίρια που ανήκουν στο Δημόσιο, στους ΟΤΑ, τα θέατρα, οι κινηματογράφοι, οι αίθουσες εκδηλώσεων, τα συνεδριακά κέντρα, τα πρατήρια καυσίμων, τα τουριστικά καταλύματα άνω των 300 τετραγωνικών μέτρων, τα δημόσια και ιδιωτικά σχολικά κτίρια, τα νοσοκομεία και τα καταστήματα κράτησης. Γι’ αυτά τα κτίρια υπάρχει ένα περιθώριο πέντε χρόνων για την καταχώριση της Ηλεκτρονικής Ταυτότητας.
- Στη δεύτερη κατηγορία, για την οποία δεν υπάρχει καταληκτική ημερομηνία, υπάγονται όλα τα υπόλοιπα κτίρια και οι αυτοτελείς διηρημένες ιδιοκτησίες. Εδώ, η σχετική δήλωση προσαρτάται υποχρεωτικά στο συμβόλαιο σε περίπτωση μεταβίβασης.
Κορυφαία μεταρρύθμιση
«Η Ηλεκτρονική Ταυτότητα Κτιρίου είναι μια κορυφαία μεταρρύθμιση διότι μέσα από αυτήν για πρώτη φορά στη χώρα μας θα καταγραφεί ψηφιακά το κτιριακό απόθεμα για όλα τα ακίνητα της χώρας, δημόσια και ιδιωτικά.
Πέρα από τη συνολική απεικόνιση των κτιρίων για κάθε χρήση, μέσα από την Ηλεκτρονική Ταυτότητα Κτιρίου θα δοθεί και η δυνατότητα να επιλυθούν μια σειρά από πολεοδομικά προβλήματα. Ενα από αυτά θα είναι και η αντιμετώπιση του συνολικού ζητήματος των αυθαιρέτων, όλων των κατηγοριών».
