Πρόκληση για ΥΠΟΙΚ οι δαπάνες συμμόρφωσης με τους νέους κανόνες της Ε.Ε.
Το κόστος της συμμόρφωσης με τους νέους ευρωπαϊκούς κανόνες για την κλιματική αλλαγή, αλλά και η πρόληψη και η αποκατάσταση ζημιών, που προκαλούν οι φυσικές καταστροφές, είναι το επόμενο μεγάλο θέμα που θα απασχολήσει το οικονομικό επιτελείο, όπως μεταδίδουν στελέχη του, ενόψει και των προτεραιοτήτων που θα θέσει ο πρωθυπουργός στη ΔΕΘ. Οι νέες προτάσεις της Επιτροπής στο πλαίσιο του Fit for 55 για τη μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου στα μέσα Ιουλίου και οι μεγάλες πυρκαγιές του Αυγούστου έφεραν στο προσκήνιο το θέμα. Οι οικονομικές και δημοσιονομικές διαστάσεις του είναι τεράστιες, όπως σημειώνουν τα στελέχη του οικονομικού επιτελείου. Επισημαίνουν χαρακτηριστικά ότι η βενζίνη, που θα αντικατασταθεί σταδιακά από την ηλεκτροκίνηση των οχημάτων, αποδίδει αυτήν τη στιγμή στο κράτος έσοδα της τάξης των 6 δισ. ευρώ ετησίως.
Είναι προφανές ότι το ποσό αυτό πρέπει να υποκατασταθεί με κάποια άλλη πηγή εσόδων, ένα κόστος που θα προστεθεί στην πριμοδότηση της μετάβασης σε εναλλακτικές πηγές ενέργειας. Οπως επισημαίνουν χαρακτηριστικά οι πηγές του οικονομικού επιτελείου, «το κόστος μετάβασης στο νέο πλαίσιο θα είναι πολύ μεγαλύτερο» από την προβλεπόμενη στήριξη, μέσω των δύο ταμείων για το κλίμα που έχει ανακοινώσει η Επιτροπή. Πρόκειται για το Κοινωνικό Ταμείο και το Ταμείο Εκσυγχρονισμού, από τα οποία η Ελλάδα προβλέπεται να εισπράξει 5,5 δισ. ευρώ συνολικά, για την περίοδο 2025-2032, προκειμένου να στηριχθούν τα πιο ευάλωτα τμήματα του πληθυσμού (4 δισ. ευρώ) και να εκσυγχρονισθεί ο ενεργειακός τομέας της (1,5 δισ. ευρώ).
Πέρα από το μεσοπρόθεσμο, δημοσιονομικό κόστος, εξάλλου, υπάρχει και το άμεσο ζήτημα της αποκατάστασης των ζημιών και της πρόληψης νέων καταστροφών, που πιθανότατα συνδέονται με την κλιματική αλλαγή. Οπως χαρακτηριστικά επισημαίνουν στο οικονομικό επιτελείο, τον τελευταίο χρόνο είχαμε τέσσερα τέτοια γεγονότα, πλημμύρες, φωτιές, καύσωνα και παγετό. Αυτό, σημειώνουν, βάζει σε σκέψη ότι ίσως οι εξελίξεις προχωρούν ταχύτερα απ’ ό,τι είχε προβλεφθεί και επομένως πρέπει να γίνει ένας προγραμματισμός για την προσαρμογή στα νέα αυτά δεδομένα.
Στο πλαίσιο αυτό, σημειώνουν, μπορούν και πρέπει να γίνουν άμεσα προσαρμογές στα προγράμματα που χρηματοδοτεί το Ταμείο Ανάκαμψης, στον βαθμό που υπάρχει το περιθώριο. Πολλά από τα προγράμματα αυτά είναι ήδη προσανατολισμένα στην πράσινη μετάβαση, αλλά ίσως πρέπει να γίνουν και άλλες προσαρμογές, υπό το φως των πρόσφατων γεγονότων. Χαρακτηριστικά αναφέρουν τα προγράμματα για τα δάση, πολιτικής προστασίας, τα αντιπλημμυρικά, τις υπογειοποιήσεις των καλωδίων της ΔΕΗ, αλλά και την προστασία των μνημείων από την κλιματική αλλαγή, επικαλούμενοι το Τατόι.
Στο υπουργείο Οικονομικών υποστηρίζουν ότι ναι μεν το φυσικό αντικείμενο των προγραμμάτων του Ταμείου Ανάκαμψης έχει κοστολογηθεί, αλλά εκτιμούν ότι μπορούν να γίνουν τροποποιήσεις, στον βαθμό που δεν αλλάζουν τα ορόσημα και οι στόχοι. Ηδη έχουν ξεκινήσει να συζητούνται κάποιες τέτοιου είδους προσαρμογές.
Σημειώνεται ότι το πρόγραμμα «Αιγίς», που χρηματοδοτείται από το ΕΣΠΑ, το Ταμείο Ανάκαμψης και την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων, προβλέπει 1,76 δισ. ευρώ για την πολιτική προστασία, ενώ πρόσθετους πόρους διαθέτει γι’ αυτόν τον σκοπό και το ΕΣΠΑ.
Το πρόγραμμα Fit for 55 σκοπεύει στη μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου κατά 55%, σε σύγκριση με το 1990, έως το 2030. Βασικό στοιχείο των προτάσεων αυτών είναι η επέκταση της εμπορίας δικαιωμάτων εκπομπών, στις οδικές μεταφορές και στα κτίρια, κάτι που θα έχει απευθείας επίπτωση στους καταναλωτές και στα νοικοκυριά.
