Πώς διαμορφώνονται τα όρια ηλικίας σύμφωνα με το νέο θεσμικό πλαίσιο, οι προϋποθέσεις θεμελίωσης συνταξιοδοτικού δικαιώματος και οι φόβοι των ασφαλισμένων
Κύμα εξόδου προς τη συνταξιοδότηση έχει πυροδοτήσει η ανησυχία των ασφαλισμένων για την κατάργηση της πρόωρης συνταξιοδότησης στο τέλος της τρέχουσας χρονιάς.https://b5fb924f81b73fe038387f1ebc6f4f44.safeframe.googlesyndication.com/safeframe/1-0-38/html/container.html
Υπενθυμίζουμε ότι το 2021 είναι το τελευταίο έτος για τη συνταξιοδότηση με τα λεγόμενα «μεταβατικά» όρια ηλικίας που ισχύουν για την περίοδο 2015-2021.
Μετά την 31/12/2021 υπάρχουν μόνο δύο επιλογές: Για πλήρη σύνταξη τα όρια ηλικίας καθορίζονται στο 62ο έτος της ηλικίας (με 40 έτη ή 12.000 ημέρες ασφάλισης) ή στο 67ο έτος (με 15ετία ή 4.500 ημερομίσθια ασφάλισης), ενώ για μειωμένη σύνταξη το όριο είναι τα 62 έτη με 4.500 ημέρες ασφάλισης.
Κάτω από αυτό το πρίσμα, οι ασφαλισμένοι χωρίζονται σε δύο κατηγορίες:
α) Σε εκείνους που δεν έχουν συμπληρώσει τα κατά περίπτωση απαιτούμενα έτη ασφάλισης μέχρι την 31/12/2021, οι οποίοι θα επιβαρυνθούν με 5 έως 9 επιπλέον έτη εργασίας. Στο Δημόσιο το δικαίωμα συνταξιοδότησης θεμελιώνεται τη χρονιά που ο υπάλληλος συμπληρώνει 25ετία (και συγκεκριμένα τα έτη 2010, 2011, 2012).
Στο πρώην ΙΚΑ η έξοδος για σύνταξη προϋποθέτει να έχουν οι παλαιοί ασφαλισμένοι 35 έτη ως το 2012 και οι μητέρες με ανήλικο 5.500 ένσημα ως το 2012 για να κατοχυρώσουν πλήρη ή μειωμένη σύνταξη.
Β) Σε εκείνους που συμπληρώνουν τα έτη ασφάλισης και θεμελιώνουν δικαίωμα συνταξιοδότησης. Οι εν λόγω ασφαλισμένοι οφείλουν να περιμένουν να «πιάσουν» το απαιτούμενο όριο ηλικίας προκειμένου να υποβάλλουν αίτηση συνταξιοδότησης.
Ωστόσο, πολλές κατηγορίες ασφαλισμένων, όπως εκτιμούν οι ειδικοί, θα σπεύσουν να υποβάλλουν αίτηση συνταξιοδότησης πριν το 2022, ανησυχώντας για το ενδεχόμενο να καταργηθεί η πρόωρη συνταξιοδότηση πριν από τα 62 και τα 67 έτη, αν και το υπουργείο Εργασίας έχει διαψεύσει κατ’ επανάληψη ότι πρόκειται να καταργηθεί αυτό το δικαίωμα.
Τι προβλέπει ο νόμος
Ο νόμος ορίζει ότι στην περίπτωση που το προβλεπόμενο από τους πίνακες μεταβατικών ορίων, όριο ηλικίας συμπληρώνεται μετά την 1.1.2022, η σύνταξη καταβάλλεται κατά το έτος που συμπληρώνεται το νέο αυτό όριο ηλικίας. Απαραίτητη προϋπόθεση είναι οι ασφαλισμένοι να έχουν συμπληρώσει ή να συμπληρώνουν τα κατά περίπτωση απαιτούμενα έτη ασφάλισης μέχρι την 31 /12/2021.
Σύμφωνα με την ηγεσία του υπουργείου Εργασίας το δικαίωμα διατηρείται, καθώς οι περισσότεροι από τους εν λόγω ασφαλισμένους έχουν θεμελιώσει δικαίωμα συνταξιοδότησης και περιμένουν να «πιάσουν» το απαιτούμενο όριο ηλικίας προκειμένου να υποβάλλουν αίτηση συνταξιοδότησης.
Οι ειδικοί στην κοινωνική ασφάλιση υπολογίζουν ότι περίπου 100.000 ασφαλισμένοι μπορούν να αποχωρήσουν πρόωρα και μετά το 2022 που εκπνέει το μεταβατικό διάστημα.
Πρόκειται κυρίως για μητέρες ανηλίκων στον ιδιωτικό τομέα, γονείς στο Δημόσιο και ασφαλισμένους με 35ετίες στο Δημόσιο και ΔΕΚΟ-Τράπεζες.
Έτσι, για παράδειγμα, μητέρα ανηλίκου με 5.500 ένσημα (το 2012) στον ιδιωτικό τομέα, η οποία ήταν 52 ετών το 2017, έχει το δικαίωμα να συνταξιοδοτηθεί στα 58 και 5 μήνες. Το όριο ηλικίας της συμπληρώνεται το 2023, δηλαδή, μετά την 1η Ιανουαρίου 2022. Επομένως διατηρεί το δικαίωμά της να βγει στη σύνταξη πριν από τα 62.
Aς δούμε τι ισχύει μετά το 2022 με περισσότερα πραγματικά παραδείγματα ασφαλισμένων που επεξεργάστηκε η δικηγόρος Ασπα Παπαθανασοπούλου:
1. Ασφαλισμένος τραπεζοϋπάλληλος πριν το 1983
Με βάση τις διατάξεις που ίσχυαν προ του Ν. 4336/2015, μπορούσε να συνταξιοδοτηθεί με 35 έτη ασφάλισης συνολικά χωρίς όριο ηλικίας.
Σύμφωνα με τις ισχύουσες συνταξιοδοτικές διατάξεις του Ν.4336/2015, λόγω συμπλήρωσης των 35 ετών ασφάλισης μετά την 19-8-2015, συνταξιοδοτείται με τα νέα ηλικιακά όρια, τα οποία, καθορίζονται από το έτος συμπλήρωσης των 35 ετών.
Συμπληρώνοντας τα 35 έτη ασφάλισης εντός του έτους 2020, βάσει του σχετικού πίνακα, μπορεί να συνταξιοδοτηθεί όταν συμπληρώσει την ηλικία των 61 ετών, ακόμη και εάν αυτό συμβαίνει μετά την 01-01-2022.
Αντίθετα, εάν ο απαιτούμενος χρόνος ασφάλισης των 35 ετών συμπληρώνεται μετά την 01-01-2022, ακόμη και εάν το ηλικιακό όριο είχε συμπληρωθεί νωρίτερα, η μεταβατικότητα των ηλικιακών ορίων δεν διατηρείται και θα μπορεί κάποιος να συνταξιοδοτηθεί στην ηλικία των 62 ετών με 40 έτη ασφάλισης.
2. Μητέρα 54 ετών με 33 έτη ασφάλισης
Ως μητέρα ανηλίκου τέκνου, είχε συμπληρώσει πλέον των 5500 ημερών ασφάλισης έως και 12/2010 και είχε ταυτόχρονα και ανήλικο τέκνο. Δεδομένου ότι συμπλήρωσε το 50ο έτος της ηλικίας της το έτος 2016 και το 55ο έτος της ηλικίας της το συμπληρώνει το έτος 2021, με την εν λόγω κατοχύρωση μπορεί να λάβει πλήρη σύνταξη με την συμπλήρωση της ηλικίας των 65 ετών και 6 μηνών ή μειωμένη σύνταξη με την συμπλήρωση της ηλικίας των 56 ετών και 9 μηνών, ανεξάρτητα του γεγονότος ότι η ηλικία αυτή συμπληρώνεται μετά την 01-01-2022.
3. Γυναίκα 62 ετών, υπαχθείσα στην ασφάλιση πριν την 1η-1ου-1983
Δεδομένου ότι έχει πραγματοποιήσει χρόνο ασφάλισης προ της 1-1-1983 θα μπορούσε να θεμελιώσει συνταξιοδοτικό δικαίωμα με τα 32 έτη ασφάλισης συνολικά και να ελάμβανε πλήρη σύνταξη με ευνοϊκότερα ηλικιακά όρια από τα γενικώς ισχύοντα.
Πλην όμως, με δεδομένο ότι συμπληρώνει τα 32 έτη εντός του έτους 2022, η θεμελίωσή της για πλήρη σύνταξη τοποθετείται εκτός μεταβατικής περιόδου του ν. 4336/2015 και μπορεί να συνταξιοδοτηθεί με πλήρη σύνταξη με την συμπλήρωση τουλάχιστον 40 ετών ασφάλισης και ηλικία 62 ετών.
