Του Λεωνίδα Στεργίου
Ο τρόπος με τον οποίον θα συλλέγουν τις πληροφορίες για όλα τα είδη πληρωμών και συναλλαγών οι εθνικές κεντρικές τράπεζες αλλάζει ριζικά από την 1η Ιανουαρίου 2022. Για την Ελλάδα, ισχύει η ίδια ημερομηνία και αρμόδια αρχή είναι η Τράπεζα της Ελλάδος. Αν και η τροποποίηση προηγούμενης ευρωπαϊκής νομοθεσίας αφορά στη συλλογή πληροφοριών για στατιστικούς λόγους, από την περιγραφή του νέου πλαισίου και από παρατηρήσεις έμπειρων τραπεζικών στελεχών, προκύπτει έκδηλα η προσπάθεια καταπολέμησης όλων των μορφών απάτης. Αυτό όχι μόνο γιατί αναφέρεται στο κείμενο του νέου θεσμικού πλαισίου, αλλά επειδή, όπως εξηγούν τραπεζικά στελέχη, πλέον γίνεται διακριτή και με κάθε λεπτομέρεια όλη η διαδρομή μιας συναλλαγής, από τον πρώτο τροφοδότη λογαριασμό μέχρι τη μεταφορά και τη χρήση του χρήματος -φυσικού, ψηφιακού ή κρυπτονομίσματος- σε ΑΤΜ ή σε κάποιο κατάστημα. Δηλαδή, στο εξής, για κάθε συναλλαγή ορίζονται οι λεγόμενες υπηρεσίες “εκκίνησης”. Οι υπηρεσίες αυτές δεν προσφέρουν τρόπους πληρωμής. Είναι υπηρεσίες, δηλαδή εφαρμογές, που συγκεντρώνουν τα ψηφιακά μέσα πληρωμών ή τους τραπεζικούς λογαριασμού ή κάρτες του καταναλωτή και δίνουν εντολή να πραγματοποιηθεί μια κίνηση ή πληρωμή. Είναι κάτι σαν ψηφιακό πορτοφόλι που δεν πληρώνει άμεσα το ίδιο, αλλά χρησιμοποιεί άλλες υπηρεσίες του πελάτη, για τις οποίες τις έχει εξουσιοδοτήσει και τις έχει “φορτώσει” στην εφαρμογή.
Όπως σημειώνουν τραπεζικά στελέχη, υπάρχουν καταναλωτές που χρησιμοποιούν ψηφιακά πορτοφόλια και ηλεκτρονικούς τρόπους πληρωμής ή ανέπαφες συναλλαγές με τα κινητά τους, χωρίς να γνωρίζουν ακριβώς ποια εφαρμογή είναι αυτή που πληρώνει ή που μεσολάβησε για την πληρωμή.
Η περιπλοκότητα αυτή, όπου διαφορετικές υπηρεσίες από διαφορετικά κράτη, όπου άλλες λειτουργούν ως τράπεζες και άλλες όχι (δεν εποπτεύονται από εθνικές τράπεζες), δημιούργησαν νέα δεδομένα στις πληρωμές και στις συναλλαγές που συνεχώς κερδίζουν έδαφος. Ακόμα, μέσα σε αυτές προστέθηκαν και τα κρυπτονομίσματα, όπου στην Ελλάδα έχουν ακόμα μικρή διείσδυση.
Ταυτόχρονα, με την ευκολία, την ταχύτητα των συναλλαγών και το χαμηλό κόστος, το νέο περιβάλλον δημιούργησε “τρύπες” για περιπτώσεις απάτης. Τόσο αυτής που σχετίζεται με την υποκλοπή δεδομένων και τη μη εξουσιοδοτημένη χρήση ενός μέσου πληρωμής, όσο και οικονομικής απάτης και φοροαποφυγής.
Ελεγκτικές αρχές
Τώρα, από τη στιγμή που κάθε εθνική εποπτική αρχή γνωρίζει το σημείο εκκίνησης κάθε συναλλαγής, το ποιος, το πότε και το πώς έδωσε εντολή να μεταφερθεί έστω και ένα ευρώ, και στη συνέχεια υπάρχει ιχνηλάτηση από τα στάδια και τους παρόχους που πέρασε, γίνεται αντιληπτό ότι πλέον κάθε ελεγκτική, διωκτική και φορολογική αρχή μπορεί να κάνει έλεγχο με το πάτημα ενός κουμπιού. Αυτό μπορεί να γίνει πιο ξεκάθαρο αν αναφερθεί ότι η τράπεζα πλέον θα πρέπει να αναφέρει, για παράδειγμα, από ποιο ΑΤΜ έγινε ανάληψη (πότε, ποσό, αριθμό κάρτας, εκδότης κάρτας, όνομα κατόχου κάρτας κ.λπ.) μέχρι τον ΚΑΔ, το ΑΦΜ της επιχείρησης όπου χρησιμοποιήθηκε το χρήμα.
Γενικά, θα πρέπει να αναφέρονται με κάθε λεπτομέρεια όλες οι μεταφορές πιστώσεων (αποσταλείσες), άμεσες χρεώσεις (αποσταλείσες), συναλλαγές πληρωμής με κάρτα (αποσταλείσες και ληφθείσες), αναλήψεις μετρητών με χρήση μέσων πληρωμής με κάρτα, συναλλαγές πληρωμής με ηλεκτρονικό χρήμα (αποσταλείσες), επιταγές (αποσταλείσες), εμβάσματα (αποσταλέντα), άλλες υπηρεσίες πληρωμών (αποσταλείσες), υπηρεσίες εκκίνησης πληρωμών (σ.σ. η εφαρμογή ή υπηρεσία που χρησιμοποιήθηκε για την πρώτη εντολή πραγματοποίησης συναλλαγής ή κίνησης κεφαλαίου), και όλες οι υπηρεσίες που δεν περιλαμβάνονται στη σημερινή Ευρωπαϊκή Οδηγία. Τονίζεται ότι η συλλογή στοιχείων έχει πρωταρχικό στόχο τη στατιστική ανάλυση και όχι τη διενέργεια ελέγχων. Επίσης, τα στοιχεία μεταδίδονται κρυπτογραφημένα και ανώνυμα. Βέβαια, όταν τόσοι φορείς εμπλέκονται στην αναφορά όλων των λεπτομερειών, η παροχή στοιχείων για τον έλεγχο από μία διωκτική αρχή γίνεται πλέον πιο εύκολη. Επιπλέον, η όλη αυτή αλλαγή διευκολύνει τράπεζες και παρόχους πληρωμών να εντοπίζουν και να αναφέρουν προληπτικά ύποπτες συναλλαγές. Τέλος, η αποζημίωση ενός θύματος απάτης μπορεί να γίνει πιο εύκολα και αποτελεσματικά.
Στοιχεία που συλλέγονται
Το μέγεθος και η λεπτομέρεια της πληροφόρησης που πλέον ζητούνται είναι τεράστια και μάλιστα σε επίπεδο ρουτίνας. Αρκεί να αναφερθούν μερικά:
– Πάροχοι και ιδρύματα πληρωμών: αριθμός καταθέσεων μίας ημέρας, αριθμός των λογαριασμών πληρωμής, αριθμός λογαριασμών ηλεκτρονικού χρήματος και υπολειπόμενη αξία σε εκδοθέντα μέσα αποθήκευσης ηλεκτρονικού χρήματος, ανά πιστωτικό ίδρυμα, ίδρυμα ηλεκτρονικού χρήματος, ίδρυμα πληρωμών και λοιπούς παρόχους υπηρεσιών πληρωμών, καθώς και εκδότη ηλεκτρονικού χρήματος. Επιπλέον, περιλαμβάνονται αριθμός πελατών παρόχων υπηρεσίας πληροφοριών λογαριασμού και αριθμός λογαριασμών στους οποίους έχουν πρόσβαση οι εν λόγω πάροχοι. Τα στοιχεία για τον αριθμό λογαριασμών στους οποίους έχουν πρόσβαση πάροχοι υπηρεσίας πληροφοριών λογαριασμού υποβάλλονται από τους παρόχους υπηρεσιών πληρωμών εξυπηρέτησης λογαριασμού, ενώ τα στοιχεία για τον αριθμό των πελατών υποβάλλονται από τους παρόχους υπηρεσίας πληροφοριών λογαριασμού.
– Λειτουργίες καρτών: Αριθμός καρτών που εκδίδονται από παρόχους υπηρεσιών πληρωμών κατοίκους εσωτερικού. Τα στοιχεία για τις κάρτες καταρτίζονται με ανάλυση ανά λειτουργία κάρτας, ενώ κάθε λειτουργία αναλύεται περαιτέρω ανά σύστημα καρτών.
– Συσκευές αποδοχής καρτών: Γίνεται διάκριση μεταξύ ATM, τερματικών σε σημεία πώλησης (POS) και τερματικών αποδοχής καρτών ηλεκτρονικού χρήματος, καθώς και μεταξύ λειτουργιών τερματικού.
– Συναλλαγές με επιχειρήσεις: Αριθμός και αξία των συναλλαγών πληρωμής που αποστέλλονται και λαμβάνονται μέσω παρόχων υπηρεσιών πληρωμής κατοίκων εσωτερικού, με ανάλυση ανά συναλλαγές εξ αποστάσεως και μη πραγματοποιούμενες εξ αποστάσεως. Ανάλυση ανά υπηρεσία πληρωμών και δίοδο δρομολόγησης. Για συναλλαγές των οποίων η γνησιότητα εξακριβώνεται με μη ισχυρή ταυτοποίηση πελάτη παρέχεται και η αιτιολογία χρήσης αυτής της διαδικασίας.
– Απατηλές συναλλαγές πληρωμής στις οποίες συμμετέχουν επιχειρήσεις: Αριθμός και αξία απατηλών συναλλαγών πληρωμής που αποστέλλονται και λαμβάνονται από επιχειρήσεις μέσω παρόχων υπηρεσιών πληρωμών κατοίκων εσωτερικού. Ανάλυση ανά υπηρεσία πληρωμών και δίοδο δρομολόγησης, ενώ στα σχήματα πληρωμών γίνεται ανάλυση βάσει της μορφής απάτης και της χρήσης ισχυρής και μη ισχυρής ταυτοποίησης πελάτη.
https://www.capital.gr/oikonomia/3547574/sfiggei-o-kloios-stis-online-sunallages-apo-ekt-kai-tte
