Το ημερολόγιο ενός Φοροτεχνικού: Εσείς ρωτάτε εμείς απαντάμε
*Ο Γιώργος Δ. Χριστόπουλος είναι Φοροτεχνικός – οικονομολόγος με συγγραφική και διδακτική εμπειρία. Εκπρόσωπος τύπου και δημοσίων σχέσεων της ΠΟΦΕΕ, υπεύθυνος της επιστημονικής ομάδας της ΕΦΕΕΑ, επιστημονικός συνεργάτης του Taxheaven, μέλος της «mental Group Γ. Χριστόπουλος και Συνεργάτες», τ. καθηγητής ΤΕΙ.
g.christopoulos@mental.gr
Με αφορμή ερωτήματα συναδέλφων, διάλεξα σήμερα το παρακάτω συνηθισμένο ερώτημα, που βρίσκεται στα φετινά μου βιβλία «Ραντεβού με την Εφορία Ι και ΙΙ 2021 – Δηλώσεις Φυσικών και Νομικών Προσώπων»
ΔΙΑΤΡΟΦΗ: Ο καταβάλλων τη διατροφή δεν αναγράφει το σχετικό ποσό στη δήλωση φορολογίας εισοδήματος.
Παρακαλώ πολύ να μου απαντήσετε αν και σε ποιο κωδικό της δήλωσης φορολογίας εισοδήματος πρέπει να δηλωθεί από τον καταβάλλοντα η διατροφή σε τέκνα και στη σύζυγο. Υπάρχει ζήτημα τεκμηρίου για τον καταβάλλοντα;
Απάντηση: Ο καταβάλλων τη διατροφή δεν αναγράφει το σχετικό ποσό στη δήλωση φορολογίας εισοδήματος. Δεν προβλέπεται ο υπολογισμός της ως αντικειμενικής δαπάνης (τεκμήριο). Αντίθετα, το πρόσωπο που λαμβάνει τη διατροφή αναγράφει το σχετικό ποσό στους κωδικούς 659-660, καθώς αντιμετωπίζεται ως εισόδημα απαλλασσόμενο της φορολογίας εισοδήματος (περ. β΄ παρ. 2 άρθρου 14 ν. 4172/2013).
Σχετικά με τη διατροφή:
• Με τις διατάξεις της παραγράφου 2 του άρθρου 14 του ΚΦΕ -Ν. 4172/2013 αναφέρονται περιοριστικά οι κατηγορίες εισοδήματος από μισθωτή εργασία και συντάξεις, που απαλλάσσονται από το φόρο.
• Ειδικά για το ποσό της διατροφής που λαμβάνει ο/η δικαιούχος, σύμφωνα με δικαστική απόφαση ή συμβολαιογραφική πράξη, απαλλάσσεται του φόρου, δεδομένου ότι αποτελεί φορολογητέο εισόδημα του καταβάλλοντος αυτή.
Εισοδήματα των κωδικών 659-660 (απαλλάσσονται του φόρου ή φορολογούνται με ειδικό τρόπο) Επιβαρύνονται με εισφορά αλληλεγγύης Σχετικές διατάξεις και επισημάνσεις
- Διατροφή συζύγου και τέκνων που λαμβάνετε είτε με δικαστική απόφαση είτε με συμβολαιογραφικό έγγραφο.. (βλ. σχ. παρ. 2β΄ του άρθρου 14 του ΚΦΕ – Ν.4172/2013).
Η διατροφή συζύγων και τέκνων που λαμβάνει δικαιούχος με δικαστική απόφαση ή συμβολαιογραφική πράξη.
Θα αναγράφεται και ο Α.Φ.Μ. του καταβάλλοντος τη διατροφή.
Λοιπές υπενθυμίσεις για τη διατροφή:
Ανεκχώρητο και ακατάσχετο:
Το επίδομα ανεργίας είναι ανεκχώρητο και ακατάσχετο, εκτός εάν πρόκειται για διατροφή συζύγων, ανιόντων ή κατιόντων ( με βάση τη διάταξη του πρώτου εδαφίου της παραγράφου 7 του άρθρου 5 του ν. 3552/2007 (ΦΕΚ. 77Α/4-4-2007), το οποίο αντικατέστησε το άρθρο 21 του ν.δ. 2961/1954 (ΦΕΚ. 197Α’).
25.1.2 Πίνακας 8: Στον υποπίνακα 1 αναγράφονται:
- άγαμα τέκνα, εφόσον:
1α είναι ανήλικα έως 18 ετών (γεννήθηκαν από 1/1/2002 έως 31/12/2020) ή
1β είναι ενήλικα έως 25 ετών και φοιτούν σε σχολές ή σχολεία ή ινστιτούτα επαγγελματικής εκπαίδευσης ή κατάρτισης της ημεδαπής ή αλλοδαπής
(γεννήθηκαν δηλαδή από 1/1/1995) ή
1γ είναι ενήλικα έως 25 ετών και είναι εγγεγραμμένα στα μητρώα ανέργων του Οργανισμού Απασχόλησης Εργατικού Δυναμικού (Ο.Α.Ε.Δ) (γεννήθηκαν από 1/1/1995) ή
1δ υπηρετούν τη στρατιωτική θητεία τους, (γεννήθηκαν από 1/1/1995).
Σημείωση: τα ανήλικα τέκνα που είναι παντρεμένα δεν θεωρείται ότι βαρύνουν τον φορολογούμενο.
- τα τέκνα του φορολογούμενου με ποσοστό νοητικής ή σωματικής αναπηρίας τουλάχιστον 67%, εφόσον είναι άγαμα, διαζευγμένα ή σε χηρεία.
Στην παρ. 2 του άρθρου 11 ορίζονται οι περιπτώσεις που τα ανωτέρω πρόσωπα δε θεωρούνται εξαρτώμενα μέλη του φορολογούμενου.
25.1.3 Πίνακας 8: Πότε τα παραπάνω πρόσωπα (εκτός από το ηλικιακό κριτήριο) θεωρούνται εξαρτώμενα μέλη:
Όταν τα πρόσωπα αυτά συνοικούν με τον φορολογούμενο και το φορολογητέο εισόδημα καθενός από αυτά δεν υπερβαίνει το ποσό των 3.000 ευρώ το χρόνο ή, εφόσον έχουν αναπηρία τουλάχιστον 67%, ότι το φορολογητέο εισόδημά τους δεν υπερβαίνει το ποσό των 6.000 ευρώ το χρόνο),
25.1.4 Πίνακας 8: Ποια επί πλέον εισοδήματα δεν δημιουργούν πρόβλημα στα παραπάνω εισοδηματικά όρια:
Δεν συνυπολογίζονται στα ποσά 3.000 και 6.000 ευρώ:
α) η διατροφή που καταβάλλεται στο ανήλικο τέκνο με δικαστική απόφαση ή με συμβολαιογραφική πράξη ή με ιδιωτικό έγγραφο και
β) το εξωϊδρυματικό επίδομα ή τα προνοιακά επιδόματα αναπηρίας που χορηγούνται από το κράτος.
15.3.6 Υπολογισμός απαιτούμενου ποσού δαπανών με ηλεκτρονικά μέσα πληρωμής:
Προσοχή: Βλ. πιο κάτω στην παρ. 15.3.10 ΝΕΟ Έκτακτες ρυθμίσεις για τις αποδείξεις δαπανών με ηλεκτρονικά μέσα που θα ισχύσουν για τις δηλώσεις φορολογίας εισοδήματος που θα υποβληθούν φέτος (2021).
Το απαιτούμενο ποσό δαπανών με ηλεκτρονικά μέσα πληρωμής από 01.01.2020 ορίζεται σε ποσοστό 30% του πραγματικού εισοδήματος, που προκύπτει στην ημεδαπή ή και στην αλλοδαπή και προέρχεται από μισθωτή εργασία και συντάξεις, από επιχειρηματική δραστηριότητα και από ακίνητη περιουσία και μέχρι 20.000 ευρώ δαπανών. (Δηλαδή εισόδημα 66.667 ευρώ Χ30% = 20.000 ευρώ).
Ως πραγματικό εισόδημα επί του οποίου υπολογίζεται το ελάχιστο απαιτούμενο ποσό δαπανών είναι κάθε εισόδημα που εμπίπτει στις ως άνω κατηγορίες εισοδημάτων ανεξάρτητα από το γεγονός ότι φορολογείται αυτοτελώς ή με την κλίμακα της παραγράφου 1 του άρθρου 15 ν. 4172/2013 ή με την κλίμακα της παραγράφου 4 του άρθρου 40 ν. 4172/2013 ή απαλλάσσεται του φόρου.
Το 30% υπολογίζεται επί του πραγματικού εισοδήματος των παραπάνω πηγών, στο οποίο δεν συνυπολογίζεται (αφαιρείται):
• η εισφορά αλληλεγγύης,
• το ποσό της ετήσιας δαπάνης του φορολογούμενου για διατροφή προς τη διαζευγμένη σύζυγο ή τον διαζευγμένο σύζυγο ή προς το εξαρτώμενο τέκνο του εφόσον αυτό καταβάλλεται με ηλεκτρονικά μέσα πληρωμής.
• καθώς και το εισόδημα που προκύπτει από την προστιθέμενη διαφορά τεκμηρίων της παρ. 1 του άρθρου 34 του ν. 4172/2013.
Προσοχή: ΝΕΟ Στο πραγματικό εισόδημα από μισθωτή εργασία – συντάξεις και επιχειρηματική δραστηριότητα, δεν υπολογίζονται (πέρα από την εισφορά αλληλεγγύης του άρθρου 43Α και του ποσού της διατροφής που δίδεται στον/στην διαζευγμένο/-η σύζυγο ή σε μέρος συμφώνου συμβίωσης ή/και εξαρτώμενο τέκνου) τα παρακάτω εισοδήματα(1):
α) Αποζημίωση απόλυσης και ασφάλισμα που καταβάλλεται στο πλαίσιο ομαδικών ασφαλίστρων
β) Το επίδομα εκπαίδευσης και επαγγελματικής κατάρτισης ανέργων, καθώς και το επίδομα αναζήτησης εργασίας στο πλαίσιο δράσεων συμβουλευτικής (παρ. 5 του άρθρου 64 του ν. 4756/2020 [Α’235]).
γ) Η αγροτική επιδότηση πρόωρης συνταξιοδότησης.
δ) Η είσπραξη ασφαλιστικής αποζημίωσης ή οικονομικής ενίσχυσης, λόγω διάλυσης αλιευτικού σκάφους.
ε) Έκτακτες αποζημιώσεις, αμοιβές, επιχορηγήσεις και οικονομικές ενισχύσεις που χορηγήθηκαν στο πλαίσιο αντιμετώπισης των συνεπειών του κινδύνου διασποράς του κορωνοϊού COVID-19 και αποτελούν εισόδημα.
(1) Προσοχή: η παραπάνω ρύθμιση για την μη προσθήκη των προαναφερόμενων εισοδημάτων, στο πραγματικό εισόδημα (μισθωτής εργασίας, συντάξεων και επιχειρηματικής δραστηριότητας επί του οποίου εφαρμόζεται ο συντελεστής 30%, έγινε με την παράγραφο 1 του άρθρου 37 του ν. 4797/2021, με την οποία προστέθηκε νέα περίπτωση γ1 στην παρ. 6 του άρθρου 15 και εφαρμόζεται για τα εισοδήματα που αποκτώνται και για τις δαπάνες που πραγματοποιούνται από 1ης.1.2020 και μετά, σύμφωνα με την παράγραφο 2 του ιδίου άρθρου 37.
Συνεπώς δεν αφορά μόνο στο έτος 2020 αλλά και στα επόμενα φορολογικά έτη. Βλ. σχ. και στην εγκύκλιο Ε.2104/2021
Περιορισμός στο 20%:
Προσοχή: Το παραπάνω ποσοστό 30% των υποχρεωτικών ηλεκτρονικών πληρωμών περιορίζεται στο 20% του πραγματικού εισοδήματος, στην περίπτωση που ο φορολογούμενος έχει δαπανήσει με ηλεκτρονικά μέσα πληρωμής εντός του φορολογικού έτους 2020 σε δανειακές υποχρεώσεις προσωπικές ή επαγγελματικές προς τράπεζες (τοκοχρεολύσιο), ενοίκια και φόρους (εισοδήματος φυσικών προσώπων και ΕΝΦΙΑ), ποσό πάνω από το 60% του πραγματικού εισοδήματος.
Ο ίδιος κανόνας του ορίου δαπανών εφαρμόζεται όχι μόνο για τα εισοδήματα από μισθωτή εργασία, συντάξεις και επιχειρηματική δραστηριότητα αλλά και για τα εισοδήματα από ακίνητη περιουσία.
Στα ενοίκια περιλαμβάνεται το ποσό που καταβάλλεται για ενοίκιο κύριας ή/και δευτερεύουσας κατοικίας του φορολογούμενου, επαγγελματικής στέγης, καθώς και το ποσό που καταβάλλεται για ενοίκιο κατοικίας των εξαρτώμενων τέκνων του που φοιτούν σε άλλη πόλη.
Περιορισμός των ηλεκτρονικών δαπανών στις 5.000 ευρώ, όταν είναι κατασχεμένοι λογαριασμοί:
Στον φορολογούμενο του οποίου είναι κατασχεμένοι ένας ή περισσότεροι λογαριασμοί, πλην του ακατάσχετου λογαριασμού του ν. 4254/2014 (Α’ 85), μέχρι την 31η Δεκεμβρίου του οικείου φορολογικού έτους, το όριο ηλεκτρονικών δαπανών περιορίζεται στις 5.000 ευρώ δαπανών.
Προβλέπονται εξαιρέσεις για φορολογούμενους που έχουν αντικειμενικές δυσκολίες χρήσης ηλεκτρονικών μέσων πληρωμής.
Ειδικά για τη διατροφή να θυμηθούμε τι ίσχυε μέχρι 31-12-2013:
• Υπήρχε μείωση του φόρου κατά 10% (μόνο για τα εισοδήματα των μισθωτών και συνταξιούχων)
• Το ποσό της μείωσης του φόρου δεν μπορούσε να υπερβεί τα 1.500 ευρώ.
• Δηλαδή ανώτατο ποσό δαπάνης 15.000 ευρώ (15.000Χ10%)=1.500 ευρώ.
• Από 1-1-2014 δεν θα υπάρχει μείωση στο φόρο λόγω διατροφής.
Επίσης μέχρι 31.12.2013:
• η διατροφή για τα τέκνα δεν φορολογείτο
• το ποσό της διατροφής που εισέπραττε ο άλλος σύζυγος ή η σύζυγος θεωρείτο εισόδημα από ελευθέρια επαγγέλματα και φορολογείται (άρθρα 9 παρ. 4θ και 48 παρ. 2δ Ν. 2238/1994). Για κατοίκους της αλλοδαπής δεν μειωνόταν ο φόρος λόγω διατροφής (ΠΟΛ.1110/1997)
