Η τηλεργασία έχει οικειοθελή χαρακτήρα για τον φορέα και τους τηλεργαζόμενους, οι οποίοι έχουν ίδια δικαιώματα με τους υπαλλήλους που εργάζονται με φυσική παρουσία στο γραφείο, δηλαδή μισθό, ωράριο εργασίας, άδειες κ.λπ.
Τις συνθήκες τηλεργασίας σε Δημόσιο και Ιδιωτικό τομέας καθορίζουν με διατάξεις τους τα νομοσχέδια, που ήρθαν στη Βουλή, των αρμοδίων υπουργείων Εσωτερικών και Εργασίας αντίστοιχα. Από τον Ιούνιο η εξ αποστάσεως εργασία μειώθηκε στο 20% και για τους δύο φορείς.
Ουσιαστικά δεν υπάρχουν σημαντικές διαφορές σε Δημόσιo και Ιδιωτικό Τομέα. Η τηλεργασία έχει οικειοθελή χαρακτήρα για τον φορέα και τους τηλεργαζόμενους, οι οποίοι έχουν ίδια δικαιώματα με τους υπαλλήλους που εργάζονται με φυσική παρουσία στο γραφείο, δηλαδή μισθό, ωράριο εργασίας, άδειες κ.λπ. Η παροχή εξ αποστάσεως εργασίας μπορεί να παρασχεθεί από το σπίτι ή από άλλο σταθερό χώρο, όπου εγκαθίσταται ο λεγόμενος Σταθμός Τηλεργασίας. Καθιερώνεται το δικαίωμα αποσύνδεσης του τηλεργαζόμενου στον ιδιωτικό τομέα, ενώ το ωράριο θα ελέγχεται με την χρήση της ψηφιακής κάρτας εργασίας.
Το ειδικό πλαίσιο για τον Ιούνιο
Στο μεταξύ, δημοσιεύτηκε η ΚΥΑ που ορίζει το ειδικό πλαίσιο για τον Ιούνιο στον ιδιωτικό τομέα:
- Επιχειρήσεις σε οποιαδήποτε περιφερειακή ενότητα της χώρας, υποχρεούνται έως 30/06/2021 να εφαρμόζουν το σύστημα της εξ αποστάσεως παροχής εργασίας στους εργαζομένους τους, σε όποιες περιπτώσεις η εργασία τους μπορεί να παρασχεθεί με αυτό το σύστημα, σε ποσοστό 20% επί του συνολικού αριθμού των εργαζομένων αυτών.
- Οι επιχειρήσεις οφείλουν να προαναγγείλουν, πριν από την έναρξη της εργασίας, στο Πληροφοριακό Σύστημα «ΕΡΓΑΝΗ» την εξ αποστάσεως εργασία
- Σε περίπτωση παράβασης της ανωτέρω υποχρέωσης, επιβάλλεται πρόστιμο 3.000 ευρώ στην επιχείρηση-εργοδότη, κατόπιν σχετικού ελέγχου από το Σώμα Επιθεώρησης Εργασίας
Τι ισχύει στον Ιδιωτικό Τομέα
Αναλυτικά όσα ισχύουν για την τηλεργασία στον ιδιωτικό τομέα,
Η τηλεργασία είναι η εξ αποστάσεως παροχή της εξαρτημένης εργασίας του εργαζομένου και με τη χρήση της τεχνολογίας. Έχει οικειοθελή χαρακτήρα και συμφωνείται εγγράφως μεταξύ εργοδότη και εργαζομένου κατά την πρόσληψη ή με έγγραφη τροποποίηση της σύμβασης εργασίας.
Πότε επιβάλλεται η τηλεργασία;
Αν και η εξ αποστάσεως εργασία έχει οικειοθελή χαρακτήρα, υπάρχουν περιπτώσεις που επιβάλλεται είτε από τη μία είτε από την άλλη πλευρά. Συγκεριμένα η τηλεργασία επιβάλλετα μονομερώς:
- Από τον εργοδότη, για λόγους προστασίας της δημόσιας υγείας και για όσο χρόνο διαρκεί η ανάγκη αυτή.
- Από τον εργαζόμενο, σε περίπτωση τεκμηριωμένου κινδύνου υγείας του, ο οποίος θα αποφευχθεί αν εργάζεται μέσω τηλεργασίας και όχι στις εγκαταστάσεις του εργοδότη και για όσο χρόνο διαρκεί η ανάγκη αυτή. Με κοινή απόφαση των Υπουργών Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων και Υγείας καθορίζονται οι παθήσεις, νοσήματα ή αναπηρίες του εργαζομένου που μπορούν να τεκμηριώσουν τον κίνδυνο υγείας.
Στον εργοδότη το κόστος του εξοπλισμού
Σημειώνεται ότι η παροχή εξ αποστάσεως εργασίας μπορεί να παρασχεθεί από το σπίτι ή από άλλο σταθερό χώρο. Κατά την τηλεργασία, ο εργοδότης αναλαμβάνει το κόστος που προκαλείται στον εργαζόμενο από τη μορφή αυτή εργασίας, όπως ιδίως το κόστος του εξοπλισμού, εκτός εάν συμφωνηθεί να γίνεται χρήση εξοπλισμού του εργαζομένου, των τηλεπικοινωνιών, της συντήρησης του εξοπλισμού, της αποκατάστασης των βλαβών και κάθε τι άλλο σχετικό. Παρέχει στον εργαζόμενο τεχνική υποστήριξη για την παροχή της εργασίας του και αναλαμβάνει να αποκαταστήσει τις δαπάνες επισκευής των συσκευών που χρησιμοποιούνται για την εκτέλεσή της ή να τις αντικαταστήσει σε περίπτωση βλάβης. Η υποχρέωση αυτή αφορά και στις συσκευές που ανήκουν στον εργαζόμενο, εκτός εάν στη σύμβαση ή στη σχέση εργασίας ορίζεται διαφορετικά. Στη σύμβαση ή στη σχέση εργασίας ορίζεται ο τρόπος χρηματικής αποκατάστασης εκ μέρους του εργοδότη του ως άνω κόστους, καθώς και του κόστους, σε μηνιαία βάση, της χρήσης του οικιακού χώρου εργασίας του εργαζομένου. Οι σχετικές δαπάνες δεν αποτελούν αποδοχές, αλλά εκπιπτέα δαπάνη για την εργοδοτική επιχείρηση και δεν υπόκεινται σε οποιοδήποτε φόρο ή τέλος ούτε οφείλονται επί αυτών ασφαλιστικές εισφορές εργοδότη ή εργαζομένου.
Εγγράφως οι κανόνες εργασίας
Εντός οκτώ ημερών από την έναρξη της τηλεργασίας, ο εργοδότης υποχρεούται να γνωστοποιήσει στον εργαζόμενο εγγράφως τους όρους εργασίας. Στους όρους αυτούς, περιλαμβάνονται τουλάχιστον τα ακόλουθα:
- Τα λεπτομερή καθήκοντα του τηλεργαζομένου.
- Το ωράριο εργασίας του τηλεργαζομένου και το δικαίωμα αποσύνδεσης.
- Η ανάλυση του πρόσθετου κόστους με το οποίο επιβαρύνεται περιοδικώς ο τηλεργαζόμενος από την τηλεργασία, ιδίως το κόστος τηλεπικοινωνιών, του εξοπλισμού και της συντήρησής του.
- Ο αναγκαίος για την παροχή τηλεργασίας εξοπλισμό, τον οποίο διαθέτει ο τηλεργαζόμενος ή του παρέχει ο εργοδότης και οι διαδικασίες τεχνικής υποστήριξης, συντήρησης και αποκατάστασης των βλαβών του εξοπλισμού αυτού.
- Οποιοιδήποτε περιορισμοί στη χρήση του εξοπλισμού ή εργαλείων πληροφορικής, όπως το διαδίκτυο και οι κυρώσεις σε περίπτωση παραβίασής τους.
- Η ιεραρχική σχέση του τηλεργαζομένου με τους προϊσταμένους του στην επιχείρηση, οι διαδικασίες αναφοράς και αξιολόγησης του τηλεργαζομένου.
- Συμφωνία περί τηλετοιμότητας, τα χρονικά όρια αυτής και οι προθεσμίες ανταπόκρισης του εργαζομένου.
- Οι όροι υγιεινής και ασφάλειας της τηλεργασίας και οι διαδικασίες αναγγελίας εργατικού ατυχήματος, που ο τηλεργαζόμενος οφείλει να τηρεί.
- Η υποχρέωση για προστασία των επαγγελματικών δεδομένων, καθώς και των προσωπικών δεδομένων του τηλεργαζομένου και οι ενέργειες και διαδικασίες που απαιτούνται για την εκπλήρωση της υποχρέωσης αυτής.
- Τα στοιχεία επικοινωνίας των συνδικαλιστικών εκπροσώπων των εργαζομένων στην επιχείρηση ή εκμετάλλευση.
Όσα από τα παραπάνω στοιχεία δεν αφορούν εξατομικευμένα στον εργαζόμενο μπορούν να γνωστοποιούνται και μέσω κοινοποίησης σχετικής επιχειρησιακής πολιτικής.
Δικαιώματα και υποχρεώσεις
Καταρχήν, η συμφωνία περί τηλεργασίας δεν θίγει το καθεστώς απασχόλησης και τη σύμβαση εργασίας του τηλεργαζομένου, αλλά μεταβάλλει μόνο τον τρόπο με τον οποίο εκτελείται η εργασία. Η τηλεργασία μπορεί να παρέχεται κατά πλήρη, μερική ή εκ περιτροπής απασχόληση, αυτοτελώς ή σε συνδυασμό με απασχόληση στις εγκαταστάσεις του εργοδότη.
Οι τηλεργαζόμενοι έχουν τα ίδια δικαιώματα και υποχρεώσεις με τους συγκρίσιμους εργαζομένους εντός των εγκαταστάσεων της επιχείρησης σε σχέση με τον όγκο εργασίας, τα κριτήρια και τις διαδικασίες αξιολόγησης, τις επιβραβεύσεις, την πρόσβαση σε πληροφορίες που αφορούν στην επιχείρηση, την κατάρτιση και επαγγελματική τους εξέλιξη, τη συμμετοχή σε σωματεία, τη συνδικαλιστική τους δράση και την απρόσκοπτη και εμπιστευτική επικοινωνία τους με τους συνδικαλιστικούς τους εκπροσώπους.
Απαγορεύεται η χρήση κάμερας για έλεγχο
Ο εργοδότης ελέγχει την απόδοση του εργαζομένου κατά τρόπο που σέβεται την ιδιωτική του ζωή και είναι σύμφωνος με την προστασία των δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα. Απαγορεύεται η χρήση της κάμερας (web cam) για τον έλεγχο της απόδοσης του εργαζομένου.
Ο εργοδότης είναι υπεύθυνος για την προστασία της υγείας και της επαγγελματικής ασφάλειας του τηλεργαζομένου, σύμφωνα με τη σχετική νομοθεσία. Ο εργοδότης πληροφορεί τον τηλεργαζόμενο για την πολιτική της επιχείρησης όσον αφορά στην υγεία και την ασφάλεια στην εργασία, η οποία περιλαμβάνει ιδίως τις προδιαγραφές του χώρου τηλεργασίας, τους κανόνες χρήσης οθονών οπτικής απεικόνισης, τα διαλείμματα, τα οργανωτικά και τεχνικά μέσα.
Ο τηλεργαζόμενος υποχρεούται να εφαρμόζει τη νομοθεσία για την υγιεινή και ασφάλεια στην εργασία και να μην υπερβαίνει το ωράριο εργασίας του.
Το δικαίωμα της αποσύνδεσης
Ο τηλεργαζόμενος έχει δικαίωμα αποσύνδεσης, το οποίο συνίσταται στο δικαίωμά του να απέχει πλήρως από την παροχή της εργασίας του και ιδίως να μην επικοινωνεί ψηφιακώς και να μην απαντά σε τηλεφωνήματα, μηνύματα ηλεκτρονικού ταχυδρομείου ή σε οποιασδήποτε μορφής επικοινωνία εκτός ωραρίου εργασίας και κατά τη διάρκεια των νόμιμων αδειών του.
Απαγορεύεται κάθε δυσμενής διάκριση σε βάρος τηλεργαζομένου, επειδή άσκησε το δικαίωμα αποσύνδεσης. Τα τεχνικά και οργανωτικά μέσα, που απαιτούνται για να εξασφαλίσουν την αποσύνδεση του τηλεργαζομένου από τα ψηφιακά εργαλεία επικοινωνίας και εργασίας αποτελούν υποχρεωτικούς όρους της σύμβασης εργασίας και συμφωνούνται μεταξύ του εργοδότη και των εκπροσώπων των εργαζομένων στην επιχείρηση ή εκμετάλλευση. Σε περίπτωση έλλειψης συμφωνίας, τα μέσα του προηγούμενου εδαφίου καθορίζονται από τον εργοδότη και γνωστοποιούνται από αυτόν σε όλους τους εργαζόμενους.
Το ωράριο τηλεργασίας, καθώς και η αναλογία τηλεργασίας και εργασίας στις εγκαταστάσεις του εργοδότη, δηλώνονται στο Π.Σ. «ΕΡΓΑΝΗ».
Τι ισχύει στο Δημόσιο
Το νομοσχέδιο του υπουργείου Εσωτερικών, ρυθμίζει τη λειτουργία της τηλεργασίας στο Δημόσιο σε συνθήκες κανονικότητας. Καθορίζει τους κανόνες εργασίας, αλλά και τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις των υπαλλήλων.
Αφορά όλους τους φορείς της Γενικής Κυβέρνησης, τα εκτός αυτής νομικά πρόσωπα δημοσίου δικαίου, καθώς και τις εκτός αυτής δημόσιες επιχειρήσεις και οργανισμούς (ΔΕΚΟ).
Στην εξ αποστάσεως εργασία υπάγονται οι μόνιμοι και οι υπάλληλοι με σχέση εργασίας ιδιωτικού δικαίου αορίστου ή ορισμένου χρόνου, καθώς και οι αποσπασμένοι εκπαιδευτικοί που ασκούν διοικητικό έργο. Εξαιρούνται το υπόλοιπο εκπαιδευτικό προσωπικό και οι εκπαιδευτές σε όλες τις βαθμίδες της εκπαίδευσης. Επίσης εξαιρούνται όσοι η φύση της εργασίας τους επιβάλλει τη φυσική παρουσία στην υπηρεσία,
Η τηλεργασία δεν συνιστά υπηρεσιακή μεταβολή, έχει οικειοθελή χαρακτήρα για τον εργαζόμενο, μόνιμο υπάλληλο ή υπάλληλο αορίστου ή ορισμένου χρόνου στον δημόσιο τομέα, συμπεριλαμβανομένων των απασχολούμενων με σύμβαση έμμισθης εντολής. Είναι υποχρεωτική εφόσον το ζητήσει η υπηρεσία σε περίπτωση κινδύνου της δημόσιας υγείας και εκτάκτων συνθηκών, όπως είναι η σημερινή.
Μισθοί και ωράρια εργασίας δεν επηρεάζονται, καθώς οι τηλεργαζόμενοι έχουν τα ίδια δικαιώματα και τις ίδιες υποχρεώσεις με τους υπαλλήλους που εργάζονται με φυσική παρουσία στο γραφείο.
Ο φορέας πρέπει να διασφαλίζει την προστασία δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα. Ο εργαζίμενος έχει το δικαίωμα της αποσύνδεσης, δηλαδή μετά τη λήξη του ωραρίου μπορεί να κλείνει τον υπολογιστή και να μην οχλείται περαιτέρω από την υπηρεσία του.
Ο τηλεργαζόμενος υποχρεούται να κάνει αποκλειστική χρήση του επίσημου ηλεκτρονικού ταχυδρομείου του φορέα κατά την εκτέλεση της εργασίας.
Χρονικά όρια τηλεργασίας
Η τηλέργασία παρέχεται σε καθορισμένες ημέρες ανά εβδομάδα και δεν μπορεί να υπερβαίνει συνολικά τις 44 εργάσιμες ημέρες ανά ημερολογιακό έτος – οι 44 ημέρες λαμβάνονται υποχρεωτικά εντός χρονικού διαστήμαστος 3 μηνών. Αποκλείεται η τηλεργασία το διάστημα από τις 15 Ιουλίου έως τις 31 Αυγούστου.
Μπορεί να παρασχεθεί από το σπίτι ή από άλλο σταθερό χώρο, στην Ελλάδα αλλά και στις άλλες χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Στον χώρο του τηλεργαζόμενου εγκαθίσταται ο «Σταθμός Τηλεργασίας», που αποτελείται από τον απαιτούμενο τηλεπικοινωνιακό εξοπλισμό και την τεχνολογική συσκευή, τα οποία παρέχονται από την υπηρεσία. Αυτή επιβαρύνεται με το κόστος συντήρησης και τυχόν αναβάθμισης του Σταθμού Τηλεργασίας και ευθύνεται για την αντικατάσταση ή την επισκευή του σε περίπτωση βλάβης ή καταστροφής του. Όσοι το επιθυμούν, μπορούν να χρησιμοποιούν τον προσωπικό τους τεχνολογικό εξοπλισμό.
Ποσοτικός περιορισμός τηλεργασίας
Μέγιστο ποσοστό εργαζομένων από απόσταση ορίζεται το 25% ανά διεύθυνση ή αυτοτελές Τμήμα του φορέα, ενώ με απόφαση του υπουργού Εσωτερικών, ύστερα από αιτιολογημένο αίτημα του φορέα, το ποσοστό αυτό μπορεί να αυξηθεί έως το 50%.
Οι θέσεις εργασίας που προορίζονται για τηλεργασία καθορίζονται από τον προϊστάμενο της Διεύθυνσης ή του Αυτοτελούς Τμήματος του φορέα στις αρχές κάθε ημερολογιακού τριμήνου ή σε συντομότερα χρονικά διαστήματα σε περιπτώσεις έκτακτων συνθηκών.
Οι ενδιαφερόμενοι υποβάλλουν στον προϊστάμενο της Διεύθυνσης όπου ανήκουν, έγγραφο αίτημα, στο οποίο αναφέρονται ο αριθμός των ημερών και το συνολικό χρονικό διάστημα που επιθυμούν να τηλεργαστούν και τη διεύθυνση του τόπου παροχής της τηλεργασίας. Στο αίτημα ο υπάλληλος δηλώνει αν επιθυμεί να λάβει Σταθμό Τηλεργασίας και μπορεί να προτείνει, κατ’ εξαίρεση, διαφορετικές ώρες έναρξης και λήξης του νόμιμου ωραρίου απασχόλησής του.
Ο παραλήπτης του αιτήματος έχει προθεσμία 10 ημέρες για να απαντήσει, αφού λάβει υπόψη τις υπηρεσιακές ανάγκες, την εύρυθμη λειτουργία της υπηρεσίας και τα καθήκοντα του υπαλλήλου. Σε περίπτωση κινδύνου υγείας ή προβλημάτων υγείας (μόνιμων ή πρόσκαιρων), ο φορέας οφείλει να αποδεχθεί το αίτημα για παροχή εργασίας εξ αποστάσεως.
Η χρήση κάμερας που είναι ενσωματωμένη στη συσκευή τηλεργασίας δεν επιτρέπεται κατά τη διενέργεια τηλεδιασκέψεων ή για τον έλεγχο της απόδοσης του τηλεργαζόμενου, εκτός κι αν επιβάλλεται από τις λειτουργικές ανάγκες της εργασίας που παρέχει ο φορέας.
