Έλεγχο σε πλατφόρμες τύπου Airbnb, σε marketplaces, αλλά ακόμη και σε εταιρείες για παράδειγμα του κλάδου τηλεπικοινωνιών που δραστηριοποιούνται και σε άλλους κλάδους, θα μπορεί να κάνει η Επιτροπή Ανταγωνισμού. Το «όχημα» για τον έλεγχο είναι η έννοια του «οικοσυστήματος» που περιλαμβάνεται στο νομοσχέδιο του υπουργείου Ανάπτυξης για τον εκσυγχρονισμό του δικαίου περί ανταγωνισμού. Το εν λόγω νομοσχέδιο θα βρίσκεται προς δημόσια διαβούλευση μέχρι τις 20 Αυγούστου.
Ειδικότερα, με το άρθρο 4 του νομοσχεδίου ορίζεται ότι απαγορεύεται η κατάχρηση θέσης ισχύος που διαθέτει επιχείρηση σε οικοσύστημα δομικής σημασίας για τον ανταγωνισμό στην ελληνική επικράτεια. Ως «οικοσύστημα» ορίζεται: α) ένα σύμπλεγμα αλληλένδετων και σε σημαντικό βαθμό αλληλοεξαρτώμενων οικονομικών δραστηριοτήτων διαφορετικών επιχειρήσεων με σκοπό την παροχή προϊόντων ή υπηρεσιών που επιδρούν στην ίδια ομάδα χρηστών ή β) μία πλατφόρμα που συνδέει οικονομικές δραστηριότητες διαφορετικών επιχειρήσεων με σκοπό την παροχή ενός ή περισσότερων προϊόντων ή υπηρεσιών που επιδρά στους ίδιους χρήστες ή σε διαφορετικές ομάδες επιχειρηματικών ή τελικών χρηστών, π.χ. ένα marketplace με καταστήματα ηλεκτρονικού εμπορίου, μπορεί να είναι μία τέτοια δραστηριότητα ή ακόμη μία πλατφόρμα τύπου Airbnb. Για τη διαπίστωση κατάχρησης θέσης στο λεγόμενο «οικοσύστημα» δεν απαιτείται να έχει γίνει καταγγελία ή να διαταχθεί από τον υπουργό Ανάπτυξης κάποια έρευνα. Η ΕΑ μπορεί να ξεκινήσει έρευνα αυτεπαγγέλτως.
Πώς για παράδειγμα αποκτά τη δυνατότητα να ελέγξει μία εταιρεία τηλεπικοινωνιών η ΕΑ; Θεωρητικά, εάν μία εταιρεία του εν λόγω κλάδου δραστηριοποιηθεί σε μία άλλη αγορά, π.χ. του delivery έτοιμων γευμάτων και δίνει δωρεάν χρόνο ομιλίας ή δωρεάν δεδομένα, χρησιμοποιώντας στην ουσία την ηγετική θέση της, μπορεί να γίνει έλεγχος από την ΕΑ.
Το παραπάνω δεν σημαίνει σε καμία περίπτωση ότι η ΕΑ μπορεί να ασκεί έλεγχο στον κλάδο των τηλεπικοινωνιών, καθώς η αποκλειστική αρμοδιότητα για το εν λόγω ζήτημα παρέμεινε στην Εθνική Επιτροπή Τηλεπικοινωνιών και Ταχυδρομείων, παρά την επιθυμία της ηγεσίας της ΕΑ περί του αντιθέτου.
Το νομοσχέδιο εισάγει μία ακόμη σειρά αλλαγών, οι βασικότερες εκ των οποίων είναι οι ακόλουθες:
– Αλλάζει ο τρόπος υπολογισμού των προστίμων, χωρίς μάλιστα να αποκλείεται να μπαίνει και πρόστιμο υψηλότερο από το 10% του κύκλου εργασιών της επιχείρησης που εφαρμόζει αντιανταγωνιστική πρακτική. Ειδικότερα, το πρόστιμο πλέον υπολογίζεται να φτάνει μέχρι το 10% του παγκόσμιου κύκλου εργασιών που είχε η επιχείρηση κατά την προηγούμενη χρήση από την έκδοση της απόφασης. Σε περίπτωση ομίλου εταιρειών, για τον υπολογισμό του προστίμου, λαμβάνεται υπόψη ο συνολικός παγκόσμιος κύκλος εργασιών του ομίλου. Εφόσον είναι δυνατόν να υπολογιστεί το ύψος του οικονομικού οφέλους της επιχείρησης από την παράβαση, το ύψος του επιβαλλόμενου προστίμου δεν μπορεί να είναι μικρότερο από αυτό, ακόμα και αν υπερβαίνει το 10% του κύκλου εργασιών.
– Σε μια επιχείρηση αναγνωρίζονται ελαφρυντικά στον υπολογισμό του προστίμου, εάν έχει προβεί σε αποζημιώσεις προς ζημιωθείσες επιχειρήσεις.
– Σε περίπτωση επιβολής προστίμου σε ένωση επιχειρήσεων, κάτι που έχει συμβεί πολλές φορές έως τώρα από την ΕΑ, το πρόστιμο μπορεί να ανέρχεται μέχρι ποσοστού δέκα τοις εκατό (10%) του συνολικού παγκόσμιου κύκλου εργασιών των μελών αυτής κατά την προηγούμενη της έκδοσης της απόφασης χρήση. Εάν η ένωση δεν είναι αξιόχρεη, τότε υποχρεούται να ζητήσει εισφορές από τα μέλη της για να πληρώσουν το πρόστιμο. Εάν δεν δοθούν εισφορές μέσα στην προθεσμία που έχει ορισθεί, η Επιτροπή Ανταγωνισμού μπορεί να απαιτήσει την καταβολή του προστίμου απευθείας από καθεμία από τις επιχειρήσεις, οι εκπρόσωποι των οποίων ανήκαν στα εμπλεκόμενα όργανα λήψης αποφάσεων της ένωσης.
– Αυξάνεται ο αριθμός των μελών της ΕΑ από 8 σε 10. Συγκεκριμένα, την ΕΑ θα απαρτίζουν ο πρόεδρος, ο αντιπρόεδρος, 6 εισηγητές, αντί για τέσσερις σήμερα, και δύο ακόμη μέλη.
– Αλλάζει ο τρόπος επιλογής των εισηγητών και των λοιπών τακτικών και αναπληρωματικών μελών. Έτσι, ενώ σήμερα επιλέγονται και διορίζονται από τον υπουργό Ανάπτυξης, ύστερα από γνώμη της Επιτροπής Θεσμών και Διαφάνειας της Βουλής, το νομοσχέδιο προβλέπει ότι θα επιλέγονται μεν από τον υπουργό Ανάπτυξης, αλλά βάσει καταλόγου υποψηφίων, ο οποίος καταρτίζεται από Επιτροπή Επιλογής, ύστερα από ανοικτό διαγωνισμό, ο οποίος δεν περιλαμβάνει εξεταστική διαδικασία, αλλά κατάθεση ατομικού φακέλου.
– Οι επιχειρήσεις που γνωστοποιούν συγκεντρώσεις στην ΕΑ υποχρεούνται να καταβάλλουν παράβολο ύψους 1.100 ευρώ. Σε περίπτωση μη καταβολής του δεν μπορεί να πραγματοποιηθεί η συγκέντρωση.
– Ενισχύονται οι αρμοδιότητες της ΕΑ σε ό,τι αφορά τη χαρτογράφηση των αγορών, ενώ μπορεί να διεξάγει και έρευνες για πιθανή στρέβλωση του ανταγωνισμού που γίνεται μέσω αλγοριθμικών μεθόδων.
