Αναπροσαρμογές στις ήδη καταβαλλόμενες επικουρικές συντάξεις έρχονται με καθυστέρηση – Τι θα ισχύσει για τις συντάξεις χηρείας μετά τις αιφνιδιαστικές περικοπές
Με καθυστέρηση εφαρμόζονται οι νομοθετημένες διατάξεις που αφορούν σε αυξήσεις για κάποιους αλλά και σε μειώσεις για κάποιους άλλους στις επικουρικές συντάξεις, καθώς στο προσκήνιο παραμένει για το 2021 η προσπάθεια επίσπευσης έκδοσης των κύριων συντάξεων.
Προτεραιότητα του υπουργείου Εργασίας ήταν το τελευταίο διάστημα η χορήγηση των προκαταβολών σύνταξης – που κυμαίνεται από 360 έως 384 ευρώ – στους εν αναμονή δικαιούχους κύριων συντάξεων, που έχει πάρει τον δρόμο της.
Αυτό το διάστημα οι υπηρεσίες «τρέχουν» τον επανυπολογισμό των κύριων συντάξεων για όσους έχουν διανύσει πάνω από 30 χρόνια ασφάλισης, προκειμένου ένα μέρος των δικαιούχων να λάβει τις αυξήσεις και τα αναδρομικά στο τέλος Ιουνίου με τις συντάξεις του Ιουλίου.
Συνεπώς, όσον αφορά στις συντάξεις του Ενιαίου Ταμείου Επικουρικής Ασφάλισης και Εφάπαξ Παροχών, έχουν μείνει πίσω:
- Οι αυξήσεις και τα αναδρομικά τουλάχιστον 16 μηνών που πρέπει να καταβληθούν στους εργαζόμενους συνταξιούχους μετά τη μείωση του πέναλτι στο 30% από 60%.
Το νέο μειωμένο πέναλτι αφορά – κατά το μοντέλο που εφαρμόστηκε και στην κύρια σύνταξη:
- Ασφαλισμένους που συνταξιοδοτήθηκαν από τις 28 Φεβρουαρίου 2020 και μετά και ανέλαβαν εργασία ή δραστηριότητα είτε πριν είτε μετά τη συνταξιοδότησή τους.
- Ασφαλισμένους που είχαν ήδη συνταξιοδοτηθεί κατά την ημερομηνία αυτή και ανέλαβαν εργασία, μετά τις 28 Φεβρουαρίου
- Ασφαλισμένους που είχαν ήδη συνταξιοδοτηθεί κατά την ημερομηνία αυτή και οι οποίοι είχαν αναλάβει εργασία ή ιδιότητα ή δραστηριότητα, πριν από τις 28 Φεβρουαρίου.
Να σημειωθεί εδώ πως ειδικές ρυθμίσεις ισχύουν για τους συνταξιούχους οι οποίοι είχαν αναλάβει εργασία ή είχαν αποκτήσει ιδιότητα ή δραστηριότητα υποχρεωτικώς υπακτέα στην ασφάλιση, πριν από τις 13 Μαίου 2016.
Πίσω έχουν μείνει επίσης:
- Οι μειώσεις στις επικουρικές συντάξεις χηρείας για τους επιζώντες συζύγους που εργάζονται, αυτοαπασχολούνται ή λαμβάνουν άλλη σύνταξη.
Υπενθυμίζεται ότι αυτές τις ημέρες δημιουργήθηκε ζήτημα με τις περικοπές που υπέστησαν στις κύριες συντάξεις τους 5.500 δικαιούχοι σύνταξης χηρείας, οι οποίοι εντάχθηκαν – είτε σωστά είτε λόγω εσφαλμένων στοιχείων – στην κατηγορία των εργαζόμενων συνταξιούχων χηρείας. Πέρα από τον αιφνιδιασμό, οι εν λόγω δικαιούχοι συντάξεων χηρείας κινδυνεύουν να επιστρέψουν (σε δόσεις) και τα αχρεωστήτως καταβληθέντα δύο ετών, καθώς οι νόμος εφαρμόζεται με καθυστέρηση δυο ετών, εξαιτίας της έλλειψης λογισμικού
Το πρόβλημα αναμένεται να είναι εντονότερο για τους δικαιούχους επικουρικών συντάξεων χηρείας, καθώς στο ΕΤΕΑΕΠ δεν υπάρχει ακόμα το σχετικό λογισμικό και δεν έχει αρχίσει καν η αναπροσαρμογή των συντάξεων χηρείας με βάση τον τελευταίο ασφαλιστικό νόμο του 2020.
Αναστολή περικοπής στις κύριες για ένα μήνα
Υπενθυμίζεται πως, όπως ανακοίνωσε χθες το υπουργείο Εργασίας, αναστέλλονται για έναν μήνα οι μειώσεις που έγιναν στις συντάξεις χηρείας και αφορούν συνταξιούχους επιζώντες συζύγους που εργάζονται.
Οι συνταξιούχοι που διαπίστωσαν περικοπή στη σύνταξή τους θα πρέπει να προσκομίσουν μέχρι το τέλος Ιουνίου 2021 τη σχετική υπεύθυνη δήλωση στο αρμόδιο υποκατάστημα στο οποίο ανήκουν.
Τα ποσά που παρακρατήθηκαν από τις συντάξεις χηρείας του Ιουνίου 2021 κατ’ εφαρμογή των ανωτέρω διατάξεων θα επιστραφούν στους λογαριασμούς των συνταξιούχων από τον e-ΕΦΚΑ μέσα στο πρώτο δεκαπενθήμερο του Ιουνίου.
Ποιοι έχουν περικοπή και πώς υπολογίζεται
Υπενθυμίζεται πως οι ισχύουσες διατάξεις προβλέπουν πως στον επιζώντα σύζυγο-δικαιούχο της σύνταξης χηρείας και στις περιπτώσεις κατά τις οποίες ο θάνατος του συζύγου επήλθε μετά τις 13/5/2016, καταβάλλεται η αναλογούσα σύνταξη του θανόντος σε ποσοστό 70% για μία τριετία.
Μετά την πάροδο όμως της τριετίας, αν ο επιζών σύζυγος εργάζεται ή αυτοαπασχολείται ή λαμβάνει άλλη σύνταξη, η σύνταξη λόγω θανάτου μειώνεται κατά 50% (δηλαδή λαμβάνει ο δικαιούχος το 35% της σύνταξης του θανόντος), ενώ το ποσό αυτής δεν μπορεί να υπολείπεται των κατωτάτων ορίων συντάξεων θανάτου (360 ευρώ).
Εξαιτίας της καθυστέρησης υλοποίησης του λογισμικού από την ανάδοχο εταιρεία, η εφαρμογή των παραπάνω διατάξεων πραγματοποιήθηκε για πρώτη φορά με τις καταβολές συντάξεων Ιουνίου που γίνονται αυτή την εβδομάδα.
Ο ΕΦΚΑ είχε διευκρινίσει πως ορισμένες περικοπές έγιναν εκ παραδρομής ενώ οι συνταξιούχοι χηρείας στην πραγματικότητα δεν εργάζονται. Δεσμεύτηκε μάλιστα να εξετάσει τις περιπτώσεις αυτές κατά προτεραιότητα ώστε να περικοπή να είναι προσωρινή.
Πλέον θα επιστραφούν σε όλους τα ποσά, είτε εργάζονται είτε όχι.
Όσοι ωστόσο πράγματι εργάζονται, αυτοαπασχολούνται ή εισπράττουν άλλη σύνταξη κινδυνεύουν να βρεθούν με αναδρομικές οφειλές προς τον ΕΦΚΑ, ορισμένοι μάλιστα με υψηλά ποσά, καθώς οι νέες διατάξεις ισχύουν κανονικά από τον Μάιο του 2016 και η πρώτη τριετία συμπληρώθηκε τον Μάιο του 2019. Αυτό σημαίνει πως οι εν λόγω συνταξιούχοι δυνητικά οφείλουν αναδρομικά έως και 2 ετών στον ΕΦΚΑ.
Για παράδειγμα:
Έστω ότι το προ φόρου ποσό που καταβαλλόταν στον θανόντα στις 12.5.2016 ήταν 1.000,00 €.
Η σύνταξη χηρείας που μεταβιβάζεται στον επιζώντα ανέρχεται για τρία χρόνια στα 700 ευρώ.
Εφόσον ο συνταξιούχος εργάζεται, η σύνταξη μειώνεται στα 350 ευρώ μετά την πρώτη 3ετία λόγω της περικοπής κατά 50%.
Επειδή όμως η σύνταξη δε μπορεί να υπολείπεται των κατωτάτων ορίων, ο επιζών σύζυγος θα λάβει 360 ευρώ.
Εντονο πρόβλημα συνιστά η επιστροφή των αχρεωσθήτως καταβληθέντων ποσών, τα οποία για κάποιους είναι μεγάλα εξαιτίας της πολυετούς καθυστέρησης εφαρμογής της ρύθμισης.
Στο ανωτέρω παράδειγμα και έστω ότι ο συνταξιούχος πέθανε στα τέλη Μαΐου του 2016, ο επιζών σύζυγος θα πρέπει να επιστρέψει 8.160 ευρώ (οφείλει 340 ευρώ για 24 μήνες).
Σύμφωνα με την πάγια τακτική του ΕΦΚΑ (δεν έχει ληφθεί ακόμα απόφαση), τα ποσά αναμένεται να παρακρατηθούν σε πολλές δόσεις.
Οι εκκρεμείς επικουρικές συντάξεις
Σημαντικό επίσης αγκάθι είναι οι εκκρεμείς επικουρικές συντάξεις, που ανέρχονται σε 130.000 με τους ρυθμούς επεξεργασίας των φακέλων να χαρακτηρίζονται από ειδικούς βραδείς.
Ενδεικτικό είναι ότι αυτό το διάστημα οι υπάλληλοι επεξεργάζονται τις αιτήσεις των δικαιούχων επικουρικών του πρώην ΙΚΑ-ΕΤΑΜ του 2018, ενώ ακόμα πιο πριν βρίσκονται άλλα πρώην ταμεία, όπως το ταμείο νομικών.
