Γεν. Δικαστήριο ΕΕ: «Αρχείο που περιέχει ήχο που παράγεται με το άνοιγμα μεταλλικού κουτιού ποτών και ακολουθείται από σιγή και ήχο φυσαλίδων στερείται διακριτικού χαρακτήρα»
Επιμέλεια: Γεώργιος Π. Κανέλλος
Με τη δημοσιευθείσα στις 7-07-2021 απόφασή του, το Γενικό Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΓΔΕΕ) έκρινε ότι αρχείο ήχου το οποίο περιέχει τον ήχο που παράγεται με το άνοιγμα μεταλλικού κουτιού ποτών, τον οποίο ακολουθεί σιγή και ο ήχος των παραγόμενων φυσαλίδων, δεν μπορεί να καταχωριστεί ως σήμα για διάφορα ποτά και μεταλλικά δοχεία για μεταφορά και αποθήκευση, διότι στερείται διακριτικού χαρακτήρα.
Σημειώνεται ότι το ΓΔΕΕ αποφάνθηκε, για πρώτη φορά, επί της καταχωρίσεως ηχητικού σήματος αναπαριστάμενου μέσω της υποβολής αρχείου ήχου.
Συγκεκριμένα, το ΓΔΕΕ παρείχε διευκρινίσεις σχετικά με τα κριτήρια εκτιμήσεως του διακριτικού χαρακτήρα των ηχητικών σημάτων και τον τρόπο με τον οποίο τα σήματα αυτά γίνονται εν γένει αντιληπτά από τους καταναλωτές.
Ιστορικό της υπόθεσης
Η Ardagh Metal Beverage Holdings GmbH & Co. KG υπέβαλε στο Γραφείο Διανοητικής Ιδιοκτησίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης (EUIPO) αίτηση καταχωρίσεως ενός ηχητικού σημείου ως σήματος της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Το σημείο αυτό, το οποίο αναπαρίσταται μέσω της υποβολής αρχείου ήχου, θυμίζει τον ήχο που παράγεται με το άνοιγμα μεταλλικού κουτιού ποτών, τον οποίο ακολουθεί σιγή περίπου ενός δευτερολέπτου και ο ήχος των παραγόμενων φυσαλίδων διάρκειας περίπου εννέα δευτερολέπτων. Η καταχώριση ζητήθηκε για διάφορα ποτά και μεταλλικά δοχεία για μεταφορά και αποθήκευση.
Το EUIPO απέρριψε την αίτηση καταχωρίσεως για τον λόγο ότι το σήμα του οποίου ζητείται η καταχώριση στερείται διακριτικού χαρακτήρα.
Κατά της απόφασης του EUIPO η Ardagh Metal Beverage Holdings άσκησε προσφυγή ακυρώσεως.
Απόφαση του Γενικού Δικαστηρίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης
Με την απόφασή του αυτή, το Γενικό Δικαστήριο απέρριψε την προσφυγή της Ardagh Metal Beverage Holdings και αποφάνθηκε, για πρώτη φορά, επί της καταχωρίσεως ηχητικού σήματος αναπαριστάμενου μέσω της υποβολής αρχείου ήχου.
Καταρχάς, το Γενικό Δικαστήριο υπενθύμισε ότι τα κριτήρια εκτιμήσεως του διακριτικού χαρακτήρα, κατά την έννοια του άρθρου 7, παράγραφος 1, στοιχείο β΄, του κανονισμού (ΕΕ) 2017/1001 [κανονισμός για το σήμα της Ευρωπαϊκής Ένωσης], των ηχητικών σημάτων δεν διαφέρουν από εκείνα που εφαρμόζονται στις άλλες κατηγορίες σημάτων και ότι ένα ηχητικό σημείο πρέπει να έχει ορισμένη απήχηση ώστε να μπορεί ο ενδιαφερόμενος καταναλωτής να το αντιληφθεί και να το εκλάβει ως σήμα, και όχι απλώς ως λειτουργικό στοιχείο ή ως ένδειξη χωρίς ίδια εγγενή χαρακτηριστικά1. Συγκεκριμένα, ο καταναλωτής των επίμαχων προϊόντων ή υπηρεσιών πρέπει, αντιλαμβανόμενος απλώς και μόνον το σήμα και χωρίς να το συνδυάζει με άλλα στοιχεία όπως, μεταξύ άλλων, λεκτικά ή εικονιστικά στοιχεία, ή ακόμη και με ένα άλλο σήμα, να είναι σε θέση να το συσχετίσει με την εμπορική προέλευσή τους.
Εν συνεχεία, στο μέτρο που το EUIPO εφάρμοσε κατ’ αναλογίαν τη νομολογία2 κατά την οποία διακριτικός χαρακτήρας αναγνωρίζεται μόνον στο σήμα που αποκλίνει σημαντικά από τα γενικώς ή συνήθως ισχύοντα στον οικείο τομέα, το Γενικό Δικαστήριο υπογράμμισε ότι η νομολογία αυτή διαμορφώθηκε σε σχέση με τα τρισδιάστατα σήματα που συνίστανται στο σχήμα του ίδιου του προϊόντος ή της συσκευασίας του, μολονότι υπάρχουν γενικώς ή συνήθως ισχύοντα στον οικείο τομέα όσον αφορά το σχήμα αυτό. Σε μια τέτοια περίπτωση, ο ενδιαφερόμενος καταναλωτής που έχει συνηθίσει να βλέπει ένα ή περισσότερα σχήματα τα οποία αντιστοιχούν στα γενικώς ή συνήθως ισχύοντα στον οικείο τομέα, δεν θα εκλάβει το τρισδιάστατο σήμα ως ένδειξη της εμπορικής προελεύσεως των προϊόντων που προσδιορίζει, αν το σχήμα που αποτελεί το εν λόγω σήμα είναι πανομοιότυπο ή παρόμοιο με το σύνηθες σχήμα ή τα συνήθη σχήματα. Το Γενικό Δικαστήριο πρόσθεσε ότι η νομολογία αυτή δεν θεσπίζει νέα κριτήρια εκτιμήσεως του διακριτικού χαρακτήρα ενός σήματος, αλλά απλώς διευκρινίζει ότι, στο πλαίσιο της εφαρμογής των κριτηρίων αυτών, η αντίληψη του μέσου καταναλωτή δεν είναι κατ’ ανάγκη η ίδια στην περίπτωση τρισδιάστατου σήματος και στην περίπτωση λεκτικού, εικονιστικού ή ηχητικού σήματος που συνίσταται σε σημείο ανεξάρτητο της όψεως ή του σχήματος των προϊόντων που προσδιορίζει.
Κατά συνέπεια, το Γενικό Δικαστήριο έκρινε ότι η εν λόγω νομολογία σχετικά με τα τρισδιάστατα σήματα δεν μπορεί, κατ’ αρχήν, να εφαρμοστεί στα ηχητικά σήματα. Εντούτοις, μολονότι το EUIPO εφάρμοσε εσφαλμένως την προαναφερθείσα νομολογία, το Γενικό Δικαστήριο αποφάνθηκε ότι το σφάλμα αυτό δεν είναι ικανό να πλήξει τη συλλογιστική που εκτίθεται στην προσβαλλόμενη απόφαση, η οποία στηρίζεται και σε άλλη αιτιολογία.
Όσον αφορά αυτή την άλλη αιτιολογία, κατά την οποία το σήμα του οποίου ζητείται η καταχώριση εκλαμβάνεται από το ενδιαφερόμενο κοινό ως λειτουργικό στοιχείο των προϊόντων που προσδιορίζει, το Γενικό Δικαστήριο παρατήρησε, αφενός, ότι ο ήχος που παράγεται με το άνοιγμα μεταλλικού κουτιού θα θεωρηθεί πράγματι, λαμβανομένου υπόψη του είδους των προϊόντων, ως αμιγώς τεχνικό και λειτουργικό στοιχείο. Συγκεκριμένα, το άνοιγμα μεταλλικού κουτιού ή φιάλης αποτελεί εγγενές στοιχείο μιας τεχνικής λύσης για τη χρησιμοποίηση ποτών με σκοπό την κατανάλωσή τους και επομένως ένας τέτοιος ήχος δεν θα εκληφθεί ως ένδειξη της εμπορικής προελεύσεως των προϊόντων αυτών. Αφετέρου, το ενδιαφερόμενο κοινό συνδέει άμεσα τον ήχο των παραγόμενων φυσαλίδων με ποτά. Επιπλέον, το Γενικό Δικαστήριο επεσήμανε ότι τα ηχητικά στοιχεία και η σιγή περίπου ενός δευτερολέπτου, εξεταζόμενα στο σύνολό τους, δεν διαθέτουν κανένα εγγενές χαρακτηριστικό που να παροτρύνει το ενδιαφερόμενο κοινό να τα εκλάβει ως ένδειξη της εμπορικής προελεύσεως των προϊόντων. Τα στοιχεία αυτά δεν είναι αρκετά κυρίαρχα ώστε να διακρίνονται από παρεμφερείς ήχους στον τομέα των ποτών. Ως εκ τούτου, το Γενικό Δικαστήριο επικύρωσε τα συμπεράσματα του EUIPO όσον αφορά την έλλειψη διακριτικού χαρακτήρα του σήματος του οποίου ζητείται η καταχώριση.
Τέλος, το Γενικό Δικαστήριο απέρριψε την εκτίμηση του EUIPO ότι δεν είθισται στις αγορές των ποτών και των συσκευασιών τους να δηλώνεται η εμπορική προέλευση ενός προϊόντος μόνο με τη χρήση ήχων, διότι τα προϊόντα αυτά είναι αθόρυβα μέχρι την κατανάλωσή τους. Συγκεκριμένα, το Γενικό Δικαστήριο επεσήμανε ότι τα περισσότερα προϊόντα είναι αθόρυβα αυτά καθαυτά και δεν παράγουν ήχους παρά μόνον κατά τη στιγμή της κατανάλωσής τους. Επομένως, το γεγονός και μόνον ότι η παραγωγή ήχου είναι δυνατή μόνον κατά την κατανάλωση δεν σημαίνει ότι παραμένει ασύνηθες να χρησιμοποιούνται ήχοι ως ένδειξη της εμπορικής προελεύσεως προϊόντος σε συγκεκριμένη αγορά. Εντούτοις, το Γενικό Δικαστήριο διευκρίνισε ότι ενδεχόμενο σφάλμα του EUIPO ως προς το ζήτημα αυτό δεν συνεπάγεται την ακύρωση της προσβαλλομένης αποφάσεως, διότι δεν ασκεί καθοριστική επιρροή στο διατακτικό της.
Γίνεται υπόμνηση ότι τα σήματα της Ένωσης και τα κοινοτικά σχέδια και υποδείγματα ισχύουν σε ολόκληρη την Ευρωπαϊκή Ένωση. Τα σήματα της Ένωσης συνυπάρχουν με τα εθνικά σήματα. Τα κοινοτικά σχέδια και υποδείγματα συνυπάρχουν με τα εθνικά σχέδια και υποδείγματα. Οι αιτήσεις καταχωρίσεως σημάτων της Ένωσης και κοινοτικών σχεδίων και υποδειγμάτων απευθύνονται στο EUIPO. Οι προσφυγές κατά των σχετικών αποφάσεων ασκούνται ενώπιον του Γενικού Δικαστηρίου.
Υπενθυμίζεται ακόμα ότι κατά της αποφάσεως του Γενικού Δικαστηρίου και εντός δύο μηνών και δέκα ημερών από της κοινοποιήσεώς της μπορεί να ασκηθεί αναίρεση ενώπιον του Δικαστηρίου, περιοριζόμενη σε νομικά ζητήματα. Η αίτηση αναιρέσεως θα υποβληθεί σε διαδικασία προηγούμενης εγκρίσεως της εξετάσεώς της. Προς τούτο, πρέπει να συνοδεύεται από αίτηση για την έγκριση της εξετάσεώς της, η οποία να εκθέτει το σημαντικό ζήτημα ή τα σημαντικά ζητήματα που εγείρει η αναίρεση για την ενότητα, τη συνοχή ή την εξέλιξη του δικαίου της Ένωσης.
Το πλήρες κείμενο της απόφασης είναι διαθέσιμο στα γαλλικά και στα γερμανικά στην ιστοσελίδα CURIA
