Κόντρα στις ενστάσεις και τις επιφυλάξεις, μικρών και μεγάλων, οι ΗΠΑ κατάφεραν να αποσπάσουν τη στήριξη στην πρόταση τους, έχοντας προηγουμένως λάβει και το πράσινο φως από το G7
Ιστορική συμφωνία και σε επίπεδο ΟΟΣΑ συνιστά το «ναι» 130 κρατών μελών στην πρόταση για τον παγκόσμιο ελάχιστο εταιρικό φόρο (GMT), την οποία κατέθεσαν πρώτες, την περασμένη άνοιξη, οι Ηνωμένες Πολιτείες του Τζο Μπάιντεν.
Μετά την επίτευξη ιστορικής συμφωνίας στο επίπεδο του G7 για τον παγκόσμιο ελάχιστο φόρο ύψους 15% που θα αφορά τις 100 κορυφαίες πολυεθνικές, η συζήτηση μεταφέρθηκε στον ΟΟΣΑ, όπου χθες και σήμερα, αξιωματούχοι από 139 χώρες κλήθηκαν μέσω τηλεδιάσκεψης να τοποθετηθούν επί του θέματος.
Σχεδόν… ομόφωνα
Παρά τις δυσκολίες, η πρόταση εγκρίθηκε από τη μεγάλη πλειοψηφία των κρατών, εξέλιξη που συνιστά τεράστια επιτυχία για τη διεθνή διπλωματία και δη, τις Ηνωμένες Πολιτείες που ήταν πίσω από την πρωτοβουλία. Ειδικά αν λάβουμε υπόψη τις ενστάσεις και επιφυλάξεις που υπήρχαν από πολλές χώρες, όχι μόνο του ανεπτυγμένου αλλά και του αναπτυσσόμενου κόσμου, καθώς και από μεγάλους παίκτες όπως η Κίνα και η Ινδία.
Από το σύνολο των κρατών μόλις εννέα χώρες αρνήθηκαν να συναινέσουν, κυρίως χώρες με αμφιλεγόμενο φορολογικό καθεστώς. Πρόκειται συγκεκριμένα για τις νήσους Μπαρμπέιντος, το Περού, την Κένυα, τη Νιγηρία, τη Σρι Λάνκα, το σύμπλεγμα Άγιο Βικέντιο και Γρεναδίνες, την Εσθονία αλλά και την Ιρλανδία. Ειδικά, η… ανυπακοή των δύο τελευταίων θα αποτελέσει ένα ιδιαίτερο (και χωριστό) πρόβλημα για την Ε.Ε. που συλλογικά έχει πάρει θέση υπέρ του GMT.
Ριζική αναμόρφωση
Πρόκειται, εξάλλου, για την πλέον ριζική αναμόρφωση της διεθνούς φορολογίας εδώ και έναν αιώνα. Κι αν εφαρμοστεί πλήρως, ο GMT θα βάλει φραγμό στην φοροαποφυγή από τις διεθνείς πολυεθνικές, όπως η Google και η Amazon, που χρησιμοποιούν διάφορα παραθυράκια, σε φορολογικούς παραδείσους όπως οι Παρθένες Νήσοι ή σε χώρες με χαμηλούς φορολογικούς συντελεστές επιχειρήσεων, όπως η Ιρλανδία, για να γλιτώνουν εκατομμύρια σε φόρους.
«Εδώ και δεκαετίες, οι Ηνωμένες Πολιτείες συμμετείχαν σε έναν ανώφελο διεθνή φορολογικό ανταγωνισμό, κατεβάζοντας τους φορολογικούς συντελεστές για να διαπιστώσουν μετά πως άλλες χώρες έχουν κατεβάσει τους δικούς τους, σε απάντηση. Το αποτέλεσμα ήταν μια παγκόσμια κούρσα… από την οποία καμία χώρα δεν βγήκε νικήτρια» σχολίασε χαρακτηριστικά η Αμερικανίδα υπουργός Τζάνετ Γέλεν, αναγγέλλοντας λίαν ικανοποιημένη την επίτευξη συμφωνίας από 130 χώρες, που αντιπροσωπεύουν πάνω από το 90% του παγκόσμιου ΑΕΠ. Μάλιστα, όπως εξήγησε η προώθηση της πρότασης συνιστά σημαντικό κομμάτι αυτού που ο πρόεδρο Μπαίντεν αποκαλεί «εξωτερική πολιτική της μεσαίας τάξης».
Το δόγμα της «εξωτερικής πολιτικής της μεσαίας τάξης» έχει σαν στόχο να καταστήσει βέβαιο πως η παγκοσμιοποίηση, το εμπόριο, τα ανθρώπινα δικαιώματα, η στρατιωτική υπεροχή μπορούν να χρησιμοποιηθούν εξίσου προς όφελος του απλού, εργαζόμενου Αμερικανού, σε σχέση με τους δισεκατομμυριούχους και τις πολυεθνικές.
Ραντεβού στη Βενετία
Πλέον το επόμενο βήμα στη διαδικασία είναι η Σύνοδος των υπουργών Οικονομικών του G20, στις 9 και 10 Ιουλίου, στη Βενετία, όπου οι «είκοσι» θα κληθούν επίσης να συζητήσουν και να αποφασίσουν τη θέση τους απέναντι στην πρόταση. Αν και, πλέον, μετά τη σημερινή εξέλιξη στο Παρίσι, όπου όλα τα κράτη μέλη του G20 προσυπέγραψαν το κείμενο –ακόμη και η λίαν διστακτική… Κίνα- η διαδικασία θα είναι μάλλον τυπική, αφήνοντας μόνο μερικές τεχνικές λεπτομέρειες –όπως η πιθανή εξαίρεση συγκεκριμένων κλάδων- να αποσαφηνιστούν μέχρι το φθινόπωρο.
Εξάλλου, οι τεχνικές λεπτομέρειες αφήνουν ακόμη περιθώριο για «παζάρι» από τους διστακτικούς.
Από εκεί και πέρα, εφόσον όλα πάνε καλά στη διαδικασία επικύρωσης του πλαισίου από τα εθνικά κοινοβούλια και δη, από το πάντα… δύσκολο αμερικανικό Κογκρέσο, ο στόχος είναι η πλήρης εφαρμογή του νέου πλαισίου από το 2023.
