Του Νίκου Σακελλαρίου, συνεργάτη του Taxheaven
Οι ελληνικές επιχειρήσεις δανείζονται πολύ ακριβότερα από τις ευρωπαϊκές και μάλιστα η απόκλιση διευρύνεται αντί να συρρικνώνεται. Το ανησυχητικό αυτό μήνυμα στέλνουν τα στοιχεία του τραπεζικού δανεισμού που παρουσιάζει η Τράπεζα της Ελλάδος. Σύμφωνα με τελευταία μελέτη του ΙΟΒΕ, το μέσο κόστος δανεισμού για τις ελληνικές επιχειρήσεις αυξήθηκε στο 3,4% τον Ιούλιο ενώ η απόκλιση με τις ευρωπαϊκές επιχειρήσεις και το «Νότο» της Ευρωζώνης διευρύνθηκε στις 180 μονάδες βάσεις και 137 μονάδες βάσεις αντίστοιχα τον Ιούλιο 2021.
Τα στοιχεία αυτά είναι ιδιαίτερα ανησυχητικά για δύο λόγους. Ο πρώτος είναι ότι το χρήμα για τις ελληνικές επιχειρήσεις που δανείζονται από τις τράπεζες και δεν έχουν πρόσβαση σε εταιρικά ομόλογα ή άλλες μορφές χρηματοδότησης (χρηματιστήριο, private equities κ.λπ.) είναι εξαιρετικά ακριβό σε σχέση με το σχεδόν μηδενικό κόστος που έχει για τις τράπεζες και το ελληνικό κράτος. Αυτό δυσκολεύει ακόμη περισσότερο τις δραστηριότητές τους και μάλιστα σε περιόδους που απαιτείται άμεση και φθηνή χρηματοδότηση. Με δεδομένο ότι οι περισσότερες ελληνικές τράπεζες χρηματοδοτούν πλέον με δυσκολία μικρές επιχειρήσεις, το αυξημένο κόστος χρηματοδότησης δημιουργεί αλυσιδωτές αντιδράσεις. Οι δανειζόμενες επιχειρήσεις θα πρέπει είτε να πουλήσουν 5-10% ακριβότερα για να καλύψουν το κόστος ή εάν πουλήσουν στις ίδιες τιμές θα έχουν χαμηλότερη κερδοφορία.
Ο δεύτερος λόγος που τα στοιχεία αυτά είναι ανησυχητικά είναι ότι σε μία διεθνοποιημένη και άκρως ανταγωνιστική Ευρωπαϊκή Ένωση, όταν οι ελληνικές επιχειρήσεις δανείζονται πολύ ακριβότερα από τις αντίστοιχες του Ευρωπαϊκού Νότου οδηγούνται νομοτελειακά όχι μόνο να ακολουθούν (αντί να πρωτοπορούν) αλλά να είναι ευάλωτες μέχρι και σε εξαγορές τους μέσα από δανεισμό (leverage buyout). Είναι χαρακτηριστική η περίπτωση της γνωστής υαλοβιομηχανίας Youla το 2016 η οποία εξαγοράστηκε από πορτογάλους ανταγωνιστές της μέσα από χαμηλότοκα δάνεια (1%) σε μία περίοδο που η ελληνική επιχείρηση είχε αδυναμία πρόσβαση σε δανεισμό.
Η αύξηση του κόστους δανεισμού αποδίδεται στην προσπάθεια των ελληνικών τραπεζών να καταγράψουν αυξημένα επιτοκιακά περιθώρια και οργανική κερδοφορία για να δελεάσουν ξένα κεφάλαια και επενδυτές.
Όμως η εξέλιξη αυτή δυναμιτίζει την δραστηριότητα των πελατών τους, οι οποίοι βεβαίως δεν έχουν και αντίστοιχα κέρδη στις καταθέσεις τους. Από τα οικονομικά υπουργεία έχει γίνει η επισήμανση προς τις διοικήσεις των ελληνικών τραπεζών ότι τώρα που η εξυγίανση του κλάδου βρίσκεται σε καλό επίπεδο και το κόστος χρήματος στην Ευρωζώνη είναι χαμηλό, οι ελληνικές τράπεζες θα πρέπει να προχωρήσουν σε αύξηση φθηνού δανεισμού σε επιχειρήσεις και νοικοκυριά.
