Το μεσημέρι παρουσιάζεται από τον υπουργό Εργασίας, Κωστή Χατζηδάκη – Ποιες είναι οι βαρύνουσες διατάξεις και πώς αντιδρούν ΣΥΡΙΖΑ και συνδικάτα
Mε επίκεντρο το ευέλικτο 8ωρο που συγκεντρώνει τα πυρά της αντιπολίτευσης και των συνδικάτων, αλλά και δεκάδες άλλες διατάξεις που στοχεύουν στον εκσυγχρονισμό της αγοράς εργασίας, παρουσιάζεται σήμερα στις 12 το μεσημέρι από τον Κωστή Χατζηδάκη το νομοσχέδιο του υπουργείου Εργασίας, το οποίο στη συνέχεια θα τεθεί σε δημόσια διαβούλευση.
Η κυβέρνηση αναδεικνύει την ευρωπαϊκή διάσταση των αλλαγών που «επιτέλους υιοθετούνται μετά από 40 χρόνια και στη χώρα μας», ενώ αντίθετα ο ΣΥΡΙΖΑ, χαρακτηρίζοντας το νέο εργασιακό ως τη «μητέρα των μαχών», κατηγορεί την κυβέρνηση για εμπαιγμό των εργαζομένων με απώτερο στόχο την κατάργηση του 8ώρου, τη μείωση των μισθών και την περαιτέρω απορρύθμιση της αγοράς εργασίας. Από την πλευρά τους, τα συνδικάτα έχουν προαναγγείλει κινητοποιήσεις μετά τη δημοσιοποίηση του νομοσχεδίου και με αιχμή το ελαστικό 8ωρο.
Οι βαρύνουσες διατάξεις του νομοσχεδίου
Η θέσπιση της ψηφιακής κάρτας εργασίας είναι από τις βαρύνουσες διατάξεις του νομοσχεδίου, καθώς θα παίξει καθοριστικό ρόλο στην προστασία του 8ώρου, στην τήρηση του ωραρίου του τηλεργαζόμενου (δικαίωμα στην αποσύνδεση), αλλά και στη λεγόμενη διευθέτηση του χρόνου εργασίας.
Με το σχέδιο νόμου προβλέπεται επίσης αύξηση στο πλαφόν των υπερωριών, επέκταση της λειτουργίας τις Κυριακές σε 7 τομείς της οικονομίας, ενώ τίθενται νέοι κανόνες για την τηλεργασία.
Προβλέπονται ακόμη αλλαγές στον συνδικαλιστικό νόμο, στην προκήρυξη της απεργίας, καθώς και στο προσωπικό ασφαλείας των ΔΕΚΟ κατά τη διάρκεια της απεργίας.
Τέλος, το σχέδιο νόμου επιφέρει αλλαγές στις γονικές άδειες με τη θέσπιση της άδειας πατρότητας και εισάγει αυστηρό πλαίσιο για την καταπολέμηση της βίας και της σεξουαλικής παρενόχλησης στους χώρους εργασίας.
Ειδικότερα, οι σημαντικότερες διατάξεις του νομοσχεδίου είναι οι εξής:
1. Πώς θα εφαρμοστεί το ελαστικό 8ωρο: Το ελαστικό 8ωρο προβλέπει απασχόληση έως και 10 ώρες την ημέρα κατά μέγιστο χωρίς πρόσθετη αμοιβή, ανάλογα με τις ανάγκες των επιχειρήσεων. Οι επιπλέον ώρες θα αποθηκεύονται σε «τράπεζα χρόνου» και θα «επιστρέφονται» στους εργαζόμενους εντός έξι μηνών με τη μορφή μειωμένου ωραρίου ή ρεπό ή ημερών άδειας. Το ελαστικό 8ωρο θα εφαρμόζεται μόνο κατόπιν αιτήματος του ίδιου του εργαζομένου έπειτα από έγγραφη συμφωνία και συμπληρωματικά προς την ισχύουσα νομοθεσία σε περίπτωση που δεν υπάρχει συνδικαλιστική οργάνωση ή δεν επιτευχθεί συμφωνία μεταξύ συνδικάτου και εργοδότη. Σε κάθε περίπτωση, απαγορεύεται η καταγγελία της σύμβασης για τον λόγο ότι ο εργαζόμενος αρνήθηκε πρόταση του εργοδότη για συμφωνία διευθέτησης.
2. Ψηφιακή κάρτα: Η ψηφιακή κάρτα, όπως υποστηρίζει το υπουργείο Εργασίας, θα συμβάλει στη θωράκιση του 8ώρου αλλά και στο «κλείδωμα» των υπερωριών, προστατεύοντας τον εργαζόμενο από τις καταχρηστικές συμπεριφορές του εργοδότη. Χρήσιμη θα είναι και για τον επιχειρηματικό κόσμο, προκειμένου να μη νοθεύεται ο ανταγωνισμός μεταξύ των επιχειρήσεων από εργοδότες που χρησιμοποιούν αθέμιτες πρακτικές.
Στην πράξη, ο εργαζόμενος θα «χτυπά» την κάρτα του όταν ξεκινά και όταν τελειώνει την εργασία του. Η κάρτα θα συνδέεται απευθείας με online σύστημα του «Εργάνη ΙΙ» και, με τον τρόπο αυτό, θα καταγράφεται αμέσως και σε πραγματικό χρόνο η απασχόληση του εργαζομένου, η υπέρβαση του νομίμου ωραρίου, οι υπερεργασίες και οι υπερωρίες του, και έτσι θα επέρχονται άμεσα οι σχετικές συνέπειες (αξιώσεις για επιπλέον αμοιβή από τον εργαζόμενο και κυρώσεις στον εργοδότη, εάν η υπέρβαση του ωραρίου είναι παράνομη).
3. Αύξηση του πλαφόν στις υπερωρίες: Η υπερωριακή απασχόληση εναρμονίζεται με τον μέσο ευρωπαϊκό όρο και μπορεί να φτάσει μέχρι και τις 150 ώρες ετησίως, από 96 ώρες που είναι σήμερα στη βιομηχανία και 120 ώρες στους λοιπούς κλάδους. Σκοπός της διάταξης είναι να εξυπηρετούνται οι ανάγκες των επιχειρήσεων αλλά και να διασφαλίζεται ο εργαζόμενος σε περίπτωση παράνομης υπέρβασης των ορίων των υπερωριών. Το σύστημα αμοιβής των υπερωριών δεν αλλάζει, που σημαίνει ότι κάθε ώρα υπερωρίας πάνω από τις 9 που θεωρείται υπερεργασία πληρώνεται με ημερομίσθιο προσαυξημένο κατά 40%. Επιπλέον, με την αύξηση του πλαφόν περιορίζονται οι λεγόμενες κατ’ εξαίρεση υπερωρίες που αμείβονται με ωρομίσθιο προσαυξημένο κατά 80%.
4. Απεργία και συνδικαλιστικός νόμος. Με προσωπικό ασφαλείας οι απεργίες στις ΔΕΚΟ: Με τη διάταξη που εισάγεται, προβλέπεται προσωπικό ασφαλείας που διασφαλίζει την ελάχιστη εγγυημένη λειτουργία και προστατεύει τα δικαιώματα των πολιτών ως προς την παροχή ενός μίνιμουμ (33%) επιπέδου υπηρεσιών σε κρίσιμους κλάδους κατά τη διάρκεια των απεργιακών κινητοποιήσεων στις ΔΕΚΟ. Ανάλογες ρυθμίσεις υπάρχουν σε χώρες όπως η Γαλλία, το Βέλγιο, ο Καναδάς, η Αυστραλία κ.λπ. Διευκρινίζεται ότι η ρύθμιση αυτή δεν αλλάζει το καθεστώς σε σχέση με το προσωπικό ασφαλείας και δεν αναφέρεται στο πλήθος των εργαζομένων που καλούνται να παράσχουν τις υπηρεσίες τους, αλλά στο επίπεδο των παρεχόμενων υπηρεσιών. Για παράδειγμα στο μετρό, κατά τις ημέρες της απεργίας θα πρέπει να κυκλοφορεί το ένα τρίτο των συρμών, ανεξαρτήτως του αριθμού προσωπικού που πρέπει να απασχολείται, για να επιτευχθεί αυτό το αποτέλεσμα.
Προκήρυξη απεργίας: Για την άσκηση του δικαιώματος της απεργίας, συμπεριλαμβανομένων των ολιγόωρων στάσεων εργασίας, απαιτείται προειδοποίηση του εργοδότη ή της συνδικαλιστικής του οργάνωσης τουλάχιστον 24 ώρες πριν από την πραγματοποίησή της. Ιδίως για τη λήψη απόφασης απεργίας, θα πρέπει η γενική συνέλευση των συνδικαλιστικών οργανώσεων να παρέχει πραγματική πρακτική δυνατότητα συμμετοχής και ψήφου εξ αποστάσεως (ηλεκτρονικώς), ενώ θα πρέπει να αναφέρονται και τα αιτήματα. Επιπλέον, καθίσταται απαραίτητος όρος για την άσκηση συνδικαλιστικού δικαιώματος η απογραφή των εργαζομένων και των εργοδοτών στο ήδη νομοθετημένο Γενικό Μητρώο.
Άδεια και προστασία συνδικαλιστών: Το συνδικαλιστικό στέλεχος που επιθυμεί να κάνει χρήση συνδικαλιστικής άδειας οφείλει να ενημερώσει εγγράφως με κάθε τρόπο, ακόμη και μέσω ηλεκτρονικού ταχυδρομείου, τον εργοδότη, αμέσως μόλις αυτό είναι δυνατό και πάντως το αργότερο κατά την εβδομάδα που προηγείται της έναρξης της συνδικαλιστικής άδειας. Σε επείγουσες περιπτώσεις, ο χρόνος πρότερης ενημέρωσης μπορεί να περιοριστεί σε 48 ώρες. Από τις απολύσεις προστατεύονται για έναν χρόνο μετά τη λήξη της θητείας τους μόνο ο πρόεδρος, ο αντιπρόεδρος, ο γενικός γραμματέας και ο ταμίας. Μειώνονται τα μέλη που προστατεύονται ανάλογα με τα μέλη της οργάνωσης: για έως 200 μέλη 5, για έως 1.000 μέλη 7, για περισσότερα από 1.000 μέλη 9.
Προστασία στην εργασία: Η συνδικαλιστική οργάνωση που κηρύσσει απεργία υποχρεούται να προστατεύει το δικαίωμα των εργαζομένων, που δεν συμμετέχουν στην απεργία, να προσέρχονται και να αποχωρούν ελεύθερα και ανεμπόδιστα από την εργασία τους και να παρέχουν αυτήν χωρίς εμπόδιο και ιδίως χωρίς την άσκηση σωματικής ή ψυχολογικής βίας σε βάρος τους από οιονδήποτε. Σε αντίθετη περίπτωση η απεργία μπορεί να διακοπεί.
5. Εργασία τις Κυριακές: Με τη βούλα του νόμου θα λειτουργούν πλέον τις Κυριακές επτά κλάδοι της οικονομίας, εκτός αυτών που ήδη επιτρέπεται η εργασία (π.χ. εστίαση). Σύμφωνα με το νομοσχέδιο για την προστασία της εργασίας, τη δυνατότητα λειτουργίας και τις Κυριακές μπορεί να χρησιμοποιήσουν η τροφοδοσία, τα logistics, φάρμακα, data centers, εξωσχολικές δράσεις, μηχανογράφηση, εξετάσεις έκδοσης διπλωμάτων καθώς και βιομηχανικές μονάδες που δουλεύουν έτσι κι αλλιώς 7 ημέρες με βάρδιες αλλά δεν καλύπτονταν μέχρι τώρα από τη νομοθεσία. Αυξάνεται, δηλαδή, η λίστα των εξαιρέσεων που υπάρχει στο σχετικό βασιλικό διάταγμα του 1966. Το σύστημα αμοιβών δεν αλλάζει. Δηλαδή η εργασία την Κυριακή αμείβεται με προσαύξηση 75%, ενώ παρέχεται δικαίωμα να δοθεί αναπληρωματική ημέρα ανάπαυσης την αμέσως επόμενη εβδομάδα.
6. Νέο πλαίσιο για τις απολύσεις: Δύο σημαντικές αλλαγές στο δίκαιο των απολύσεων φέρνουν οι διατάξεις του εργασιακού νομοσχεδίου. Το ν/σ προβλέπει έξτρα αποζημίωση ως εναλλακτική λύση αντί της υποχρεωτικής επαναπρόσληψης για τους μισθωτούς σε περίπτωση που η απόλυσή τους κρίνεται άκυρη από τα δικαστήρια. Με άλλη διάταξη που περιλαμβάνεται στο εργασιακό νομοσχέδιο δίνεται το δικαίωμα στον εργοδότη να απαγορεύει την προσέλευση του εργαζομένου στη δουλειά μετά την προειδοποίηση της απόλυσής του και έως την επίσημη λύση της σχέσης εργασίας. Ο εργαζόμενος που δεν θα προσέρχεται στον χώρο εργασίας θα αμείβεται κανονικά.
7. Εξίσωση των εργατοτεχνιτών με τους υπαλλήλους -ένα πάγιο αίτημα των συνδικάτων και κυρίως του ΚΚΕ- προβλέπει το σχέδιο νόμου. Θα οδηγήσει σε αναβάθμιση του εισοδήματος δεκάδων χιλιάδων εργατοτεχνιτών, με βασικότερο όφελος τον υπερδιπλασιασμό της αποζημίωσης απόλυσης.
8. Παραχωρούνται νέες αρμοδιότητες στον ΟΜΕΔ: Οι μεσολαβητές και διαιτητές του ΟΜΕΔ θα διενεργούν και διαδικασίες συμφιλίωσης, επιλύοντας ατομικές εργατικές διαφορές που μέχρι σήμερα υπάγονται στην Επιθεώρηση Εργασίας. Οι μεσολαβητές και διαιτητές στον ΟΜΕΔ θα έχουν 3ετή θητεία, με σύμβαση εξαρτημένης εργασίας, αποκλειστικής ενασχόλησης. Πλέον, οι δικηγόροι που θα θελήσουν να απασχολούνται στον ΟΜΕΔ θα πρέπει να αναστέλλουν τη δικηγορική τους λειτουργία.
9. Τι αλλάζει στις γονικές άδειες: Θεσπίζεται άδεια σε πατέρες εργαζόμενους πλήρους απασχόλησης 14 ημερών κατά τη γέννηση του τέκνου και 10 ημερών σε περιπτώσεις μερικής απασχόλησης του πατέρα. Θεσπίζεται γονική άδεια 4 μηνών και για τους δύο γονείς, με επιδότηση από τον ΟΑΕΔ για τους δύο μήνες με τον ελάχιστο νομοθετημένο μισθό (έως τώρα η εν λόγω άδεια ήταν άνευ αποδοχών). Η άδεια μπορεί να χορηγείται συνεχόμενα ή τμηματικά μέχρι το παιδί να γίνει 8 χρόνων. Σε περίπτωση που και οι δύο γονείς απασχολούνται στον ίδιο εργοδότη, πρέπει να αποφασίσουν ποιος από τους δύο θα κάνει πρώτος χρήση αυτού του δικαιώματος και για πόσο χρονικό διάστημα.
10. Κατοχυρώνονται τα δικαιώματα των εργαζομένων στην τηλεργασία, καθώς υιοθετείται το δικαίωμα αποσύνδεσης, δηλαδή το δικαίωμα του εργαζομένου να μην απαντά σε κλήσεις και μηνύματα του εργοδότη, για να προστατεύει έτσι την οικογενειακή και προσωπική του ζωή.
11. Εισάγονται αυστηρά μέτρα για τη βία και τη σεξουαλική παρενόχληση στην εργασία, ικανοποιώντας αιτήματα των εργαζόμενων, ιδιαίτερα των γυναικών.
12. Προστατεύονται τα δικαιώματα των απασχολούμενων σε εταιρείες courier και delivery, με προβλέψεις τόσο για τη συνδικαλιστική τους έκφραση όσο και για την υγεία και ασφάλεια στην εργασία τους.
