Του Κώστα Ράπτη
Δεν είναι ο “απρόβλεπτος”, “αυταρχικός” και απομονωμένος Λουκασένκο. Δεν είναι η “ιδιόρρυθμη” Λευκορωσία που μοιάζει από πολλές απόψεις να μην έχει γνωρίσει το τέλος της σοβιετικής εποχής. Είναι ο νέος Ψυχρός Πόλεμος και το ερώτημα των σχέσεων της Δύσης με τη Μόσχα, το μεγάλο στήριγμα του Μινσκ.
Η καθήλωση στο αεροδρόμιο της λευκορωσικής πρωτεύουσας, με το πρόσχημα της ειδοποίησης για βόμβα, του αεροσκάφους που πραγματοποιούσε την πτήση Αθήνα-Βίνιους με επιβαίνοντα τον (προερχόμενο από το Φόρουμ των Δελφών) αντιπολιτευόμενο ακτιβιστή και δημοσιογράφο Ρομάν Προτάσεβιτς, ο οποίος και με την ευκαιρία αυτή συνελήφθη, πρόσθεσε την εβδομάδα αυτή ένα νέο, εντυπωσιακό επεισόδιο στις νεοψυχροπολεμικές εντάσεις των ημερών μας. Και απέδειξε όχι μόνο ότι ο ισχυρός άνδρας του Μινσκ αισθάνεται αρκετά ασφαλής για να προβαίνει σε τέτοιου είδους προκλήσεις, αλλά και ότι η Ρωσία δεν πρόκειται να τον αφήσει ακάλυπτο.
Αρκεί να αναλογισθεί κανείς πώς από τις αρχικές τοποθετήσεις της ρωσικής διπλωματίας, η οποία, διά στόματος της εκπροσώπου του υπουργείου Εξωτερικών, Μαρίας Ζαχάροβα, έσπευσε να καταγγείλει τη Δύση για “δύο μέτρα και σταθμά”, υπενθυμίζοντας το προηγούμενο της καθήλωσης του αεροσκάφους του Βολιβιανού προέδρου Έβο Μοράλες στην Αυστρία το 2013, ενώ παράλληλα υποστήριξε ότι ο Λουκασένκο έδρασε στο πλαίσιο της εθνικής του κυριαρχίας περάσαμε σε μηνύματα ακόμη πιο ηχηρά.
Απαγόρευση πτήσεων
Η άμεση απάντηση της Ε.Ε. να διακόψει τη χρήση του λευκορωσικού εναέριου χώρου από τα αεροσκάφη της απαντήθηκε απροσδόκητα από τη ρωσική πλευρά με την ακύρωση πτήσεων οι οποίες κατευθύνονταν με βάση τα τροποποιημένα σχέδια πτήσης προς αεροδρόμια της Ρωσίας, παρακάμπτοντας τη Λευκορωσία. Συγκεκριμένα, ακυρώθηκε μία πτήση της Air France-KLM από το Παρίσι προς τη Μόσχα την Τετάρτη και άλλη μία της ίδιας εταιρείας χθες, ενώ την Πέμπτη οι ρωσικές αρχές αρνήθηκαν να δώσουν άδεια στην Austrian Airlines για την πραγματοποίηση πτήσης της από τη Βιέννη προς τη Μόσχα την Πέμπτη μέσω εναλλακτικής διαδρομής που δεν περνούσε πάνω από τον εναέριο χώρο της Λευκορωσίας. Ωστόσο, την επομένη επετράπη κανονικά στον αυστριακό αερομεταφορέα να πραγματοποιήσει την παράκαμψη.
Σύντομα, λοιπόν, αντί για τη Λευκορωσία οι Ευρωπαίοι ιθύνοντες βρέθηκαν να ασχολούνται με την ίδια τη Ρωσία. “Η Ευρωπαϊκή Ένωση θέλει να γνωρίζει, πριν λάβει μέτρα, αν τα εμπόδια που δημιουργούνται από τη Ρωσία στις αεροπορικές συνδέσεις αφορούν συγκεκριμένες περιπτώσεις ή αν πρόκειται για μια πολιτική απόφαση” δήλωσε χθες ο επικεφαλής της ευρωπαϊκής διπλωματίας, Ζοζέπ Μπορέλ. “Ο κίνδυνος κλιμάκωσης υφίσταται πάντα με τη Ρωσία”, σχολίασε.
Πάντως πηγές προσκείμενες στο ρωσικό υπουργείο Μεταφορών, ανέφεραν πως η Ρωσία θα δώσει σύντομα επίσημη έγκριση σε πτήσεις οι οποίες παρακάμπτουν τη Λευκορωσία, καθώς τα αρχικά προβλήματα ήταν “τεχνικής φύσεως”, εφόσον τα νέα δρομολόγια χρειάζονταν επεξεργασία. Η Ζαχάροβα, πάντως, υποστήριξε ότι το κλείσιμο “των δρομολογίων που ακολουθούν εκατοντάδες πτήσεις δημιουργεί κολοσσιαία προβλήματα” και ότι “είναι καιρός οι Βρυξέλλες να μάθουν να παίρνουν μέτρα που είναι αληθινά φτιαγμένα για την ασφάλεια των πολιτών”.
Πρόκειται για την έμπρακτη αποτύπωση του ριζικά τροποποιημένου κλίματος που αποπνέει ρητά το τελευταίο διάστημα η ρωσική διπλωματία, ιδίως έναντι της Ε.Ε., όπως έγινε σαφές από την ταπεινωτική συμπεριφορά του Σεργκέι Λαβρόφ προς τον Ζοζέ Μπορέλ.
Ραντεβού στο Σότσι
Όπως και αν έχει, και αυτό αποτελεί ακόμη ισχυρότερο μήνυμα, πραγματοποιήθηκε χθες κανονικά η συνάντηση των Αλεκσάντρ Λουκασένκο και Βλαντίμιρ Πούτιν στην εξοχική κατοικία του τελευταίου στο Σότσι της Μαύρης Θάλασσας, για να συζητήσουν την “ολοκλήρωση” ανάμεσα στις δύο πρώην σοβιετικές δημοκρατίες τους και “κοινά, κυρίως οικονομικά, σχέδια”, όπως τουλάχιστον αναγράφεται στην ιστοσελίδα του Κρεμλίνου.
Υπενθυμίζεται ότι ήδη από την εποχή Γιέλτσιν η Λευκορωσία έχει υπογράψει με τη Ρωσία συμφωνία σταδιακής δημιουργίας ενωσιακού κράτους. Ωστόσο, οι αλλεπάλληλοι ελιγμοί και οι απαιτήσεις ισοτιμίας του Λουκασένκο έχουν προκαλέσει αλλεπάλληλους πονοκεφάλους στο Κρεμλίνο, με αποκορύφωμα την ουδέτερη στάση του Λευκορώσου ηγέτη στην ουκρανική κρίση το 2014, γεγονός που τον μετέτρεψε προσωρινά από “τελευταίο δικτάτορα της ανατολικής Ευρώπης” σε πολλά υποσχόμενο συνομιλητή της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Οι περσινές διαδηλώσεις εναντίον του Λουκασένκο, η εξάρθρωση φέτος στη Μόσχα ομάδας εξόριστων Λευκορώσων που φέρονται να σχεδίαζαν την ανατροπή και δολοφονία του, καθώς και οι εξελίξεις της τελευταίας εβδομάδας καθιστούν δρόμο χωρίς επιστροφή την πρόσδεση του Μινσκ στον μεγάλο γείτονα. Και μολονότι η Μόσχα θα ήταν ευτυχής να αντικαταστήσει τον Λουκασένκο με έναν περισσότερο φερέγγυο ηγέτη (που όμως δεν προβάλλει στον ορίζοντα), τουλάχιστον υλοποιεί την “κόκκινη γραμμή” της να μην επιτρέψει τυχόν φιλοδυτική “αλλαγή καθεστώς” στο Μινσκ, κατά το ουκρανικό προηγούμενο, διότι πλέον αυτό θα συνιστούσε για τη ρωσική πλευρά άμεση απειλή ασφαλείας.
Είναι ακριβώς τα ερωτήματα που προέκυψαν από την επέκταση της Ε.Ε. και κυρίως του ΝΑΤΟ προς ανατολάς από τα οποία και θα κριθεί αν ο νέος Ψυχρός Πόλεμος μπορεί ή όχι να εκτονωθεί.
Κανονικά η συνάντηση Μπάιντεν-Πούτιν στις 16 Ιουνίου
Ενόσω όμως η Γηραιά Ήπειρος αποτελεί το κατεξοχήν πεδίο διεξαγωγής αυτού του νέου Ψυχρού Πολέμου, στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού η κυβέρνηση Μπάιντεν έχει την πολυτέλεια να εξετάζει την οριοθέτηση των σχέσεών της με τη Ρωσία κατά το δοκούν.
Την Τρίτη επιβεβαιώθηκε ότι (παρά τις εντάσεις των ημερών και τις αντιδράσεις γερουσιαστών που έκαναν λόγο για “επιβράβευση της ρωσικής επιθετικότητας”) ο Τζο Μπάιντεν θα συναντήσει στις 16 Ιουνίου στη Γενεύη τον Βλαντίμιρ Πούτιν, όπως είχε προταθεί κατά την τηλεφωνική τους συνομιλία στις 13 Απριλίου.
Ζητούμενο του ραντεβού της Γενεύης αποτελεί, όπως τόνισε η εκπρόσωπος του Λευκού Οίκου Τζεν Πσάκι, η εξασφάλιση “σταθερότητας και προβλεψιμότητας” στις ρωσο-αμερικανικές σχέσεις.
Σε κάθε περίπτωση, ο Μπάιντεν οραματίζεται μιαν α λα καρτ συνεργασία με τη Μόσχα σε ορισμένα πεδία, σε συνδυασμό με ελεγχόμενο ανταγωνισμό εκτός αυτών. Ο Αμερικανός πρόεδρος χρειάζεται τη συνεννόηση με τον Πούτιν σε ό,τι αφορά τη Μέση Ανατολή και την Κεντρική Ασία (λ.χ. την αναβίωση της συμφωνίας για το ιρανικό πυρηνικό πρόγραμμα και την υλοποίηση της αμερικανικής αποχώρησης από το Αφγανιστάν), αλλά μένει να φανεί αν προτίθεται για αυτό να πληρώσει το τίμημα της υποστολής των εντάσεων στην Ουκρανία.
https://www.capital.gr/diethni/3549210/neos-psuxros-polemos-me-ti-rosia-na-kontrarei-tin-e-e
