Η χρονιά διενέργειας της νέας απογραφής του πληθυσμού της χώρας -συμπληρώνονται πλέον 10 χρόνια από την τελευταία απογραφή που έγινε το 2011- θα συνοδευτεί (σύμφωνα με όλες τις ενδείξεις) από τρία ιδιαίτερα ανησυχητικά αρνητικά ρεκόρ: ιστορικό ρεκόρ στον αριθμό των θανάτων, «χαμηλό» δεκαετιών στον αριθμό των γεννήσεων και πρωτοφανές αρνητικό ισοζύγιο γεννήσεων-θανάτων. Με την πανδημία να είναι προφανές ότι επιδεινώνει όλους αυτούς τους δείκτες -είτε λόγω των θανάτων που σημειώνονται από τον ίδιο τον κορονοϊό, είτε από τη διστακτικότητα πρόσβασης στις δομές υγείας με τον φόβο της νόσησης, είτε και από την αναβολή στην απόκτηση του παιδιού λόγω της ανησυχίας για την «επόμενη μέρα»-, το πρόβλημα βαίνει επιδεινούμενο χρόνο με τον χρόνο. Είναι δεδομένο ότι η φετινή απογραφή πληθυσμού θα είναι η πρώτη εδώ και δεκαετίες που θα καταγράψει μείωση στον συνολικό πληθυσμό της χώρας, καθώς το αρνητικό ισοζύγιο «γεννήσεων-θανάτων» συνοδεύει τη χώρα για τουλάχιστον μια δεκαετία, δηλαδή ουσιαστικά από τον πρώτο χρόνο της ύφεσης και της μνημονιακής περιόδου.
Πλαίσιο στήριξης της οικογένειας Το δημογραφικό πρόβλημα είναι άμεσα συνδεδεμένο με το ασφαλιστικό, καθώς η αναλογία απασχολούμενων – συνταξιούχων βαίνει μειούμενη. Το πρόβλημα είναι γνωστό και καταγεγραμμένο στην κυβέρνηση, η οποία προετοιμάζει ένα νέο πλαίσιο στήριξης της οικογένειας. Το πλαίσιο σχεδιάζεται να δίνει απαντήσεις στα προβλήματα που αντιμετωπίζουν τα σύγχρονα ζευγάρια: μόνιμες θέσεις εργασίας και για τους δύο γονείς, στήριξη του ζευγαριού ώστε να διατηρηθούν οι δουλειές ειδικά κατά την περίοδο που είναι τα παιδιά σε πρώιμη προσχολική ηλικία, αντιμετώπιση των αυξημένων δαπανών κατά τα πρώτα χρόνια γέννησης του παιδιού και κάλυψη βασικών αναγκών όπως είναι η στεγαστική. Σε αυτό ακριβώς το πλαίσιο εντάσσεται και το σχέδιο κρατικής συνδρομής στην αντιμετώπιση των στεγαστικών αναγκών νέων ζευγαριών ακόμη και με τη χρήση ακινήτων που έχουν περιέλθει στην κυριότητα του Δημοσίου. Το νέο πακέτο μέτρων στήριξης ήδη βρίσκεται στο στάδιο του σχεδιασμού και αναμένεται να ανακοινωθεί μέσα στο αμέσως επόμενο χρονικό διάστημα. Στόχος είναι να εμπλουτιστούν και να συμπληρωθούν μέτρα που έχουν ήδη ενεργοποιηθεί αποσπασματικά τους τελευταίους μήνες ώστε να δοθεί στα νέα ζευγάρια η «αίσθηση ασφάλειας» όσον αφορά το επαγγελματικό και οικογενειακό τους μέλλον.
Σχεδιάζεται και νέοςκύκλος κινήτρων Η παροχή κινήτρων για την περαιτέρω μείωση της ανεργίας σε τομείς όπου τα ποσοστά παραμένουν ψηλά είναι η μια παρέμβαση που σχεδιάζεται. Μετά τις ανακοινώσεις που έγιναν στη ΔΕΘ για τους νέους, αναμένεται να υπάρξει νέος κύκλος κινήτρων και για τις γυναίκες αλλά και για άλλες ευάλωτες κοινωνικές ομάδες που αντιμετωπίζουν σοβαρά προβλήματα στην εξεύρεση μόνιμης θέσης εργασίας. Στις γυναίκες, τα ποσοστά ανεργίας παραμένουν πάνω από 5 μονάδες υψηλότερα από τον μέσο όρο της χώρας, ενώ στους νέους τα ποσοστά είναι υπερδιπλάσια. Το εγχείρημα του «πρώτου ενσήμου» θα εξειδικευτεί το επόμενο χρονικό διάστημα από το υπουργείο Εργασίας και αν στην πράξη αποδειχθεί επιτυχημένο θα διευρυνθεί και θα επεκταθεί και για άλλες κοινωνικές ομάδες. Το μέτρο της κάλυψης των στεγαστικών αναγκών βρίσκεται ακόμη σε στάδιο σχεδιασμού. Η ιδέα δεν είναι αυτή τη φορά να δίνονται επιδόματα για το ενοίκιο ή για την πληρωμή στεγαστικού δανείου, αλλά να αξιοποιούνται περιουσιακά στοιχεία που έχουν περιέλθει στο κράτος και τα οποία παραμένουν αναξιοποίητα. Το μέτρο θα εξειδικευτεί μέσα στο αμέσως επόμενο διάστημα ώστε να ενεργοποιηθεί -εφόσον ληφθούν οι οριστικές αποφάσεις- από το επόμενο έτος. Επίσης, σχεδιάζονται μέτρα περαιτέρω στήριξης της νέας οικογένειας ώστε να ολοκληρωθεί το πλάνο που έχει ήδη ξεκινήσει με την καταβολή του επιδόματος γέννησης τέκνων, του επιδόματος τέκνου και της χορήγησης πρόσθετων γονικών αδειών οι οποίες θεσπίστηκαν με τον πρόσφατο εργασιακό νόμο και οι οποίες τώρα αρχίζουν να χορηγούνται στους ενδιαφερόμενους.
Επιδείνωση αναλογίας αναμένεται το 2021 Το 2021 είναι πλέον εξαιρετικά πιθανό ότι θα αποδειχθεί μια από τις χειρότερες αν όχι η χειρότερη χρονιά των τελευταίων δεκαετιών όσον αφορά το ισοζύγιο γεννήσεων – θανάτων. Δύο είναι οι πηγές ενημέρωσης που οδηγούν σε αυτό το συμπέρασμα: 1. Τα στατιστικά στοιχεία του ληξιαρχείου. Τα στοιχεία που καλύπτουν το 8μηνο Ιανουαρίου-Αυγούστου αλλά και τις πρώτες ημέρες του Σεπτεμβρίου κάνουν λόγο για 95.116 θανάτους έναντι 56.081 γεννήσεων. Δηλαδή, το ισοζύγιο είναι αρνητικό κατά 39.035 άτομα ήδη από το 8μηνο. Για να γίνει αντιληπτή η επιδείνωση, αναφέρονται τα ακόλουθα ετήσια στοιχεία, με πηγή πάντοτε τη στατιστική του ληξιαρχείου: Το 2020 είχαμε 131.839 θανάτους και 85.605 γεννήσεις. Δηλαδή το ισοζύγιο ήταν αρνητικό κατά 46.234 άτομα. Το 2019 είχαμε 125.755 θανάτους και 85.480 γεννήσεις με το ισοζύγιο να είναι αρνητικό κατά 40.275 άτομα. Το 2018 είχαμε 120.886 θανάτους και 87.074 γεννήσεις, με το ισοζύγιο να είναι αρνητικό κατά 33.812 άτομα και Το 2017 είχαμε 124.832 θανάτους και 89.484 γεννήσεις με αρνητικό επίσης ισοζύγιο. Είναι προφανές από τα στοιχεία ότι το έλλειμμα στο ισοζύγιο διευρύνεται χρόνο με τον χρόνο. Και δεδομένου ότι φέτος, τέσσερις μήνες πριν τελειώσει ο χρόνος, έχει ήδη καταγραφεί σχεδόν το έλλειμμα της περσινής χρονιάς, το πιθανότερο είναι ότι θα σημειωθεί νέο αρνητικό ρεκόρ. 2. Η δεύτερη πηγή ανησυχίας είναι τα στοιχεία καταγραφής των θανάτων σε εβδομαδιαία βάση από την Ελληνική Στατιστική Αρχή. Στις 31 πρώτες εβδομάδες της φετινής χρονιάς έχουν καταγραφεί 83.826 θάνατοι έναντι 76.567 θανάτων το αντίστοιχο διάστημα του 2020. Δηλαδή καταγράφεται προς το παρόν μια αύξηση της τάξεως του 9,48%, ενώ από τις πρώτες εβδομάδες του β’ εξαμήνου προκύπτει μια κατακόρυφη αύξηση ανά εβδομάδα. Τα ποσοστά αύξησης είναι διψήφια. Ενδεικτικά στην 31η εβδομάδα (που είναι και η τελευταία για την οποία υπάρχουν διαθέσιμα στοιχεία) η Ελληνική Στατιστική Αρχή κατέγραψε 3.860 θανάτους έναντι 2.714 θανάτων πέρυσι. Η αύξηση φτάνει στο 42,2%. Και από αυτή την πηγή ενημέρωσης προκύπτει ότι φέτος είναι πιθανό να σπάσει και το φράγμα των 140.000 θανάτων.
