Ως προς την εφαρμογή των άρθρων 259 και 260 του ν. 4798/2021, σχετικά με την καταβολή της σύνταξης σε πρόσωπα με οφειλές προς τους ενταχθέντες στον e-ΕΦΚΑ φορείς, με εγκύκλιο του Υπ. Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων παρέχονται οι κάτωθι διευκρινίσεις:
Α. Όριο οφειλών προς τον π. ΟΓΑ και μέθοδος παρακράτησης ποσού οφειλών από τη σύνταξη
Σύμφωνα με την παρ. 2 του άρθρου 61 του ν. 3863/2010 «2. Η σύνταξη καταβάλλεται, εφόσον το συνολικά οφειλόμενο από τον ασφαλισμένο ποσό προς τον e-ΕΦΚΑ από κάθε είδους ασφαλιστικές εισφορές, οφειλές από αναγνώριση πλασματικού χρόνου ασφάλισης, πρόσθετα τέλη και λοιπές επιβαρύνσεις δεν είναι μεγαλύτερο των είκοσι χιλιάδων (20.000) ευρώ, με την επιφύλαξη του επόμενου εδαφίου. Ειδικά ως προς τις οφειλές που προκύπτουν μόνο από υπαγωγή στην ασφάλιση του πρώην Ο.Γ.Α., η σύνταξη καταβάλλεται, εφόσον το οφειλόμενο από τον ασφαλισμένο ποσό δεν ξεπερνά το ποσό των έξι χιλιάδων (6.000) ευρώ. Σε περίπτωση οφειλής σε περισσότερους από έναν ενταχθέντες στον e-ΕΦΚΑ φορείς που εμπλέκονται στη συνταξιοδότηση, η σύνταξη καταβάλλεται εφόσον το συνολικά οφειλόμενο ποσό δεν είναι μεγαλύτερο των είκοσι χιλιάδων (20.000) ευρώ και σωρευτικά εφόσον τυχόν οφειλές στον πρώην ΟΓΑ δεν ξεπερνούν το ποσό των έξι χιλιάδων (6.000) ευρώ. Εφόσον το οφειλόμενο ποσό είναι μεγαλύτερο των είκοσι χιλιάδων (20.000) ευρώ ή των έξι χιλιάδων (6.000) ευρώ για τον πρώην Ο.Γ.Α., ο οφειλέτης υποχρεούται να καταβάλει εφάπαξ το υπερβάλλον ποσό, ενώ, ως προς το υπόλοιπο ποσό, ισχύουν όσα προβλέπονται στην παρ. 3. Εφόσον το υπερβάλλον ποσό των είκοσι χιλιάδων (20.000) ευρώ ή έξι χιλιάδων (6.000) ευρώ στον πρώην Ο.Γ.Α. δεν εξοφληθεί εντός διμήνου από τη γνωστοποίηση της οφειλής, η σύνταξη αρχίζει να καταβάλλεται από την πρώτη μέρα του επόμενου μήνα της εξόφλησης αυτού.»
Το όριο των έξι χιλιάδων ευρώ (6.000€) του εδαφίου β’ της παρ. 2 του άρθρου 61 του ν. 3863/2010 αφορά αυτοτελώς οφειλές που προκύπτουν από την υπαγωγή στην ασφάλιση του π. ΟΓΑ. Οι οφειλές από αναγνώριση πλασματικού χρόνου ασφάλισης μέσω εξαγοράς δεν περιλαμβάνονται στο όριο των 6.000€, αλλά περιλαμβάνονται στο γενικό όριο οφειλών των είκοσι χιλιάδων ευρώ (20.000€) του εδαφίου α’ της παρ. 2 του άρθρου 61 του ν. 3863/2010.
Η παρακράτηση των οφειλών, ανεξάρτητα αν προέρχονται από μη καταβολή εισφορών ή λόγω αναγνώρισης πλασματικών χρόνων ασφάλισης, πραγματοποιείται σύμφωνα με τις ρυθμίσεις του άρθρου 259 (ήτοι σε 60 δόσεις), χωρίς δυνατότητα εφαρμογής των ρυθμίσεων του άρθρου 34 του ν. 4387/2016 περί παρακράτησης οφειλών από αναγνώριση πλασματικών χρόνων από τη σύνταξη έως του ποσού του Η αυτής. Η ρύθμιση του προτελευταίου εδαφίου της περ. γ’ της παρ. 1 του άρθρου 34 του ν.4387/2016 («Σε περίπτωση θεμελίωσης συνταξιοδοτικού δικαιώματος ή προσαύξησης του ποσού της σύνταξης πριν από τον χρόνο εξόφλησης της εισφοράς εξαγοράς, παρακρατείται κάθε μήνα από τη σύνταξη και μέχρι την εξόφληση ποσό ίσο με το ένα τέταρτο του ποσού της σύνταξης.») καταργείται σιωπηρώς από την έναρξη ισχύος του άρθρου 259 του ν.4798/2021.
Β. Ημερομηνία προσδιορισμού ποσού οφειλής
Σύμφωνα με την παρ. 1 του άρθρου 61 του ν. 3863/2010 «1. Η σύνταξη καταβάλλεται από την ημερομηνία που ορίζει το άρθρο 1 του ν. 4554/2018 (Α’ 130), εφόσον ο ασφαλισμένος προχωρήσει σε ρύθμιση των οφειλών του σύμφωνα με τις διατάξεις του παρόντος.». Σύμφωνα με το άρθρο 260 του ν.4798/2021 «Το άρθρο 68 του ν. 4144/2013 (Α’ 88) «Διακανονισμός καθυστερούμενων οφειλών» καταργείται.».
Με βάση τα ανωτέρω, το ύψος των οφειλών προσδιορίζεται κατά την ημερομηνία υποβολής της αίτησης συνταξιοδότησης. Η ανωτέρω θέση ισχύει για όλους τους ενταχθέντες στον e- ΕΦΚΑ φορείς, συμπεριλαμβανομένου του π. ΟΓΑ, και για όλα τα είδη συντάξεων (γήρατος, αναπηρίας, θανάτου).
Γ. Εξόφληση ποσού πέραν του ανώτατου ορίου οφειλών – έναρξη καταβολής σύνταξης
Σύμφωνα με την παρ. 1 του άρθρου 61 του ν. 3863/2010 «Η σύνταξη καταβάλλεται από την ημερομηνία που ορίζει το άρθρο 1 του ν.4554/2018 (Α’ 130), εφόσον ο ασφαλισμένος προχωρήσει σε ρύθμιση των οφειλών του σύμφωνα με τις διατάξεις του παρόντος». Σύμφωνα με την παρ. 2α του άρθρου 1 του ν.4554/2018 «το δικαίωμα σύνταξης γήρατος αρχίζει από την πρώτη του επόμενου της υποβολής της αίτησης συνταξιοδότησης μήνα, υπό την προϋπόθεση ότι κατά την ημερομηνία αυτή πληρούνται όλες οι νόμιμες προϋποθέσεις συνταξιοδότησης, σε αντίθετη δε περίπτωση, από την πρώτη ημέρα του μήνα που έπεται εκείνου κατά τον οποίο πληρούνται όλες οι νόμιμες προϋποθέσεις.». Σύμφωνα με την παρ. 3 του ανωτέρω νόμου και άρθρου «το δικαίωμα σε σύνταξη λόγω θανάτου ασφαλισμένου ή συνταξιούχου αρχίζει από την πρώτη ημέρα του μήνα που έπεται της ημερομηνίας θανάτου.». Σύμφωνα με το τελευταίο εδάφιο της παρ. 2 του άρθρου 61 του ν. 3863/2010 «Εφόσον το υπερβάλλον ποσό των είκοσι χιλιάδων (20.000) ευρώ ή έξι χιλιάδων (6.000) ευρώ στον πρώην Ο. Γ. Α. δεν εξοφληθεί εντός διμήνου από τη γνωστοποίηση της οφειλής, η σύνταξη αρχίζει να καταβάλλεται από την πρώτη μέρα του επόμενου μήνα της εξόφλησης αυτού.»
Με βάση τα ανωτέρω, εάν ο αιτών εξοφλήσει εντός δύο (2) μηνών από τη γνωστοποίηση της οφειλής το υπερβάλλον ποσό, τότε ως έναρξη καταβολής της σύνταξής του ορίζεται η πρώτη μέρα του επόμενου της υποβολής της αίτησης συνταξιοδότησης μήνα. Εάν αντιθέτως ο αιτών δεν εξοφλήσει εντός δύο (2) μηνών από τη γνωστοποίηση της οφειλής το υπερβάλλον ποσό, τότε ως έναρξη καταβολής της σύνταξής του ορίζεται η πρώτη μέρα του επόμενου της εξόφλησης του υπερβάλλοντος ποσού μήνα. Το ποσό των οφειλών προσδιορίζεται κατά την ημερομηνία υποβολής της αίτησης συνταξιοδότησης (βλ. ανωτέρω υποενότητα Β).
Η νεότερη αυτή διάταξη καταργεί σιωπηρώς την παρ. 2 του άρθρου 6 του π.δ. 258/1983 (Α’ 95), ως προς το ληξιπρόθεσμο του συνόλου της οφειλής στην περίπτωση που ο ασφαλισμένος δεν καταβάλλει το υπερβάλλον ποσό μέσα στη δίμηνη προθεσμία.
Η συνέχιση της απασχόλησης μετά την υποβολή αίτησης συνταξιοδότησης είναι επιτρεπτή βάση του άρθρου 1 του ν.4554/2018 και ο αιτών υπάγεται στις ρυθμίσεις του άρθρου 20 του ν.4387/2016 εφόσον τελικά καταστεί συνταξιούχος. Τυχόν οφειλές που προκύπτουν από την μετά την υποβολή της αίτησης συνταξιοδότησης υπαγωγή του στην ασφάλιση, δεν προσμετρώνται στο όριο οφειλών του άρθρου 259 του ν.4798/2021, και ο χρόνος ασφάλισης που τυχόν δημιουργείται μετά την υποβολή της αίτησης συνταξιοδότησης προσμετράται στη σύνταξη μόνον βάση των διατάξεων του άρθρου 20 του ν.4387/2016. Προς τούτο απαιτείται νεότερη αίτηση του ασφαλισμένου, μετά τη διακοπή της απασχόλησής του ως συνταξιούχου.
Δ. Διαχρονικό δίκαιο – Εκκρεμείς αιτήσεις
Σύμφωνα με την παρ. 2 του άρθρου 259 του ν.4798/2021 «2. Το παρόν άρθρο καταλαμβάνει και τις εκκρεμείς αιτήσεις συνταξιοδότησης.».
Με βάση τα ανωτέρω, η τροποποίηση του άρθρου 61 του ν.3863/2010, με το άρθρο 259 του ν.4798/2021 καταλαμβάνει και τις εκκρεμείς κατά την έναρξη ισχύος του ν.4798/2021 αιτήσεις συνταξιοδότησης, ήτοι αιτήσεις που έχουν κατατεθεί μέχρι την προηγούμενη της έναρξης ισχύος ημερομηνία (23.04.2021). Ως εκκρεμείς νοούνται οι αιτήσεις επί των οποίων μέχρι την 23.04.2021 δεν έχει εκδοθεί θετική ή απορριπτική απόφαση ή δεν έχουν με βάση τα καταστατικά των πρώην Φορέων τεθεί στο αρχείο (πράξη η οποία εξομοιωνόταν με απόρριψη του αιτήματος, και επανυπολογισμό της οφειλής). Σε κάθε περίπτωση καταλαμβάνονται οι αιτήσεις για τις οποίες δεν έχει κοινοποιηθεί η οφειλή στον ασφαλισμένο ή έχει κοινοποιηθεί η οφειλή αλλά δεν έχει παρέλθει η δίμηνη προθεσμία εντός της οποίας μπορεί να εξοφληθεί.
Ε. Προηγούμενη ρύθμιση οφειλών
Σε περίπτωση που ο αιτών ως ασφαλισμένος είχε υπαχθεί σε ρύθμιση των οφειλών του, την οποία τηρεί μέχρι την υποβολή της αίτησης συνταξιοδότησης, το ύψος των οφειλών του καθορίζεται βάσει του εναπομείναντος ανεξόφλητου ποσού της ρυθμισμένης οφειλής, κατά την ημερομηνία υποβολής της αίτησης συνταξιοδότησης. Ειδικότερα, για τον υπολογισμό του οφειλόμενου ποσού λαμβάνεται υπόψη το υπόλοιπο της ρύθμισης, απαλλαγμένο από επιβαρύνσεις, τόκους και πρόστιμα πέραν του 15% αυτών, όπως ορίζεται στο ν.4611/2019.
Ο αιτών πρέπει να ενημερώνεται ότι η υποβολή της αίτησης συνταξιοδότησης συνεπάγεται την εφεξής κατάργηση της ρύθμισης οφειλών του και ότι οφείλει να σταματήσει να καταβάλλει τις επόμενες δόσεις αυτής, καθώς η οφειλή θα ενταχθεί στις ρυθμίσεις του άρθρου 61 του ν.3863/2010, όπως ισχύουν.
Τα ανωτέρω ισχύουν για τις οφειλές προς όλους τους ενταχθέντες στον e-ΕΦΚΑ Φορείς με δεδομένο ότι οι ανωτέρω διατάξεις είναι γενικές και αφορούν όλους τους υποψηφίους συνταξιούχους, θεσπίστηκαν δε προς το σκοπό της ενοποίησης των όρων και των προϋποθέσεων χορήγησης των συνταξιοδοτικών παροχών στους ασφαλισμένους που έχουν οφειλές προς τον e- ΕΦΚΑ
Δείτε την εγκύκλιο Φ80000/Δ17/55277/10480/2021 στο αρχείο του κόμβου
