Οι «27» τρέμουν στην προοπτική ενός νέου προσφυγικού κύματος στα σύνορά τους. Στη σημερινή έκτακτη συνεδρίαση, οι υπουργοί Εξωτερικών επεδίωξαν, χωρίς ιδιαίτερη επιτυχία, να καταλήξουν σε μια ενιαία γραμμή.
Προφανώς, ουδείς θα εκπλαγεί με την είδηση ότι η Ευρώπη ανησυχεί σοβαρά για το ενδεχόμενο, μετά τον θρίαμβο των Ταλιμπάν στο Αφγανιστάν, να προκληθεί ένα νέο κύμα προσφύγων από τη χώρα που θα ζητήσουν ασφαλές καταφύγιο στο έδαφός της.
«Στο Αφγανιστάν ξεκίνησε η μαζική φυγή. Μετά τις εκκενώσεις, η Ευρώπη θα αναγκαστεί να συζητήσει για την υποδοχή προσφύγων», σημειώνει χαρακτηριστικά η γερμανική Handelsblatt.
Είναι βέβαιο, άλλωστε, ότι αυτό που απασχολεί περισσότερο τις κυβερνήσεις δεν είναι οι συγκλονιστικές εικόνες από το αεροδρόμιο της Καμπούλ, με ανθρώπους να κρέμονται σαν τσαμπιά από τα αεροπλάνα και να πέφτουν στο κενό μετά την απογείωσή τους. Είναι, κυρίως, η προοπτική τέτοιου είδους εικόνες να επαναληφθούν στα σύνορα της ΕΕ και ο φόβος ότι αυτό ενδέχεται να έχει μεγάλο πολιτικό κόστος.
«Η ΕΕ δεν μοιάζει πρόθυμη να σηκώσει το βάρος μιας προσφυγικής κρίσης η οποία προκλήθηκε από την απόφαση των ΗΠΑ να αποχωρήσουν από το Αφγανιστάν», υπογραμμίζει η ισπανική el Pais. Κι αυτό παρά το γεγονός ότι τα 25 από τα 27 κράτη-μέλη (πλην Ουγγαρίας και Βουλγαρίας) έχουν υπογράψει κοινή διακήρυξη με άλλες χώρες, ανάμεσά τους τις ΗΠΑ, ζητώντας «να επιτραπεί στους Αφγανούς και ξένους που επιθυμούν να αποχωρήσουν (από το Αφγανιστάν) να το κάνουν»…
Μοντέλο Τουρκίας με Ιράν-Πακιστάν
Η ίδια εφημερίδα σημειώνει ότι, σύμφωνα με τις πληροφορίες της, η γραμμή η οποία θα υιοθετηθεί θα είναι αυτή που έχει δοκιμαστεί στην περίπτωση της Τουρκίας: Η παροχή οικονομικής βοήθειας και κινήτρων προς τις γειτονικές χώρες του Αφγανιστάν – Πακιστάν, Ιράν κ.λπ – προκειμένου να υποδεχθούν όσους και όσες επιλέξουν τη φυγή και δεν πειστούν από τις υποσχέσεις των Ταλιμπάν.
Υπενθυμίζεται ότι σήμερα, σύμφωνα με τα στοιχεία της αρμόδιας υπηρεσίας του ΟΗΕ (UNHCR), το Ιράν φιλοξενεί στο έδαφός του περίπου 3,5 εκατομμύρια Αφγανούς πρόσφυγες, ενώ 1,5 εκατομμύρια επιπλέον βρίσκονται στο Πακιστάν. Αντιθέτως, στο έδαφος της Γερμανίας υπολογίζεται πως υπάρχουν κάπου 270.000 Αφγανοί.
Ταυτόχρονα και για τον ίδιο λόγο, δεν αποκλείεται οι Βρυξέλλες να επιδιώξουν να έρθουν σε απευθείας επαφή και με το νέο καθεστώς των Ταλιμπάν – παρά τη φραστική καταδίκη του – επιδιώκοντας τη συνεργασία του στο συγκεκριμένο ζήτημα.
«Παζάρι» και με τους Ταλιμπάν
Πρακτικά, όσο και αν δεν ομολογείται δημοσίως, η ΕΕ θα προτιμούσε η κατάσταση εκεί να ομαλοποιηθεί το ταχύτερο και να δημιουργηθούν οι προϋποθέσεις αναγνώρισής του, έτσι ώστε το Αφγανιστάν να χαρακτηριστεί ασφαλής χώρα.
Κάτι τέτοιο θα επέτρεπε στους «27» να πετύχουν με ένα σμπάρο δύο τρυγόνια: Αφενός, να απορρίπτουν τις περισσότερες αιτήσεις ασύλου των Αφγανών που θα καταφέρουν τελικώς να φτάσουν στην Ευρώπη, πέρα από λίγες και συγκεκριμένες περιπτώσεις. Αφετέρου, να ανοίξει ο δρόμος για την επανάληψη και επιτάχυνση των απελάσεων όσων ήδη έχουν πάρει αρνητική απάντηση, καθώς αρκετές χώρες τις έχουν προσωρινά αναστείλει (Γερμανία, Ολλανδία και Δανία – όχι όμως Αυστρία και Ελλάδα).
Ειδικά η Γερμανία, ευρισκόμενη σε προεκλογική περίοδο, δεν έχει πρόθεση να ρισκάρει και να ξαναζήσει την κρίση του 2015. Αν και η Ανγκελα Μέρκελ έκανε λόγο για την ανάγκη η χώρα να υποδεχθεί περίπου 10.000 Αφγανούς, το κλίμα που κυριαρχεί στο Βερολίνο είναι διαφορετικό. Εξάλλου, ο ίδιος ο υποψήφιος του κόμματός της, Άρμιν Λάσετ, ξεκαθαρίζει (υπό την πίεση και της ακροδεξιάς AfD) ξεκαθαρίζει πως δεν τίθεται ζήτημα ανοίγματος των συνόρων.
ΕΕ και Ελλάδα
Σε κάθε περίπτωση, είναι δεδομένο πως ουδείς θα παραξενευτεί εάν πληροφορηθεί πως οι εταίροι της ΕΕ δεν διαθέτουν ουσιαστικά κοινή γραμμή αναφορικά με το πώς να αντιμετωπίσουν ολοκληρωμένα το ζήτημα. Είναι γνωστό, εξάλλου, πως πρόκειται για κάτι που τους έχουν φέρει πολλάκις στα… χαρακώματα στο πρόσφατο παρελθόν.
Η σημερινή συνεδρίαση των υπουργών Εξωτερικών δεν αναμένεται να δώσει οριστικές απαντήσεις. Ούτε να οδηγήσει σε ομοφωνία ή σε κάποια ουσιαστική κίνηση καλής θέλησης – κι αυτό, τη στιγμή που Αλβανία και Βόρεια Μακεδονία δήλωσαν πρόθυμες να φιλοξενήσουν Αφγανούς, ενώ μέχρι και η… Ουγκάντα δεσμεύτηκε να δεχθεί 2.000.
Σίγουρα δε, είναι κάτι που ανησυχεί ιδιαιτέρως και την Αθήνα, η οποία εμμένει στη σκληρή γραμμή παρά τις δραματικές εξελίξεις στο Αφγανιστάν – με χαρακτηριστική την υποστήριξη της συνέχισης της διαδικασίας απελάσεων, ακόμη και τώρα, παρά τη σχετική έκκληση που έχει απευθύνει και ο ΟΗΕ.
Σημειώνεται πως, σύμφωνα με την επίσημη ενημέρωση, ο Νίκος Δένδιας κατά την παρέμβασή του στη σημερινή τηλεδιάσκεψη, έδωσε ιδιαίτερο βάρος στον κίνδυνο αύξησης των μεταναστευτικών ροών. Τόνισε, επίσης, την ανάγκη προστασίας των εξωτερικών συνόρων της ΕΕ και την αποφυγή νέας ανθρωπιστικής κρίσης.
Υπογράμμισε, τέλος, την ανάγκη τήρησης ενιαίας και συντονισμένης στάσης στο ζήτημα της μετανάστευσης και επεσήμανε ότι θα πρέπει να γίνει ξεκάθαρο προς τρίτες χώρες, όπως η Τουρκία, ότι δεν θα επιτραπεί η εργαλειοποίηση του ζητήματος αυτού.
